سه شنبه ۲۸ شهریور ۹۶ شماره ۶۸۳
***
وقایع استان
سمیه انصاری فر
***
بعد از به دست گرفتن مجسمه اسکار توسط اصغر فرهادی دیگر رویای آن برای سینمای ایران غریبه نیست و دیگر افتخارها تنها به نامی در میان نامزدهای این رویداد بزرگ جهانی خلاصه نمی شود بلکه برنده می تواند از سینمای کشور ما نیز باشد. انتخاب و معرفی فیلم های سینمای ایران به آکادمی اسکار همیشه مرحله مهمی بوده است که بی شک تاثیر مهمی در این روند دارد این کار توسط هیات معرفی فیلم ایرانی انجام می شود.
این هیات در سال جاری متشکل از «سیروس الوند» کارگردان، «مجید انتظامی» آهنگساز، «محمد بزرگ نیا» کارگردان، «کمال تبریزی» کارگردان، «سید جمال ساداتیان» تهیه کننده، «رسول صدرعاملی» کارگردان، «جواد طوسی» منتقد، «رضا کیانیان» بازیگر و «امیر اسفندیاری» معاون بینالملل بنیاد سینمایی فارابی بود. بنا به مقررات فرهنگستان علوم و هنرهای سینمایی، فیلمهایی که حایز شرایط زیر باشند، امکان معرفی به اسکار را خواهند داشت: تولید در خارج از ایالات متحده با دیالوگ هایی اساسا به زبانی غیر انگلیسی و امکان معرفی فیلم های بلند مستند و پویانمایی، نخستین اکران عمومی در کشور مبدا در فاصله زمانی یک سال گذشته ۸ مهر ۱۳۹۵ تا ۸ مهر ۱۳۹۶ به مدت یک هفته متوالی به قصد منفعت مالی تهیه کننده و صاحب سالن سینما بنا به مدارکی کـــه می بایست به فرهنگستان تحویل شود. این نمایش متوالی میبایست در حداقل یک سالن سینمای ثابت اتفاق افتاده باشد، برخورداری از شرایط اکران و تبلیغ بر مبنای عرف پذیرفته شده در صنعت سینما به نحوی که اکران صرفا برای معرفی فیلم به اسکار ترتیب داده نشده باشد و حداقل سه تبلیغ منتشره برای فیلم موید نمایش آن در یک هفته متوالی در یک سالن سینمای ثابت باشد، عدم پخش عمومی پیش از آغاز اکران سینمایی به هر صورتی به جز نمایش های غیر انتفاعی فرهنگی، ارایه گواهی کشور معرفی کننده مبنی بر حضور اتباع و یا مقیمان کشور معرفی کننده در مقام عوامل خلاق تولید و مولف فیلم و عدم ضرورت نمایش عمومی فیلم معرفی شده در ایالات متحده.
پس از بررسی از میان فیلم های حایز شرایط ۱۰ فیلم در فهرست اولیه این هیات معرفی شدند. «برادرم خسرو» ساخته احسان بیگلری، «بیست و یک روز بعد» ساخته سید محمدرضا خردمندان، «خانه ای در خیابان چهل و یکم» ساخته حمیدرضا قربان، «رگ خواب» ساخته حمید نعمت الله، «لاک قرمز» ساخته سید جمال سیدحاتمی، «ماجرای نیمروز» ساخته محمدحسین مهدویان، «مالاریا» ساخته پرویز شهبازی، «نفس» ساخته نرگس آبیار، «وارونگی» ساخته بهنام بهزادی، «ویلایی ها» ساخته منیر قیدی.
در این لیست نام پنج کارگردان فیلم اولی، دو کارگردان زن و دو فیلم از حوزه مقاومت و دفاع مقدس جالب توجه است؛ اما نبود فیلم موفقی چون « بدون امضا، بدون تاریخ» به دلیل اکران نشدن یکی از جاهای خالی بزرگ در این لیست است در حالیکه با توجه به درخشش اخیر آن در جشنواره ونیز شانس حضور در اسکار برایش زیاد بود.
