با همکاری دستگاه های مختلف استان دو معدن در محدوده تیمره تعطیل شد/نجات تمدن

سه شنبه ۳۱ مرداد ۹۶   شماره ۶۶۱

وقایع استان: در همه دنیا رسم است تا آنچه مربوط به گذشته شان است و بخشی از هویتشان به حساب می آید را به خوبی حفظ و حراست می کنند. آثاری که می تواند بازگو کننده فرهنگ و اصالت مردمان یک سرزمین باشد. البته قدمت برخی از این آثار به حدی است که دیگر نمی توان گفت تنها متعلق به مردمان یک سرزمین است بلکه متعلق به تمامی مردمان جهان است زیرا با قدمت چندهزاران ساله خود بازگو کننده تمدن مردمانی است که در زمانی که نه سرزمین و نه مرزی به معنای امروز شکل گرفته بود می زیسته اند. یکی از این آثار هنرهای صخره ای و سنگ نگاره ها هستند. نمونه هایی که در کشور ما به وفور دیده می شود.کنده کاری ها و طرح هایی که بر روی تخته سنگ های عظیم حک شده اند و نمایانگر زندگی، آداب و دغدغه مردمان دوران باستان بوده مردان و زنانی که اجداد انسان های کنونی هستند. سنگ نگاره ها یا هنرهای صخره ای، کهن ترین آثار تاریخی و هنری بجای مانده از بشر هستند. به تعبیری بستر به وجود آمدن حروف رمزی، خط، تبادل پیام، زبان، تاریخ، اسطوره ها، هنر و فرهنگ از سنگ نگاره هاست و آنها از بهترین ابزارهای رمزگشایی ما قبل تاریخ هستند. باستان شناسان آغاز سنت سنگ نگاره ها را با پایان دوران پارینه سنگی و کوچ انسان از غارها به دشت ها و شروع نو سنگی همراه می دانند. به این ترتیب قدمت آنها را حداکثر ۱۲هزار سال می دانند و اوج ظهور این آثار بسته به سرزمین های مختلف بین۱۰ تا ۵ هزار سال پیش تخمین زده می شود. اما این تخمین ها هنوز نادقیق هستند خصوصا درمنطقه ای در ایران به نام تیمره سنگ نگاره هایی با قدمت های خیلی بالاتر کشف شده است. تیمره منطقه ای در خمین است که یکی از گنجینه های سنگ نگاره در جهــان به شمــــار می رود، همانطور که گفته شد سنگ نگاره های این منطقه از لحاظ تعداد و قدمت تفاوت های عمده ای با سایر سنگ نگاره ها دارد. در این منطقه تعداد این سنگ نگاره ها به بیش از ۲۱ هزار مورد می رسد که عمر بعضی از آنها به چهل هزار سال می رسد که بشر تا کنون موفق به کشف هیچ پدیده تاریخی و هنری بدین قدمت نشده است.
اغلب نقوش حک شده بر سنگ نگاره ها بزکوهی، انواع حیوانات از پرندگان و آهوان تا موجودات درنده، صحنه های شکار، نبردهای پهلوانی و علامت های مرموز مانند دایره نقره ها، تک مثلث ها و ساعت شنی ها، صلیب دایره ها، نمادهای خورشید، نقطه چین ها و حفره های کوچک پیاپی که به فنجان نماها معروفند. اما این نقش ها چه می گویند؟ بعضی کارشناسان معتقدند سنــگ نگاره ها فقط نمایش محیط اطراف انسان آن دورانند. در حـــالی که متخصصان دیگری آنها را نمادهای آیینی می دانند کــــه برای درخــواستی از طبیعت و آسمان ها یا شکــرگزاری نقش می شده اند. یکی از زیباترین نقش های تیمره بر تخته سنگی بالای کوه، میان تنگ غرقاب و قیدو، مشرف به رودخانه است. در این تابلوی چهار متری به یک گراز بزرگ و خانواده اش حمله شده است. از یک سو یک گرگ و یوزپلنگ تصویر شده اند و از سوی دیگر پلنگی است و دو انسان اسب سوار که بی پروا و کمند در دست به صحنه نزدیک می شوند. بر سر گراز و پلنگ برف می بارد و تابلو یک صحنه زمستانی را به تصویر می کشد. در منطقه تیمره کم نیست از این نقوش و تابلوهایی که هر کدام بیانگر بخشی از تمدن مردمان باستان نشین بوده است. هیجان انگیز است تاریخی با قدمت چند هزار سال در منطقه ای باستانی در نزدیکی ما. تمام این ها را بارها و بارها شنیده ایم اینکه تیمره یک منطقه خاص باستانی و یک میراث فرهنگی عظیم است و قدیمی ترین آثار تمدن بشر را در خود جای داده است؛ اما کم ندیده و نشنیده ایم که این آثار باارزش به واسطه بی توجهی در حال نابودی است. از بی توجهی و ناآگاهی مردم گرفته تا تعلل دستگاه و ارگان ها در رسیدگی به آن. یکی از علل نابودی این سنگ نگاره ها معدن هایی است که در این منطقه در حال کار هستند مسئله ای که بارها در خصوص آن از سوی کارشناسان و برخی مسئولین هشدار داده شده بود. همین ماه گذشته بود که در نشست بررسی مشکلات منطقه تیمره خمین معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استاندار مرکزی به فعالیت های معدنکاوی در این منطقه اشاره کرده و گفته بود: سنگ‌نگاره‌های تیمره از سرمایه‌های ملی و ذخایر با ارزش ملی به‌شمار می‌روند، زیرا رمز و رازهای تکرار نشدنی در این سنگ‌نگاره‌ها، آنها را جزو سرمایه‌های تمدنی قرار داده که باید در حفظ آنها کوشا بود، بنابراین فعالیت‌های معدنکاوی نباید سبب نابودی این سنگ‌نگاره‌ها شود و لازم است که هرچه سریع‌تر فعالیت معدنکاوی در این منطقه متوقف شود‎.
