یکشنبه ۱۳ مرداد ۱۳۹۸ شماره ۱۱۲۶

گزارش «وقایع استان» از قراردادهای موقت کاری با کارگران صنایع که به یکی از مشکلات این روزهای آنها تبدیل شده است

بردگی صنعتی

زهرا قمی

دستانش گواه زحمات بسیارش است. از کارش که می گوید می فهمی ۱۲ ساعت کار مداوم و سنگین او را در اوج جوانی دلمرده و کم حرف بار آورده. کارگر بخش تولید است. یعنی در قراردادش اینگونه آمده «کارگر بخش تولید» اما او و بقیه کارگران بخش تولید مثل همه جای دیگر مشغول بارگیری چندین تن تولیدات کارخانه شان هستند. یک هفته روز کار و یک هفته شب کاری رمقی برای همکلامی با ما نگذاشته است.
مشکلاتش را که می پرسی از حقوق ناچیز اداره کاری و اضافه کاری گرفته تا کار سنگین و عدم درک صحیح کارفرما از شرایط سخت کارگران حتی از عواقبی که کار سخت بر زندگی خانوادگی اش گذاشته حرف بسیار دارد اما حوصله گفتنش کم است. می گوید هفته هایی که شب کاریم در طی روز، سه چهار ساعت می خوابیم و خود را برای کار شبانه و بیداری اش آماده می کنیم. آخر هرماه هم که می شود دست و دلمان می لرزد مبادا این قرارداد یک ماهه لعنتی که هرماه استرس را به زندگیمان می ریزد به پایان برسد و دیگر کارفرما با ما قرارداد ننویسد.
اوایل کار درباغ سبز کارفرما بود و قرارداد یک ساله بعد سه ماهه و حالا یک ماهه و ماییم و هرماه ترس نزدن نبض ضعیف این زندگی که به مویی بند است. می گویم وقتی موافق این قرارداد یک ماهه نیستید پس برای چه امضا می کنید، مگر قرارداد نباید با توافق دو طرف باشد؟ می گوید هرماه قرارداد را جلویمـان می گذارند و می گویند امضا کن؛ همین، نظرمان را هم نمی پرسند.
محمد یکی دیگر از کارگران زحمت کش شهرک صنعتی در این مورد می گوید: اگر کوچکترین اعتراضی به مدت قرارداد کنیم می گویند ناراحتی به سلامت برو تسویه کن. ترس از بیکار شدن برای منی که با مدرک لیسانس اینجا انباردارم درست زمانی که گرانی و بیکاری پایش را بیخ خرخره مان گذاشته مجبور به سکوتمان کرده و گرنه ما اینجا نه امنیت شغلی داریم نه روانی.
زهرا مرادی زن ۴۰ ساله ای که طلاق او را سرپرست خانواده و مجبور به کارکردن در بخش صنعتی کرده، می گوید: قانع بودن زنان به حقوق کم و نا آشنایی آنان به حقوقشان همچنین عدم اهمیت بیمه شدن، یکی از دلایل به کارگیری زنان در کارخانه ها و کارگاه های صنعتی بوده که باز هم جواب گوی نیازهای من و زنان امثال من نمی شود.
انتشار فیلمی از یک پاکبان اراکی در فضای مجازی هم که با وجود ۱۵ سال خدمت صادقانه به دلیل اینکه در قراردادش نوشته شده کارگر ساده، سختی کار شامل حالش نمی شود نیز گواه این موضوع است که کارفرمایان با اشراف به قانون کار همیشه راهی برای دور زدن قانون در روابط کاریشان وجود دارد.
کارگران بازوان توانمند این سرزمیند
افرادی که دستان زحمت کششان چرخ تولید کشور را می گردانند با این وجود بی مهری های بی شماری جسم خسته زیر بارسنگین زندگی له شده شان را چنان برزمین می کوبند که دیگر یارای ایستادنشان نیست.
