روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
پنجشنبه ۱۳ آبان ۹۵ شماره ۴۵۵
وقایع استان
روشنک مشتاق
هر روز که می گذرد بر حجم کتاب‌های الکترونیکی و دیجیتالی در بازار افزوده می شود و اینترنت این امکان را در اختیار مصرف‌کنندگان می گذارد تا با سرعت بالایی نسخه های الکترونیکی را دریافت کنند تا در هر مکانی تجربه‌ی لذت مطالعه را داشته باشند. بازار کتاب‌های دیجیتال هم این روزها به شدت رونق گرفته است و حتی اگر در حد ارایه پی‌دی‌اف کتاب‌ها باشد، بخشی قابل توجهی از کتاب‌ها را به این صورت در اختیار خوانندگان کتاب‌خوان قرار می‌دهد. اما نکته ای باقی می ماند و آن سلیقه مصرف کنندگان است. علاقه مصرف کنندگان به کتاب های کاغذی با سرعت اینترنت تغییر نمی‌کند و بسیاری از کتاب خوان های حرفه ای و شاید همچنان سنتی یا با علاقه به روش‌های سنتــی هنــوز هــم بــه دنبـال گذراندن بهترین لحظاتشان با ورق زدن مهربان ترین یارشان هستند. ورق‌هایی که می‌توان آن را لمس کرد و بوی کاغذ را حس کرد.
از سال ۱۹۷۱ کتاب‌های الکترونیکی به بازار عرضه شدند و در سال‌های اخیر در پروژه ای به نام گوتنبرگ تلاش‌هایی برای تبدیل کتاب‌های عادی به کتاب‌های الکترونیکی صورت می گیرد. کتاب های الکترونیکی جایگاه خود را در کشورهای انگلیسی زبان پیدا کرده اند اما در ایران وضعیت چگونه است؟ وضعیت رشد کتاب الکترونیکی در ایران نا‌امیدکننده است، چون ایران در زمینه ی مطالعه سرانه در شرایط خوبی قرار ندارد، در نتیجه رشد این کتاب ها در بین افراد جامعه وضعیت متفاوت و دشواری دارد.
نویسندگان ایرانی نسبت به ورود کتاب الکترونیکی واکنش های متفاوتی نشان داده اند:
مصطفی رحماندوست، نویسنده کودک و نوجوان و مسوول کتابخانه ملی کودکان و نوجوانان ایران می گوید:” حضور کتاب در سایت، فروش آن را کم نمی‌کند، بلکه حتی می‌تواند برای فروش بیشتر کتاب موثر باشد.” این موضوع به خصوص برای کسانی که حضور فعالی در فضای مجازی دارند، موثر است، آنان در جستجوهای خود می‌توانند نسبت به انتشار کتاب، نظرات موافق و مخالف با محتویات آن و همچنین نقدها و دفاع‌هایی که از آن صورت می‌گیرد، نگاه جامع‌تری برای خواندن کتاب داشته باشند و یا شوق خرید و مطالعه در آنها ایجاد و یا بیشتر شود.
عباس جهانگیریان، داستان‌نویس معتقد است:” انتشار الکترونیک تولید کتاب را نابود می‌کند. بقای نویسنده منوط به اندک درآمد فروش آثارش است و انتشار الکترونیکی کتاب سبب محروم شدن نویسنده از حقوقش و ضعف تولید اثر خواهد بود.” این نظر در شرایطی می‌تواند صدق کند که کتابی بدون آن که حقوق نویسنده را رعایت کند، اقدام به تهیه نسخه الکتریکی از کتاب کند و آن را نشر دهد.
شیوا مقانلو، نویسنده و مترجم معتقد است:” انتشار کتاب یک مترجم یا مولف در فضای مجازی بدون نظرخواهی از وی، مصداق بارز دزدی است.”
هوشنگ مرادی‌کرمانی نویسنده‌ی مجموعه “قصه های مجید” می گوید:” کتاب کاغذی کالای بی‌رقیبی است و چشم دوختن به مانیتور برای خواندن یک کتاب جذابیت خواندن کتاب کاغذی را ندارد، در عین حال این کار برای کسانی که قادر به خرید کتاب نیستند، روش قابل احترامی است.”
محمدهاشم اکبریانی، نویسنده‌ی کتاب «هذیان» در این باره می‌گوید:” به طور کلی با انتشار یک کتاب در فضای مجازی مخالفم. زمانی که کتابی بر روی شبکه مجازی قرار می‌گیرد، برداشتن و کپی کردن از آن راحت می‌شود که در اغلب موارد این کار بدون اجازه نویسنده و پرداخت حق و حقوقش انجام می‌شود.”
“وقایع استان”” می خواهد واکنش خوانندگان را به ورود کتاب های الکترونیکی در ایران جویا شود.
“کدام کتاب را ترجیح می دهید؛ کاغذی یا الکترونیکی؟” این سوالی است که ” وقایع استان”از ۱۲۰ دانشجوی دانشگاه آزاد، سراسری و علمی_کاربردی و پیام نور می پرسد تا نظر آنان را در مورد ترجیح کاغذی یا الکترونیکی کتاب ها بداند.
