«وقایع استان» تب بالای نگهداری از حیوانات در بین مردم را بررسی می کند/اسباب بازی های جاندار

سه شنبه ۳۱ مرداد ۹۶   شماره ۶۶۱

***

وقایع استان

فرشته غلامی

***

اولین بار است که به دعوتش پاسخ مثبت داده و قصد عزیمت به خانه شان را کرده، استرس و اضطراب ناشی از اولین مهمانی امانش نمی دهد و عقربه های ساعت هم که به سرعت در حال حرکت است بر این اضطراب افزود. قرارشان ساعت ۹ و به صرف شام است. نگاهی به ساعت گوشی اش می اندازد، هفت و ۲۲ دقیقه، هنوز وقت دارد…
کم کم لباس هایش را به تن می کند و از خانه خارج می شود… به مقصد می رسد، بار دیگر ساعتش را نگاه می کند، عقربه های ساعت پنج دقیقه به ۹ را نشان می دهد. زنگ در را به صدا درمی آورد چندان طول نمی کشد… در باز شد اما… در بدو ورود به جای استقبال میزبان یک گربه سفید و پشمالو به سراغش آمد.
سال هاست پای حیوانات اهلی و خانگی به زندگی ما باز شده و هرکسی به هر دلیلی ممکن است حیوانی که از دید خودشان ملوس و بانمک است را در خانه نگهداری کند. عده ای تنهایی را بهانه می کنند و عده ای دیگر هم علاقه و دوست داشتن حیوانات را. حتی برخی ادعا دارند با نگهداری حیوانات در فضای خانه به آن حیوان کمک می کنند. هرچند که در این میان اکثریت افراد برای جلب توجه و خودنمایی به نگهداری حیوانات اقدام می کنند.
با شنیدن کلمه «حیوانات خانگی» آنچه معمولا به ذهن متبادر می شود نگهداری حیواناتی مانند سگ، گربه، خرگوش، همستر، ماهی‌های آکواریومی و نهایتا لاک‌پشت یا پرندگانی نظیر قناری، مرغ عشق، کبوتر، مرغ، خروس و جوجه است.
در ایران اما سیر فزاینده روی آوردن به حیوانات خانگی سال هاست رواج یافته و همزمان با فرایند کاهش تعداد فرزند، به ویژه در دهه های اخیر بوده است. از این منظر شاید بتوان گفت حیوان خانگی، یک فرزند بی‌دردسرتر و کم‌هزینه‌تر است و مردم هر چه ازدواج‌گریزتر و فرزندهراس‌تر می‌شوند، به همان اندازه حیوان دوست‌تر می‌شوند!
اگرچه در گذشته، همان زمان هایی که اکثریت افراد روستانشین بودند حیوانات در کنار افراد زندگی می کردند که محل زندگی آنها طویله های داخل منزل بود و با گسترش شهرنشینی این حیوانات از خانه ها بیرون رفتند و اما بار دیگر طی یکی دو دهه اخیر برخلاف قانون به درون خانه ها راه پیدا کردند.
 قانون منع حیوانات خانگی
زمستان سال ۸۹گروهی از نمایندگان مجلس طرحی را امضا کردند که به موجب آن نگهداری و تردد سگ ها در خیابان ممنوع شد.
تصویب این طرح منجر به الحاق یک ماده به قانون مجازات اسلامی شد تا برای کسانی که مبادرت به نگهداری سگ یا دیگر حیوانات مضر در منزل خود می‌کنند، مجازات در نظر گرفته ‌شود. آن‌ها از وزارت بهداشت خواستند تا فهرست حیوانات خطرناک و نجس‌العین علاوه بر سگ را تهیه کند. سرانجام طرح مبارزه با نگهداری و تردد سگ و حیوانات مضر در اردیبهشت ماه سال بعد، پس از بررسی در کمیسیون‌های تخصصی به تصویب رسید و به موجب آن نگهداری حیوانات خانگی در آپارتمان‌ها و تردد آن‌ها در خیابان‌ها ممنوع اعلام شد. همچنین در این قانون آمده که مرتکب، علاوه بر جزای نقدی از یک میلیون ریال تا ۵ میلیون ریال و ضبط حیوان مذکور محکوم می‌شود. اما این نخستین اقدام در برابر نگهداری حیوانات خانگی نبود، پیش از آن نیز طی چند مرحله نیروی انتظامی‌در قالب طرح ارتقای امنیت اجتماعی با گرداندن سگ در خیابان‌ها برخورد می‌کرد. با وجود این برخوردها و گذشت شش سال از تصویب این ماده اما همچنان بازار نگهداری از حیوانات خانگی داغ داغ است و بارها پیش آمده که حتی در پرترددترین خیابان های شهر هم افرادی را ببینیم که با سگ یا دیگر حیوانات به قول خودشان ملوس بدون توجه به رعب و وحشت در میان شهروندان قدم می زنند. از تمام اینها که بگذریم کمپین ها و انجمن هایی هم برای نگهداری از این حیوانات راه اندازی شده که از سال ۷۷ انجمن حمایت از حیوانات ایران شروع به فعالیت کرده و اکنون ده‌ها انجمن در سراسر کشور با محوریت دفاع از حقوق حیوانات فعال هستند ازجمله آنها می‌توان به انجمن دیده‌بان حقوق حیوانات، انجمن حمایت از گربه‌های بی‌سرپرست، انجمن تخصصی حیوانات خانگی و انجمن حمایت از سگ‌های آسیب دیده اشاره کرد.
