بررسی سامانه سپهتن و عملکرد آن در جاده های کشور /آسوده برانید

شنبه ۱۱ شهریور ۹۶   شماره ۶۷۰

***

وقایع استان

فرشته غلامی

***

قرار بود این بار که به خانه برمی گردد برای دخترش عروسک بخرد، از خانه که بیرون می رفت دخترک گریه کنان پای پدر را گرفته و از او تقاضای عروسک می کرد، در حال بازگشت به خانه بود، اتفاقا عروسکی با موهای بلوند هم برای دخترش خــــریده و جلوی چشمانش گــذاشته بود که با هر دست انداز تکانی خورده و به این طرف و آن طرف قل می خورد، شب آرامی بود و خسته از یک سفر طولانی می خواست که زودتر تا قبل از اینکه دخترش بخوابد به خانه برسد و البته شب را آسوده در منزل بگذراند اما تنها چند کیلومتر مانده به مقصد، تقدیر روی دیگرش را نشان داد و حادثه‌ای‌ به گونه‌ای رخ داد که مجال هیچ کاری را نداد.
هر روز بخش چشمگیری از خبرهای حوادث به تصادفات جاده ای و آمار و ارقام تلفات آن اختصاص دارد. متاسفانه آنقدر حادثه تصادف در خیابان ها و اتوبان ها و آزادراه ها رخ می دهد که مرگ در جاده ها قبل از رسیدن به مقصد در میان این اخبار گم می شود.
سهم راننده هـــای اتوبوس در وقوع تصادفات جاده ای غیرقابل انکار است. در هر تصادفی سه عامل اصلی نقش دارد؛ جاده های نا ایمن، وسایل نقلیه با پایین ترین حد استاندارد و راننده هایی که مهارت ندارند. اما چندی است که خبری از راه انداری سامانه ای شده که با نصب آن می توان عملکرد راننده را درون وسیله نقلیه مشاهده کرد که به زعم کارشناسان و مسئولان از آمار تصادفات می کاهد. در استان مرکزی هم مدتی است خبر از راه اندازی این سامانه می دهند که قرار است از مهرماه حتی بر روی ناوگان سواری کرایه ای هم نصب شود.
به گزارش وقایع استان به نقل از ایسنا مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده ای استان مرکزی گفت: بر اساس تصمیمات اتخاذ شده و مصوبات قانونی مبنی بر تجهیز ناوگان حمل و نقل جاده ای کشور نصب سامانه سپهتن بر روی ناوگان سواری کرایه از ابتدای مهرماه ۹۶ آغاز می شود و از ۳۰ آبان ۹۶ با ناوگان متردد فاقد سامانه برخورد خواهد شد.
غلامعباس بهرامی نیا، از تشکیل نشست آموزشی سامانه سپهتن با حضور مدیران عامل و کارکنان شرکت های حمل و نقل مسافر استان خبر داد.
وی با اشاره به اینکه سامانه پایش هوشمند تردد ناوگان (سپهتن) سامانه ای است که به منظور نظارت و کنترل بهینه تردد ناوگان حمل و نقل عمـــومی جاده ای طراحی و ایجاد شده افزود: نصب این سامانه بر روی ناوگان مسافر(اتوبوس) به صورت کامل در استان اجرا شده است.
بهرامی نیا ادامه داد: ارتقاء بهره وری حمل و نقل عمومی کشور در راستای اقتصاد مقاومتی و همچنین افزایش ایمنی و ارتقاء سطح کنترل و پایش لحظه ای عملکرد ناوگان، از اهداف اصلی استفاده از طرح سپهتن در راستای اجرای شبکه سیر در حوزه حمل و نقل مسافر است.
مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده ای استان مرکزی در خصوص توضیح عملکردی این سامانه افزود: سامانه سپهتن می تواند با تشخیص کارکردهای واقعی رانندگان بستری برای شناسایی این افراد فراهم آورد؛ این سیستم می تواند با کنترل سرعت تردد های بین شهری خطرات ناشی از تصادفات و سوانح را به شکل گسترده ای کاهش داده و نهایتا سلامتی و ایمنی خود رانندگان را تضمین کند.
وی گفت: با نصب این سیستم از این پس امکان کنترل و نظارت بر نحوه عملکرد رانندگان ناوگان مشترکا توسط این اداره کل، شرکت های حمل و نقل مسافر و پلیس راه وجود خواهد داشت.
وی در ادامه افزود: این سیستم حتی قادر است در خصوص مواردی نظیر نداشتن بیمه، معاینه فنی، همچنین جلوگیری از قاچاق سوخت و… هم کمک شایانی به مجریان قانون کند.
