روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
سه شنبه ۵ مرداد ۱۴۰۰ شماره ۱۴۵۰
با نتیجه‌ی کنکور چه کنیم؟
رضاحیدری
روانشناس و مشاورتحصیلی
تا چند روز آینده نتیجه اولیه کنکور سراسری اعلام می‌شود. این اتفاق برای برخی خوشحال‌کننده و برای برخی دیگر ناراحت‌کننده است. دانش‌آموزانی که نتیجه‌ی خوبی گرفته‌اند بسیار خوشحال‌اند و با این خوشحالی اقدام به انتخاب رشته می‌کنند. دانش‌آموزانی هم که از نتیجه‌ی کنکور خود ناراضی و ناراحت هستند یا تصمیم به یک سال پشت کنکور ماندن می‌گیرند و یا با همان رتبه انتخاب رشته می‌کنند. سؤالی که ذهن بسیاری از افراد را درگیر می‌کند این است که دانش‌آموزان باید با رتبه‌ی کنکور خود چه کنند؟ چه‌کارهایی را انجام دهند و از چه کارهایی اجتناب کنند؟ چه رشته‌ای را انتخاب کنند؟ آیا وارد دانشگاه شوند یا یک سال دیگر پشت کنکور بمانند تا نتیجه‌ی بهتری بگیرند؟
اولین نکته در پاسخ به این سؤالات این است که پاسخ یکسانی برای همه وجود ندارد. برای برخی دانشگاه رفتن بهتر از پشت کنکور ماندن است و برای برخی پشت کنکور ماندن نتیجه‌ی بهتری در آینده خواهد داشت. نکته مهم این است که هرکسی باید بر اساس شرایط خودش تصمیم بگیرد. نباید به تصمیم دیگران نگاه کرد و به خاطر چشم‌وهم‌چشمی یا به خاطر حرف دیگران اقدام به انتخاب رشته کنیم.
یکی از کارهایی که توصیه می‌شود داوطلبان تا قبل از اعلام نتایج کنکور انجام دهند این است که در مورد رشته‌های مختلف و دانشگاه‌ها اطلاعات کسب کنند. دوره‌های تحصیلی را بشناسند و بدانند هر رشته‌ای چه دروسی را شامل می‌شود و چه نوع محیط کاری در آینده در انتظار هر رشته است. هرچه اطلاعات دانش‌آموزان در این زمینه بیشتر باشد بهتر می‌توانند تصمیم بگیرند و تصمیمشان کمتر خطا خواهد داشت.
برای آشنایی با رشته‌ها می‌توان از فارغ‌التحصیلان موفق هر رشته کمک گرفت. برای آشنایی با دانشگاه‌های مختلف می‌توان به وب‌سایت آن دانشگاه مراجعه کرد و با افرادی که در آن دانشگاه تحصیل‌کرده‌اند مصاحبه کرد. انجام تست‌های روان‌شناختی مثل تست رغبت سنجی و تست شخصیت هم می‌تواند به دانش‌آموزان کمک کند تا شناخت بهتری نسبت به خود داشته باشند.
یکی از تکنیک‌ها برای تصمیم‌گیری استفاده از جدول T می‌باشد. این جدول همان‌طوری که از نامش پیداست شبیه به حرف T انگلیسی ترسیم می‌شود و نام رشته یا دانشگاهی که قرار است انتخاب شود بالای آن نوشته می‌شود. یک‌طرف این جدول مزایا و یک‌طرف دیگر معایب آن نوشته می‌شود. این کار به دانش‌آموز و خانواده کمک می‌کند بتواند ابعاد مختلف تصمیم خود را بررسی کنند و بفهمند تصمیمی که می‌گیرد چه مزایا و معایبی در آینده خواهد داشت. نکته مهم این است که هر تصمیمی مزایا و معایب خاص خودش را خواهد داشت و هیچ تصمیمی صد درصد خوب نخواهد بود. به‌عنوان‌مثال دانش‌آموزی که بین رفتن به دانشگاه آزاد و پیام نور و یا یک سال پشت کنکور ماندن به امید قبولی در دانشگاه دولتی مردد است می‌تواند برای هر تصمیم خود یک جدول T ترسیم کند. در یک جدل مزایا و معایب رفتن به دانشگاه‌های آزاد و پیام نور و در یک جدول دیگر مزایا و معایب یک سال پشت کنکور ماندن را یادداشت می‌کند و هر دو را باهم مقایسه می‌کند. با این کار دانش‌آموز می‌تواند بفهمد که کدام‌یک مزایای بیشتری نسبت به معایبش دارد و کدام راه را انتخاب کند.