آنچه از این لیست می توان استنباط کرد این است که دست ایران برای اسکار ۲۰۱۸ خیلی پر نیست. به گزارش وقایع استان به نقل از بانی فیلم در سال های گذشته همیشه گزینه هایی برای معرفی به اسکار وجود داشتند که یک تیم برای تشخیص اینکه چه فیلمی شایستگی شرکت در این رویداد جهانی را دارد، تصمیم گیری می کردند. سال گذشته فیلم هایی مانند «ایستاده در غبار» به کارگردانی محمدحسین مهدویان، «دختر» سیدرضا میرکریمی، «فروشنده» به کارگردانی اصغر فرهادی، «لانتوری» به کارگردانی رضا درمیشیان، «ناهید» به کارگردانی آیدا پناهنده، «چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت» به کارگردانی وحید جلیلوند و «اژدها وارد می شود» به کارگردانی مانی حقیقی جزو گزینه هایی بودند که برای اسکار معرفی شدند و از میان آن ها فیلم «فروشنده» اصغر فرهادی انتخاب شد. این انتخاب درست و بجا بر اساس موفقیت های جهانی و چهره شناخته شده فرهادی باعث شد که فروشنده در آکادمی اسکار به عنوان بهترین فیلم خارجی زبان بدرخشد؛ اما امسال به نظر می رسد دست سینمای ایران برای شرکت در اسکار خالی است. بر اساس قواعد آکادمی اسکار فقط فیلمهایی میتوانند به عنوان نماینده کشورها برای رشته بهترین فیلم خارجی معرفی شوند که حداقل دو هفته در سینماهای آن کشور به نمایش درآیند و مشکل این است که از مهرماه سال گذشته تا به حال فیلم شاخصی نداشتیم که در عرصه بین المللی توانسته باشد به موفقیتی برسد. از بین فیلم هایی که منتقدان و داوران جشنوارههای مختلف داخلی به آن توجه نشان دادند، «ماجرای نیمروز» و «رگ خواب» در سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر به ترتیب ۴ و ۳ سیمرغ بلورین دریافت کردند و در یازدهمین جشن انجمن منتقدان هم در مرکز توجه بودند. وجه مشترک دیگر این دو فیلم آن است که حضور بینالمللی نداشتهاند.
به هرحال هم اکنون اسامی عنوان شده بضاعت سینمای ایران است در ادامه نگاهی داریم بـــه این فیلم ها:
«رگ خواب» ســــاخته حمید نعمت الله شاید مهم ترین و مورد توجه ترین فیلم این فهرست باشد که توانست در جشنوارههای داخلی جوایز بسیاری را از آن خود کند و عنوان پرفروشترین فیلم غیرکمدی را به دست آورد. لیلا حاتمی و کورش تهامی از بازیگران اصلی این عاشقانه هستند. حاتمی با ایفای یک نقش متفاوت در این فیلم توانست از جشنواره فیلم فجر و جشن خانه سینما جایزهی بازیگر نقش اول زن را دریافت کند.
«رگ خواب» حمید نعمتالله تجربه هیجان انگیزی از یک عاشقانه متفاوت در سینمای ایران است که شاید برای اولینبار در سالهای اخیر، تصویر نزدیکتری از زن جامعه امروز ایران در ملودرامی عاشقانه را به تصویر میکشد.
«نفس» سومین فیلم «نرگس آبیار» تجربهای جدید از این کارگردان بر مدار سینمای داستانگو است. فیلم نگاهی متفاوت به دفاع مقدس و تبعات آن دارد و روایت زندگی یک دختربچه با خانوادهاش را در روستا روایت می کند.
دومین ساختهی سینمایی محمدحسین مهدویان بعد از موفقیت فیلم «ایستاده در غبار» با نام «ماجرای نیمروز» درامی اجتماعی است که در خیابانهای شلوغ تهران و در کوچه و پسکوچهها به پیشواز اتفاقات میرود. داستان فیلم در دهه ۶۰ و در کشاکش روزهای انقلاب پیرامون یک ماجرای سیاسی میگذرد.
