بازی و زندگی

دوشنبه ۲۷ آذر ۱۴۰۲  شماره ۱۷۷۶

وقایع استان در گفت و گو با یک کارشناس ورزشی بررسی می کند؛ تاثیر بازی بر توانایی های جسمی و ذهنی کودکان

فاطمه چاپاری: ۲۹ آذر ماه روز جهانی بازی است، روز بازی یک روز قراردادی است که هر ساله آن را گرامی می دارند و این کار را از طریق ایجاد ورکشاپ های بازی برگزار می کنند. این روز از سال ۱۹۷۵ وجود داشته است، اگرچه اولین بار، تعیین این روز در بیرمنگام بریتانیا اتفاق افتاد اما هر فردی در هر جای دنیا می تواند این روز را گرامی بدارد که قطعا راه گرامی داشتن آن، بازی کردن است.
روز بازی توسط کمپانی های مربوط به ساخت بازی و ورکشاپ های بازی ایجاد شد که اول از بازی های سنتی شروع کرده بودند و به تدریج جای خود را به بازی های مدرن و فانتزی تر دادند. آن ها در سال ۱۹۷۵ تصمیم گرفتند که یک روز جهانی برای بزرگداشت بازی را تعیین کنند. معروف ترین مراسم ها برای روز جهانی بازی در ۲۰ دسامبر ۱۹۷۵ در لندن برگزار شد . مدت زمان کوتاهی پس از آن؛ این مراسم ها جای خودشان را در قسمت های دیگر بریتانیا هم پیدا کردند و کم کم این روز در نقاط دیگر جهان هم معروف شد . بازی به هر نوع فعالیت جسمی یا ذهنی هدفدار گفته می شود که به شکل فردی یا گروهی انجام می پذیرد و باعث لذت بردن و برآورده شده نیازهای کودک می شود. کودک با استفاده از بازی کردن نقاط ضعف و قوت خود را که شامل فرمان دادن یا فرمان بردن، حمله یا تسلیم، اجتماعی بودن یا منزوی بودن، احساسات دوستانه یا دشمنی، افسردگی یا شادی، امیال و آرزوها و… می شود را نشان خواهند داد.
بازی کردن باعث رشد عاطفی، فکری و جسمی کودکان خواهد شد. تاثیرات بازی بر روی کودکان در سال های اولیه زندگی آنها بسیار بیشتر از سنین دیگر است، به همین دلیل توجه به سال های کودکی و تاثیرات بازی در این سال ها ضرورت زیادی دارد. کودک در زمان بازی کردن کشف می کند که چه توانایی هایی دارد و از دنیا و چگونگی هماهنگ کردن خود با محیط با خبر می شود. به منظور اینکه کودک در آینده زندگی خوب و موفقی را داشته باشد، فرایند بازی او در کودکی با اهمیت است. در ادامه با نقش بازی در رشد کودک بیشتر آشنا می شویم.
نویسندگان مقاله «کاهش فعالیت مستقل، یکی از علل افول سلامت روانی کودکان: خلاصه شواهد» تأکید کرده‌اند که کاهش تدریجی اما گسترده استقلال عمل کودکان و حتی نوجوانان برای بازی، پرسه زدن و شرکت در هرگونه فعالیتی به‌دور از نظارت و کنترل مستقیم بزرگسالان مشخصه بارز چهار یا پنج دهه گذشته بوده است، به‌نحوی‌که دوران تردد کودکان پنج ساله به مهدکودک به‌تنهایی یا همراه با دوستان هم‌سن‌وسال خود، بازی کردن بچه‌ها در پارک‌ها و زمین‌های خاکی بدون حضور بزرگسالان در اطراف یا دورانی که کودکان ۱۲ ساله به مشاغل ساده هم‌چون توزیع روزنامه مشغول بودند، مدت‌زمان زیادی است که به‌سر آمده است. حال آنکه این اقدامات باعث رشد مسئولیت‌پذیری کودکان در بزرگسالی می‌شود، زیرا در طول انجام آن‌ها مدیریت زمان و رفتار کودکان برعهده شخص خودشان قرار داشته است.
پیتر گری و همکارانش همچنین اذعان کردند که در طول همین چهل یا پنجاه دهه اخیر آمار رو به رشدی نیز در افزایش سطح اضطراب، افسردگی، افکار خودکشی یا اقدام به آن در میان کودکان و نوجوانان دیده می‌شود که نرخ آن‌ها در حدود هشت تا ۱۰ برابر بیشتر از نیم قرن پیش از آن بوده است. آن‌ها این شرایط را یکی از دلایل اصلی شرایطی معرفی کردند که پیش از این گفته شد، یعنی کاهش استقلال عمل کودکان بدون نظارت مستقیم توسط بزرگسالان.