نام دانشگاه تعداد دانشجو درصد
آزاد ۳۰ ۴۶
سراسری ۳۰ ۱۸
علمی_کاربردی ۳۰ ۱۸
پیام نور ۳۰ ۱۸
گفت و گوی “وقایع استان” با تعدادی از افراد کتاب خوان نشان می دهد، کتاب های کاغذی هنوز هم جایگاه خود را در بین کتاب خوان ها حفظ کرده اند. ۹۷ درصد کل دانشجویان که در این گفت و گو شرکت کرده‌اند، کتاب های کاغذی را ترجیح می دهند و تنها ۳ درصد از کل افراد کتاب الکترونیکی مطالعه می کنند. ۱۲۰دانشجو که در این پرسش و پاسخ شرکت کردند، علت اصلی پایین بودن توجه به کتاب های الکترونیکی را نبود بسیاری از نسخه های الکترونیکی در ایران ذکر کردند.
کدام نوع کتاب را ترجیح می دهید
نام دانشگاه کتاب های کاغذی کتاب های الکترونیک
آزاد ۹۵ ۵
سراسری ۹۸ ۲
علمی_کاربردی ۹۷ ۳
پیام نور ۹۸ ۲
کل ۹۷ ۳
علت عدم علاقه به کتاب های الکترونیکی درصد
محدودیت نسخه های الکترونیکی در ایران ۴۶
نبود تمرکز در حین استفاده ۳۱
گرانی کتاب خوان های الکترونیکی ۱۲
درک مفهومی پایین تر نسبت به کتاب کاغذی ۸
سایر علل ۳
انتخاب دانشجویان نسبت به کتاب های کاغذی و الکترونیکی:
مریم از دانشگاه آزاد:”لمس ورق های کتاب احساس خوبی را در خواننده ایجاد می کند، حسی که کتاب‌های الکترونیکی هیچ وقت به وجود نمی‌آورند.” مریم دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت است. او کتاب‌های کاغذی را بر کتاب های الکترونیکی ترجیح می دهد و می گوید:” تا جایی که امکان داشته باشد از کتاب¬های کاغذی استفاده می‌کنم، اما گاهی اوقات اساتید، کتاب هایی را معرفی می کنند که نسخه چاپی‌شان در ایران وجود ندارد و مجبور می شوم از طریق اینترنت آنها را دانلود کنم.” مریم در حالی که در کتابخانه نشسته و مشغول انجام پایان نامه اش است، یکی از کتاب هایی را که روی میز است، برمی دارد و می گوید:” کتاب های کاغذی بوی عجیبی دارند، گاهی لمس کردن یک کتاب خواننده را تشویق به خواندن می کند. وقتی یک کتاب در دست می گیرم و شروع به خواندنش می کنم، دقیقا می دانم کجای داستان قرار گرفته ام اما با نسخه های الکترونیکی احساس گیجی می کنم.”
رضا از دانشگاه سراسری: دانشجوی سال سوم پزشکی است، رضا کتاب های الکترونیکی را ترجیح می دهد. او معتقد است:”با در دست داشتن یک تبلت ۳۰۰ یا ۴۰۰ گرمی می توانیم، بیش از ۱۰۰ کتاب را روزانه همراه خود داشته باشیم. مهم ترین مزیت کتاب های الکترونیکی ارزان تر بودن آن هاست. من همیشه موقع خواب کتاب می خوانم، دیگر با داشتن یک تبلت احتیاجی به روشن کردن چراغ اتاق ندارم و با نور تبلت مطالعه می‌کنم. ” رضا می‌گوید:”کتاب های رشته پزشکی از جمله کتاب های گران در بازار هستند، من هر روز در هر جایی که باشم، وارد سایت کتابخانه می شوم و کتاب مورد نظر را مطالعه می‌کنم و دیگر احتیاجی به رفتن به کتابخانه نیست.”
لینا از پیام نور:” کتاب خوان های الکترونیکی برهم زننده تمرکز در مطالعه هستند، این ابزار ها معمولا قابلیت اتصال به اینترنت را دارند، در نتیجه شرایطی را فراهم می‌کنند که تمرکز در مطالعه از دست برود.”لینا ۳۱ ساله می گوید:” مشکل اصلی خواندن به شیوه ی الکترونیکی نبودن نسخه الکترونیک خیلی از کتاب ها در ایران است. ”
ریحانه از علمی_کاربردی:” بستگی به نوع کتاب دارد، من برای مطالعه کتاب های دانشگاهی از کتاب های کاغذی استفاده می کنم، اما برای مطالعه کتاب داستان و شعر کتاب های الکترونیکی را ترجیح می دهم. علت این است که در کنار کتاب های کاغذی می توانم یادداشت برداری کنم و درک بهتری از موضوع پیدا کنم. وقتی روی تخت یا مبل دراز می کشم با یک دست می توانم تبلت را در دست بگیرم، اما کتاب‌ها این مزیت را ندارند.”
پرهام از دانشگاه آزاد:” مهم متن و نویسنده است، چه فرقی می‌کند کاغذی باشد یا الکترونیکی.” پرهام دانشجوی رشته زبان انگلیسی است. او معتقد است:” هرکدام از این کتاب ها مزیت خاص خود را دارد، اما من رشته ام زبان انگلیسی است، کتاب های موجود در این زمینه گران و اغلب در دسترس نیست و من در برخی مواقع کتاب کاغذی و گاهی الکترونیکی استفاده می کنم.”