یکی از مشکلاتی که گریبان کارگر بی پناه را گرفته قراردادهای موقتی هستند. قردادهایی که کارفرما با وجود علم به مشکلات اقتصادی پیش پای کارگر به خود این اجازه را می دهد که کمترین مدت قرارداد را انتخاب کند و هر وقت میلش طلبید عذرش را بخواهد و از کار بیکارش کند و کک کسی هم نگزد چه بلایی بر سر کارگر بی نوا می آید و باز مسئولان دلسوز ما بنشینند و ریشه یابی کنند علت اصلی از هم پاشیدن کانون گرم بسیاری از خانواده ها بیکاری است و عدم تمکن مالی .
حال کارگران اراکی خوب نیست
دبیر خانه کارگر اراک درباره وضعیت کارگران این شهر به خبرنگار وقایع استان گفت: وضعیت کارگران در شرایط اقتصادی امروزه بسیار نامطلوب و سخت است؛ می توان گفت کارگران در حــال حاضر تنها زنده اند ولی زندگی نمی کنند. این در حالی است که کارگران در تمام شرایط سخت از دوره هشت ساله دفاع مقدس، تحریم های ظالمانه و هم اکنون هم در جنگ اقتصادی، پابه پای نظام و مردم بوده اند و اگر خواسته یا مطالبه ای داشته اند که در غالب تحصن و راهپیمایی انجام شده، همگی کاملا صنفی بوده است.
علی قیاسی یکی از مهم ترین مشکلات کارگران را نبود امنیت شغلی، قراردادهای موقت و یکماهه بیان کرد و افزود: این موضوع دغدغه همه کارگران است که استرس در کار و زندگی اجتماعی شان را به دنبال دارد و باید گفت کارگرانی که دغدغه کار و معیشت داشته باشند در کارآیی و بهره وری تولید تاثیر گذارند. مهم ترین دلایل ایجاد مشکلات و نارضایتی کارگران نبود امنیت شغلی، خصوصی سازی، نارضایتی از حقوق با توجه به تورم و معوقات مزدی و البته قاچاق و واردات بی رویه کالا می باشد که ما به عنوان حامیان این قشر زحمت کش خواهان بازنگری قانون در این خصوص از سوی نمایندگان مجلس هستیم.
وی ادامه داد: مطالبات حقوق و مزد کارگران نسبت به سنوات قبل بهتر شده است ولی هستند کارگرانی که همچنان معوقات مزدی دارند. شاید به نوعی یکی از دلایل کاهش تولید و تعدیل نیرو، نبود مواد اولیه و گرانی مواد خام و نداشتن ثبات اقتصادی برای تولید کنندگان است. این موارد تولید کننده را به کاهش ظرفیت تولید، تعدیل نیرو و در پایان تعطیلی کارخانه مجبور می کند.
خصوصی سازی یکی از مهم ترین مشکلات پیش روی کارگران است
دبیر خانه کارگر اراک خصوصی سازی را یکی از مهم ترین مشکلات پیش روی کارگران دانست و ادامه داد: تمامی کارخانه هایی که یک روز به عنوان یکی از مهم ترین برندهای آسیا و دنیا بوده اند مانند: هپکو، آوندگان، آذرآب و… به واسطه طرفداری های کاملا اشتباه به سمت ورشکستگی و نابودی پیش می روند و مابقی نیز با ظرفیت ۱۰ الی ۳۰ درصدی فعـالیت می کنند. جامعه کارگری برای برون رفت از این مشکل پیشنهاداتی داده است که مهم ترین آنها تشکیل تعاونی کارگران برای واگذاری سهام به خود آنها می باشد. این امر موجب می شود که در تمام مسائل و مشکلات کاری، مالی و تهیه مواد قرار بگیرند، چون در سود و سهام کارخانه شریکند. قطعا درآمد پایدار از نظر شغلی و مالی بیشتر می شود و مشکلات حل خواهند شد.