و اما نخستین ساخته احسان بیگلری، با نام «برادرم خسرو» فیلمی با بنمایهی روانشناختی است. اثری پیچیده درباره تلقی و برداشت آدمها از مفهوم دیوانگی که به تدریج دگرگون میشود. خسرو (شهاب حسینی) به مریضی اختلال دو قطبی مبتلاست. او پس از فوت پدر و مادرش به اجبار برای زمان کوتاهی به منزل برادرش ناصر (ناصر هاشمی) نقل مکان میکند. مجاورت این دو برادر باعث میشود که تضادها و تفاوتهایی از گذشته تا حال واکاوی و مخاطب با چهره واقعی آنها آشنا شود. پایان غافلگیرکننده فیلم ما را در قضاوت خود نسبت به بیماران کمی محتاط میکند. چه کسی بیمار است خسرو یا ناصر؟
«مالاریا» ششمین ساختهی پرویز شهبازی درامی اجتماعی است که داستان دختری شمالی را روایت میکند. دختر که دل در گروی عشق پسری به نام مرتضی (ساعد سهیلی) دارد، شهر خود را ترک کرده و به تهران آمده. پدر و برادر دختر جز مرگ او به چیز دیگری رضایت نمیدهند. این در حالیست که دختر و پسر در تهران گردیهای خود با مردی برخورد میکنند و وارد ماجراهایی دیگر میشوند. این فیلم بیش از ۲۰ حضور بینالمللی را تجربه کرده است و توانسته جوایز متعددی را دریافت کند.
«ویلاییها» اولین فیلم بلند سینمایی منیره قیدی در مقام کارگردان محسوب میشود. فیلمی در حوزهی دفاع مقدس که برای اولینبار دربارهی نقش مادران و همسران شهدا در پشت جبهه صحبت میکند.
فیلم بر اساس خاطرات واقعی همسران و مادران فرماندهان جنگ نوشته شده است و بازی ثریا قاسمی و طناز طباطبایی در این فیلم، همچنین اشاره به جزییات در طراحی صحنه از نقاط قوت آن است.
«بیست و یک روز بعد» روایتی از زندگی یک نوجوان به نام «مرتضی» (مهدی قربانی) که برای رسیدن به آرزوهای ناکام ماندهی پدرش اتفاقاتی را تجربه میکند و در این مسیر با چالشهایی روبهرو میشود.
بازی نوجوانان این فیلم به همراه ساره بیات از نقاط قوت فیلم است. نخستین ساخته محمدرضا خردمندان توانست در جشنوارههای داخلی جوایزی را کسب کند.
« خانه ای در خیابان چهل و یکم» نخستین ساختهی حمیدرضا قربانی درامی خانوادگی- جناییست که داستان اختلاف بین دو برادر (علی مصفا و علیرضا کمالی) را روایت میکند. با یک چک برگشتی فاجعهای میان دو برادر رخ میدهد. این موضوع مادر خانواده (سهیلا رضوی) و دو عروسش (مهناز افشار و سارا بهرامی) را درگیر مسائلی بحرانی میکند. این فیلم موفق به کسب جایزه بهترین بازیگر مکمل زن از جشن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران شد.
« وارونگی» دومین ساختهی بهنام بهزادی، روایت نیلوفر زنی تو سریخور و بیاعتماد به نفس است که تمام شرایط به وجود آمده در زندگیش را به اجبار تحمل میکند. مادر نیلوفر به دلیل شرایط وارونگی هوای تهران باید هر چه سریعتر از تهران خارج شود. برادر (علی مصفا) و خواهر (ستاره پسیانی) تصمیم میگیرند که نیلوفر را با مادرشان برای زندگی در شمال راهی کنند. این در حالیست که نیلوفر دلباختهی مردی به نام سهیل است و میخواهد یکبار برای همیشه تصمیمی برخلاف میل اطرافیانش بگیرد. این فیلم در بخش نوعی نگاه شصت و نهمین فستیوال کن ۲۰۱۶ پذیرفته شد.
«لاک قرمز» اولین فیلم بلند «جمال سیدحاتمی» است که این فیلم دربارهی کودکان است نه برای کودکان. قهرمان داستان دختری ۱۶ ساله به نام «اکرم» (پردیس احمدیه) است که با فوت پدرش در شرایطی قرار میگیرد که مجبور میشود خانوادهی از هم گسیختهی خود را نجات دهد. مادر بچهها را به ناچار ترک کرده و حالا اکرم برای ادارهی زندگی پاشیده شدهی خود و خواهر و برادرهایش باید همهچیز را از صفر شروع کند.
حالا باید منتظر ماند و دید از این لیست کدام فیلم به آکادمی اسکار برای رقابت معرفی می شود و آیا موفقیت ایران در اسکار تکرار می شود.