رئیس پلیس راه استان مرکزی هم چندی پیش در خصوص سامانه سپهتن عنوان کرده بود که این سامانه مربوط به ناوگان عمومی است که تخلف رانندگان اتوبوس از طریق دستگاه نصب شده در وسیله نقلیه ثبت و به پاسگاه پلیس آلارم داده می‌شود که در استان مرکزی تاکنون پنج پاسگاه به این سامانه مجهز شده‌اند.
سامانه سپهتن چیست؟
سپهتن در حقیقت به معنای « سامانه پایش هوشمند تردد ناوگان» است که به منظور نظارت و کنترل بهینه تر ناوگان حمل و نقل عمومی جاده ای طراحی و ایجاد شده است.
این سیستم با دستگاهی که درون خودرو نصب می شود و از طریق سیم کارت GFM, GPRS به طور مداوم اطلاعات تعریف شده درون ماشین را به مراکز پلیس راهور ارسال می کند. اطلاعاتی نظیر سرعت؛ مشخصات گواهیانه راننده؛ ساعت کارکرد و غیره.
این سیستم قادر است از طریق شبکه ارتباطی DSRC به محض نزدیک شدن اتوبوس های مسافربری بین شهری به پاسگاه ها نسبت به تخلیه اطلاعات اقدام کرده و عملکرد وسیله نقلیه را مورد بررسی و ارزیابی دقیق قرار دهد؛ سامانه مرکزی مذکور با سیستم صورت وضعیت و سایر سامانه های مورد نیاز تبادل داده می کند.
سپهتن حتی قادر است در خصوص مواردی نظیر نداشتن بیمه؛ معاینه فنی و همچنین جلوگیری از قاچاق سوخت هم کمک شایانی به مجریان قانون کند و در حقیقت ابزاری است که کنترل و نظارت پلیس راهور را دو چندان می نماید و تلاش آنان را در برقراری امنیت؛ آسایش و ایمنی جاده های کشور تسهیل می کند.
اکنون این سیستم در بسیاری از استان های کشور راه اندازی شده و به گفته مدیرکل دفتر حمل و نقل مسافر سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای اکنون ۱۳ هزار دستگاه انوبوس جاده ای به سامانه سپهتن مجهز می باشند. با وجود تمام مزایایی که برای این سیستم گفته شد و تشویق مسئولان به استفاده از این سامانه و مجازات ها و برخوردهای قانونی که برخی از مسئولان درخصوص رانندگان متخلف نسبت به این دستگاه مطرح کردند، اما چند صباحی است که در شبکه های اجتماعی کمپینی در مخالفت با سامانه سپهتن راه اندازی شده و به انعکاس صدای رانندگان خودروها در مخالفت با نصب سامانه سپهتن می‌پردازد.
در این کمپین، رانندگان به بیان دیدگاه‌ها و نظراتشان در مورد نصب سامانه سپهتن می‌پردازند؛ گروهی موافق و عده ای با این ادعا که هزینه نصب این سامانه با توجه به نمونه‌های مشابه همانند GPS و عدم کارایی آن‌ها برای رانندگان موضوعی مهم و غیر قابل قبول است و همچنین زیرساخت‌های موجود در جاده‌های کشور ما به هیچ عنوان اجازه عملیاتی شدن این طرح (سپهتن) را نمی‌دهد، به مخالفت با این سامانه پرداخته اند.
اکنون قریب به یکسال است که از عمر سپهتن در جاده های کشور می گذرد، جاده هایی که باید بیش از ۴۴۰ ناوگان مسافربری و باری را در دل خود جای دهند و همین هم مشکلاتی را پیش رویشان می گذارد و با وجود مخالفت های فراوان درخصوص طرح این سامانه از سوی برخی از مسئولین و رانندگان اما در اینکه سیستم حمل‌ و نقل کشور نیاز به تغییرات اساسی و مجهز شدن به سامانه‌های نوین و به‌طور کلی فناوری‌های جدید دارد جای تردید نیست، این موضوع که اطلاعات و فناوری باعث کاهش مشکلات و افزایش بهره‌وری و رفاه عمومی می‌شود، موضوعی است که منطقی و مورد پذیرش همگان است، آن‌قدر منطقی که شاید صحبت کردن از آن عجیب به نظر برسد.
اما با توجه به وضعیت موجود، راهداری سرمایه نسبتا زیادی را به تجهیز ناوگان حمل‌ونقل عمومی به سامانه کنترل هوشمند یا همان سپهتن اختصاص داده و این در حالی است که در رابطه با این سامانه مسائل حل‌نشده بسیار زیادی وجود دارد و اگر نقدی بر روند هوشمند سازی صنعت حمل‌ونقل مطرح می‌شود، نظر به جزئیات دارد و با اصل این فرآیند هیچ‌گونه سر ناسازگاری نیست.