علی قیاسی نداشتن تشکلات کارگری مانند شورای اسلامی کار و انجمن صنفی و یا نمایندگان کارگران در کارخانه ها و کارگاه ها، نبود رابط و عدم ارتباط وتعامل بین کارفرما و کارگر سبب دو چندان شدن مشکلات دانست و افزود: ما کارگران همیشه اعلام کرده ایم در کنار کارفرمایان و تولیدکنندگان واقعی هستیم و با تمام توان در صورت اطلاع از مشکلات، در حل آنها کمک خواهیم نمود. همچنین با راه اندازی و ثبت شرکت های تعاونی در کارخانه ها برای کارگران می توان کارهای پیمانی را به خود کارگران واگذار نمود که این خود نیز دغدغه شغلی و مالی کارگران را به نحو قابل توجهی بهبود می بخشد.
وی در پایان از نمایندگان محترم مجلس خواست تا پیگیری اصلاح قانون قراردادهای موقت و همچنین پرداخت بدهی قابل توجه دولت به تامین اجتماعی که ترکیب اصلی آن کارگران هستند را در درجه اول کاری خود قرار دهند.
قراردادهای موقت نقص قانون کار است
عاطفه جدیدی، حقوقدان نیز در رابطه با بحث حقوقی این مطلب به وقایع استان می گوید: خصوصی سازی باعث ایجاد این شرایط شده و قراردادهای موقت که این روزها عرف شده اند یکی از نقص های قانون کار می باشد.
خلیلی می افزاید: کارفرما با اشراف به قانون کاراین قراردادها را تنظیم کرده و کارگری که با وجود شرایط بد اقتصادی مجبور به امضای این نوع قرارداد می شود در صورت اخراج دستش به جایی بند نمی شود.
قرارداد موقت امنیت شغلی و روانی کارگران را به خطر می اندازد
مجید نیک عهد به عنوان یک فعال اجتماعی که در حیطه قراردادهای کارگری فعالیت دارد در این باره می گوید: با توجه به شرایط اقتصادی بنگاه ها و مشکلاتی که گریبان صنعت را گرفته است، هرچه این فشارها بیشتر می شود قطع به یقین عواقب آن به قشر کارگر بیشتر سرایت می کند که امنیت روانی وثبات شغلی کارگران را بیشتر به خطر می اندازد و از طرفی هم شاهد کم شدن حقوق کارگران و یا در معرض اخراج از کار قرار گرفتن آنان هستیم که تبعات اجتماعی زیادی از قبیل افزایش اختلافات خانوادگی و طلاق و یا مشکلاتی چون اعتیاد، سرقت و نزاع در جامعه را شاهد هستیم که دامن همه افراد جامعه را می گیرد.
نیک عهد با بیان اینکه هم اینک اکثر قراردادهای کارگران در استان یا کلی تر در کشور به صورت موقت می باشد گفت: این امر باعث کاهش میزان امنیت شغلی کارگران می شود همچنین با این شیوه قرارداد و تغییر دائم کارگران در کارگاه ها عملا تربیت نیروی کار ماهر صورت نمی گیرد و فقدان نیروی کار ماهر باعث نادیده گرفتن کیفیت در تولید کالا وارایه خدمات میشود که ضربه جبران ناپذیری به اقتصاد کشور وارد می کند.
این فعال اجتماعی عمده دلیل نارضایتی کارگران را موقتی بودن قراردادها و همچنین عدم تناسب حقوق با دخل و خرج زندگی بیان کرد و افزود: عدم توانایی کارفرمایان در پرداخت حقوق کامل حتی با حداقل دستمزد یکی دیگر از مشکلات است که نتیجه آن افزایش شکایت های کارگری و تقابل کارگر و کارفرماست که این خود به چرخه تولید صدمه جدی وارد می سازد و فکر تولیدکنندگان را به جای تمرکز بر تولیدات مناسب و با کیفیت به دعاوی حقوقی ناشی از این مورد هدایت میکند.
وی در پایان گفت گفت: بهتر است تصمیم گیران با در نظر گرفتن این موارد تصمیمات درست و اساسی را برای برون رفت از وضع کنونی اتخاذ نمایند.
امید می رود که مسئولان و نمایندگان مردم بتوانند فکری به حال این قراردادها که دست کمی از سند بردگی ندارند کنند تا بازوان توانمند صنعت با خیالی آسوده بتوانند چرخ صنعت استان و کشور را بچرخانند.