به گزارش وقایع استان به نقل از تسنیم ظفر افشون افزود: چندین مصوبه هم از سوی مراجع قانونی مبنی بر توقف فعالیت معدنکاوی در این منطقه صادر شده که با توجه به آنها و اهمیت حفظ این آثار باید هرگونه فعالیت معدنکاوی در این ناحیه را متوقف کرد.
وی تصریح کرد: منافع شخصی و مقطعی نباید سبب نابودی آثار تاریخی و ارزشمندی چون این سنگ نگاره‌ها شود و آثار تاریخی نباید قربانی منافع افراد شود ودر معرض تخریب و نابودی قرار گیرند، بنابراین حفظ و حراست از این آثار تکرارنشدنی وظیفه هر دستگاهی بوده و باید در این راستا تلاش کند.
افشون بیان کرد: البته افرادی که از این راه کسب درآمد دارند را هم نباید نادیده گرفت و باید مجوز معدنکاوی را در منطقه دیگری که آثار تاریخی و باستانی در آن وجود ندارد به این بهره‌برداران داد شود تا دچار مشکل نشوند و از این توقف فعالیت ضرر نبینند.
وی ادامه داد: گرچه معدنکاوی هم نوعی تولید ثروت بوده اما مقطعی است. در حالی که این آثار ارزشمند تاریخی را می توان با حفظ و توسعه گردشگری به عنوان یکی از عوامل ایجاد اشتغال، کاهش نرخ بیکاری، افزایش درآمد و معرفی توانمندی‌ها و ظرفیت‌های فرهنگی در خمین مورد توجه قرار گیرد.
با وجود اهمیت این سنگ نگاره ها و تاکید بر جلوگیری از فعالیت معدن ها در روزهای اخیر اقدامات موثری انجام شده است از جمله تعطیلی دو معدن در اطراف محوطه سنگ نگاره های تیمره خمین.
مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی با اعلام این خبر گفت: بارها پیش از این نیز اعلام داشته ایم که انجام فعالیت های عمرانی و معدنی در اطراف آثار فرهنگی و تاریخی را به هیچ عنوان بر نمی تابیم و در این خصوص موضع گیری سختی خواهیم داشت زیرا رسالت سازمان میراث فرهنگی حفظ این ثروت های ملی است.
سید محمد حسنی افزود: نمی توان به بهانه توسعه و یا راه اندازی یک معدن و یا عملیات عمرانی با دامنه سودی مشخص و عموما کوتاه مدت توقع داشت که از ثروتی تمام نشدنی و پایدار چشم پوشی کرد. هر معدن و پروژه عمرانی نهایتا چند دهه سوددهی و کاربرد دارد از این رو نمی توان برای یک پروسه درآمدزایی محدود، یک ثروت نامحدود را نادیده بگیریم و تن به نابودی آن دهیم.
وی با اشاره به تعطیلی معادن اطراف سنگ نگاره های خمین اظهار داشت: خوشبختانه با همکاری و دلسوزی قابل تقدیر استاندار مرکزی، قوه قضائیه و شخص دادستان محترم شهرستان خمین، دو معدن اطراف این محوطه تاریخی و با ارزش تعطیل و ماشین آلات آنها توقیف و به پاسگاه روستای رباط میل منتقل شد.
حسینی با تاکید بر اهمیت جایگاه حفظ آثار تاریخی گفت: هویت و اصالت یک جامعه تا قسمت زیادی در گرو حفظ داشته ها و تاریخ آن جامعه است و با حرکت در جهت سود دهی کوتاه مدت، نه تنها باعث از بین رفتن ثروت های ملی می شود بلکه هویت آینده کشور نیز با مخاطره روبرو می شود.
وی افزود: سنگ نگـــاره های تیمره خمین عیان ترین نمود اصالت و تمدن در استان مرکزی است زیرا تاریخ منطقه را به ۳۵ تا ۴۰ هزار سال رسانده که می توان گفت در حقیقت ریشه های تاریخی استان مرکزی همین سنگ نگاره ها هستند که حفظ و حراست آنها بر هر مسئول، سازمان و حتی شهروندی واجب است زیرا این آثار یک ثروت مشترک محسوب می شوند.
وی گفت: امیدواریم همواره حساسیت بین دستگاه ها در خصوص حفاظت از تاریخ و هویت ملی رو به فزونی باشد و فارغ از نگاه اداری به آن نظاره شود تا بتوانیم پاسبانانی وفادار نسبت به داشته های آیندگان باشیم زیرا محور اقتصادی کشور در روزگاری نه چندان دور در راستای همین داشته های امروز استوار خواهد شد.