کافی است تا با افرادی که از این حیوانات نگهداری می کنند کمی همکلام شوید آنوقت است که متوجه می شوید این افراد حیوان خانگی خود را مانند فرزندانشان می‌دانند، اولین تبیین ممکن در مورد نگهداری از حیوانات خانگی، شاید این باشد که افزایش مداومِ علاقه به نگهداری از حیوانات مختلف در خانه، گزینه‌ای است برای رفع خلأهای احساسی که از کاستی گرفتن روابط عمیق عاطفی در جوامع مدرن ناشی می‌شود. تحقیقات نشان داده است که نحوه ارتباط صاحبان حیوانات خانگی با آنها و واکنش به این حیوانات، بسیار شبیه به پاسخ والدین به فرزندانشان است و حتی احساسات و تغییرات فیزیولوژیکی که در این افراد در اثر زندگی با این حیوانات برانگیخته می‌شود، بسیار شبیه به واکنش والدین به فرزندان است. در همین زمینه، حیوانات خانگی می‌توانند کارکرد اسباب‌بازی را برای کودکان ایفا کنند.
 مضرات نگهداری از حیوانات خانگی
اگرچه به زعم برخی از کارشناسان نگهداری ازحیوانات خانگی باعث آرامش و پر کردن خلا های عاطفی و روحی افراد می شود اما نمی توان از این نکته غافل شد که حتی با رعایت تمام نکات بهداشتی، نگهداری از این حیوانات منجر به بیماری برای افراد می شود.
جام جم درخصوص مضرات نگهداری از حیوانات خانگی نوشت: سگ و گربه می‌توانند باعث انتقال «کامپیلوباکتر» به انسان شوند و یکی از شایع‌ترین ناراحتی گوارشی و اسهال را به وجود بیاورند که با تب، ضعف، بی‌حالی و شکم درد همراه است. سگ و گربه‌های زیر شش ماه، باکتری بیشتری را از طریق مدفوع، دفع می‌کنند.
علاوه بر این، سگ و گربه با لیسیدن خود، لارو نوعی کرم پهن را از پوست خود به روده‌شان انتقال می‌دهند و لارو این کرم به‌راحتی می‌تواند از سگ و گربه به کودکان منتقل شود. همچنین نوعی کرم قلاب‌دار هم در بدن سگ و گربه زندگی می‌کند که از طریق مدفوع حیوان، انسان را مبتلا خواهد کرد. کرم گرد نیز نوع دیگری از کرم‌های شایع در بدن سگ و گربه است که تخم آن از طریق مدفوع از بدن حیوان بیرون می‌آید و در اثر تماس، التهاب چشم و کوری یک طرفه، التهاب مغز و کبد را برای انسان در پی دارد. کیست هیداتید، نوعی بیماری است که عامل آن، تخم نوعی کرم پهن محسوب می‌شود. این تخم از طریق مدفوع سگ، به انسان منتقل می‌شود و کیست هیداتید در کبد، ریه و مغز را در پی دارد. برای ابتلا به بیماری‌هایی که از مدفوع حیوانات منتقل می‌شود، حتما نیازی نیست که به مدفوع دست زده شود و خود حیوان با لیسیدن، عامل بیماری را به همه جای بدنش گسترش می‌دهد.
افرادی که خزندگانی مانند مار، لاک‌پشت و مارمولک را به‌عنوان حیوان خانگی نگه می‌دارند، باید بدانند که خزندگان، دارای تعداد زیادی میکروب سالمونلا هستند. دست زدن به این حیوانات، انسان را به میکروب سالمونلا مبتلا می‌کند و حدود ۱۲ تا ۷۲ ساعت پس از وارد شدن سالمونلا به بدن، علائم بیماری با این میکروب آغاز می‌شود. از علائم آلودگی با میکروب سالمونلا، می‌توان به اسهال شدید، استفراغ، دردهای شکمی و ضعف و بی‌حالی اشاره کرد که ممکن است چهار تا پنج روز طول بکشد. در صورت شدید بودن این علائم، باید بیمار در بیمارستان بستری شود تا در اثر کم‌آبی بدن، به کلیه‌ها آسیبی نرسد.
حساسیت به هر نوع حیوان خانگی (سگ، گربه، پرنده و خزنده) می‌تواند به‌وجود بیاید. آبریزش بینی، خارش چشم و عطسه و در موارد شدید تنگی نفس، از علائم آلرژی نسبت به حیوانات خانگی است.
شاید در رابطه با نگهداری حیوانات در خانه این تصور وجود داشته باشد که با واکسیناسیون و مراجعات دوره‌ای به دامپزشک، می‌توان عوامل بیماری‌زا برای انسان را از بین برد، در حالی‌که با وجود رعایت این مسئله، باز هم احتمال ابتلا به انتقال بیماری‌ها از حیوان به انسان وجود دارد. چنانچه برای نگهداری از حیوانات خانگی اصرار دارید، در صورتی اقدام به خرید این حیوانات کنید که فضای کافی برای این کار داشته باشید و حیوان را داخل محیط زندگی و خانه نیاورید. این حیوانات باید به طور مداوم توسط دامپزشک مورد واکسیناسیون قرار بگیرند.
افرادی هم که از حیوانات خانگی نگهداری می‌کنند باید به صورت دوره‌ای توسط پزشک مورد بررسی قرار بگیرند و آزمایش‌های مخصوص را انجام بدهند تا در اثر نگهداری از حیوانات خانگی، دچار مشکلات جدی نشوند.