پیتر گری و همکارانش با گردآوری ده‌ها مطالعه تحقیقاتی و بسط آن‌ها طی آزمایش‌ها بالینی اظهار کردند که بازی آزادانه و سایر اشکال فعالیت‌های مستقل، نه تنها در کوتاه‌مدت که در درازمدت با ایجاد احساس شادی در کودکان همراه است، زیرا استقلال منجر به شادی و فعالیت‌های مستقل باعث رشد ظرفیت‌های ذهنی برای مقابله مؤثر با عوامل استرس‌زای زندگی می‌شود.
در واقع کودکان از طریق فعالیت‌های مستقل توانایی لازم برای حل مشکلات خود را در موقعیت‌های دشوار و شجاعت، اعتمادبه‌نفس و شایستگی لازم را برای رویارویی با فرازونشیب‌های اجتناب‌ناپذیر زندگی به‌دست می‌آورند. به این ترتیب می‌توانند در آینده به جای احساس هراس و درماندگی در برخورد با مشکلات که زمینه‌ساز افسردگی است، با آرامش دست به اقدامات مؤثر بزنند و مسیر ناهموار زندگی خود را هموار کنند.
امیرمهدی میرزاخانی کارشناس ورزشی و عضو تیم ملی هاکی نیز در اینباره به خبرنگار روزنامه وقایع استان می گوید: بازی های جسمی حرکتی چه وقتی به صورت هدفدرا دنبال شود و چه وقتی که با مشارکت آزادانه کودکان انجام می گیرد در بهبود قدرت بدنی و مهارت‌های جسمی حرکتی کودکان حتی در بهبود برخی اختلالات هم موثر خواهند بود. وی ادامه می دهد: گاها مشاهده می شود که کودکان در بسیاری از کارهای معمول و روزمره خود مانند مسواک زدن، حمل وسایلی چون ظروف غذا یا لیوان آب و… با مشکل مواجه اند این می تواند تا حدودی ناشی از کم تحرکی شان باشد، همچنین می بنیم که کم تحرکی بچه ها و روی آوردن به بازی های رایانه ای در سال های اخیر باعث افزایش چاقی در کودکان شده که تبعات بسیاری برای سلامتی شان در پی خواهد داشت.
عضو تیم ملی هاکی بیان می کند: در حالی که بازی فعال یا آزاد به عنوان شکلی از حرکت در کل بدن به شیوه‌ای آزادانه، سرگرم کننده و بدون ساختار علاوه بر بهبود توانایی های اجتماعی و فکری کودکان به شیوه ای کاملا جذاب بستری را برای فعالیت های جسمانی شان فراهم می کند و برای سلامتی شان بسیار مفید خواهد بود.
میرزاخانی توضیح می دهد: شرکت در بازی‎ها مختلف بدنی به عنوان فرصتی برای درگیری فعال تر کودکان و حرکت آزادانه آن ها باعث می‌شود توامان که از بازی لذت می برند مهارت های جسمی و حرکتی خود را هم افزایش دهند، در این توصیه شده که والدین فرصت‌هایی برای کودکان برای گذراندن زمان در بازی‌های بدون ساختار و آزاد در سال‌های اولیه ایجاد کنند زیرا بازی‌های آزاد می‌تواند خود تنظیمی را در کودکان بهبود دهد.
وی اشاره می کند: شاید فکر کنیم که عدم تحرک کودکان در خانه های تنگ آپارتمانی مشکل عمده ای به شمار نمی رود اما در واقع باید گفت که در بازی های حرکتی و فیزیکی اعضای مختلفی از بدن درگیر می شوند که شاید در هیچ شکل دیگری از فعالیت های روزانه این امکان وجود نداشته باشد، از همین رو فراهم کردن شرایط بازی هایی چون لی لی، دوچرخه سواری، اسکیت، توپ بازی و… برای تقویت ماهیچه ها و اسکلت عضلانی کودک ضروری است، انجام بازی های حرکتی برای کودکان در سنین رشد بسیار مهم و حیاتی است و همچنین به سلامت جسم و روان کودک در دوران بزرگسالی کمک شایانی می کند.
این کارشناس ورزشی در پایان خاطرنشان می کند: آنچه که انجام بازی های حرکتی و فعالیت بدنی در دوران کودکی را ضروری می سازد این است که در دوران بزرگسالی در مقایسه با هم سن و سالان خود بدنی قوی تر و ذهنی پویا و فعال داشته باشیم.