بعد از اعلام نتایج واکنش خانواده‌ها و دانش‌آموزان به نتیجه کنکور خیلی مهم است. عده‌ای به خاطر نتیجه‌ی خوبی که گرفته‌اند بسیار خوشحال‌اند و با یک حالت هیجانی همراه با شادی بسیار بالا انتخاب رشته می‌کنند. عده‌ای هم به خاطر نتیجه‌ی نامطلوب خود ناراحت‌اند و با هیجانی که در آن غم زیادی وجود دارد دست به انتخاب می‌زنند. در هر دو صورت ازآنجایی‌که شادی و غم زیاد به هنگام تصمیم‌گیری می‌تواند ما را از تصمیم‌گیری منطقی دور کند می‌تواند به مسیر اشتباه منتهی شود. تصمیم‌گیری منطقی که در آن بر اساس عقل و منطق و با مشورت گرفتن از یک فرد متخصص اقدام به انتخاب می‌شود بهترین نوع تصمیم‌گیری است. تفاوتی ندارد که دانش‌آموز رتبه خیلی خوبی کسب کرده باشد یا رتبه بسیار بد؛ درهرصورت اگر تصمیم درستی گرفته شود نتیجه‌ی خوبی در آینده در انتظار دانش‌آموز خواهد بود اما اگر هیجانی تصمیم‌گیری شود حتی برای رتبه‌های برتر هم نمی‌توان نتیجه‌ی خوبی متصور شد.
حمایت خانواده‌ها از دانش آموزان در این روزها می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. نباید فراموش کنیم که فرزندان ما با هر رتبه‌ا‌ی قبل از اینکه یک داوطلب کنکور باشند فرزندان ما هستند. اگر دانش‌آموزی نتیجه‌ی خوبی از کنکور کسب نکند خودش بیشتر از همه ناراحت و غمگین خواهد شد. نیازی نیست که با سرکوفت زدن و شماتت ناراحتی‌اش را بیشتر کنیم.
نباید فراموش کنیم که کنکور یک آزمون سخت و پراسترس است و گاهی دانش آموزان کوشا و سخت‌کوش هم نمی‌تواند نتیجه‌ی مطلوبی در آن بگیرند. به‌هرحال نتیجه‌ی کنکور هرچقدر هم که بد باشد بازهم به معنای پایان دنیا نیست! کم نیستند دانش‌آموزانی که با رتبه‌های ضعیف رشته‌ای را برای ادامه تحصیل انتخاب کرده‌اند که در آینده توانسته‌اند در شغل خود بسیار موفق باشند و از آن‌طرف هم دانش‌آموزانی که با رتبه‌های خوب به خاطر بی‌توجهی به علاقه و توانایی خود رشته‌ای را انتخاب کرده‌اند که خیل زود از آن دلسرد شده و نتوانسته‌اند شغلی برای خود دست‌وپا کنند و به مشاغل کاذب رو آورده‌اند. حمایت خانواده می‌تواند در این زمان خاص بــه دانش آموزان دلگرمی داده و باعث شود بتواند شرایط خود را تحلیل و بهترین گزینه را انتخاب کنند.
نکته پایانی در مورد مراجعه به مشاور انتخاب رشته کنکور می‌باشد. وظیفه مشاور کمک به شما برای بررسی شرایط و انتخاب بهترین گزینه است. متأسفانه گاهی اوقات دانش‌آموزان صفرتا صد انتخاب رشته را به مشاور می‌سپارند و مشاور برای آن‌ها انتخاب رشته می‌کند که کاری بسیار غلط و خطرناک است. مشاور هرچقدر هم که تخصص داشته باشد از دنیای درون شما اطلاع ندارد. این شما هستید که مسئول اصلی انتخاب رشته و آینده خودتان هستید و در این زمینه می‌توانید از نظرات دیگران که مشاور یکی از آن‌هاست استفاده کنید. تعداد زیاد داوطلبان انتخاب رشته موجب شده به هنگام اعلام نتایج افراد بسیاری که بعضاً هیچ تخصصی در زمینه انتخاب رشته ندارند و حتی خودشان در مشاغل کاذب مشغول فعالیت هستند خودشان را مشاور انتخاب رشته کنکور معرفی کنند و نتیجه‌ی چنین کاری هم چیزی جز متضرر شدن داوطلبان نیست. لازم است به هنگام مراجعه به مشاور انتخاب رشته حتماً شناخت درستی از او داشته باشیم. مشاوری که آدرس و شماره تماس مرکز خود را مخفی می‌کند، تعرفه مشاوره خود را به‌صورت واضح و شفاف اعلام نمی‌کند، در تبلیغات خود از عناوین دهان‌پرکن استفاده می‌کند احتمالاً گزینه مناسبی برای مشاوره انتخاب رشته نیست.
