بازنگری در محل تحویل و ملاقات فرزندان طلاق استان /قربانیان همیشگی اختلاف

چهارشنبه ۳ خرداد ۹۶ شماره ۵۹۴
*** یک یا دو مرکز ملاقات کودکان طلاق در سطح شهر اراک و تعدادی در شهرهای بزرگ استان طی دو سال آینده به بهره‌برداری خواهد رسید
***
وقایع استان
عباس لعل بار
***
بسیاری از کارشناسان و حقوق دانان در سالهای اخیر با انتقاد نسبت به شکل فعلی نحوه ملاقات فرزندان طلاق با والدین، کلانتری‌ها را محل مناسبی برای این کار ندانسته و معتقدند این رویه مورد تأیید هیچ فرد و نهادی نیست. اگر در گذشته به صورت اضطراری این کار در نیروی انتظامی انجام شده است، در حال حاضر این اضطرار وجود ندارد و باید با برنامه‌ریزی صحیح به این کار سامان داد.
کارشناسان معتقدند مراکزی که برای انجام این کار پیش بینی می‌شود باید مطابق با روحیات و عواطف کودکان باشد و همچنین حضور مشاور و مددکار نیز در این مراکز الزامی است. همچنین از حیث مکان نیز به منظور سهولت در دسترسی، در مناطق مختلف استان می‌بایست چند مرکز پیش‌بینی کرد.
وضعیت کنونی ملاقات فرزندان طلاق با والدین به دو شکل صورت می‌پذیرد؛ در نوعی از این ملاقات‌ها والدین فرزندان را به محل می‌آورند و برای مدت مشخصی تحویل می‌دهند و می‌روند و در شکل دیگر آن والدین در محل ملاقات با فرزندان خود دیدار می‌کنند که بیشترین مشکلات موجود در این شکل از ملاقات است.
در جلسه ای که با حضور مسئولان آموزش و پرورش و دادگستری درباره طرح محل تحویل و ملاقات فرزندان طلاق استان برگزار شد مسئولان دیدگاه های خود را در این باره بیان داشتند.
مهدی دمنه معاون تربیت‌بدنی و سلامت آموزش‌وپرورش استان مرکزی در جلسه ارائه طرح محل تحویل و ملاقات فرزندان طلاق استان مرکزی که در دادگستری کل استان مرکزی برگزار شده بود با اشاره به‌آسیب‌هایی که در جامعه گریبان‌گیر قشر نوجوان جامعه می‌شود اظهار داشت: مسئله آسیب‌شناسی دانش‌آموزان به‌صورت سالانه در مدارس انجام و جمع‌بندی می‌شود که براساس این طرح آسیب‌هایی اعم از مواد مخدر، اعتیاد، فضای مجازی و غیره مورد بررسی قرار می‌گیرند.
وی افزود: بیشترین فراوانی آسیب‌های موجود در این قشر متعلق به دانش‌آموزان تک سرپرست، بدسرپرست و یا بی‌سرپرست است که باید به آنها توجه ویژه‌ای داشت.
معاون تربیت‌بدنی‌و سلامت آموزش‌وپرورش استان مرکزی تصریح کرد: براساس آماری که از سطح استان مرکزی جمع‌آوری کرده‌ایم این استان دارای چهار هزار و ۷۴۰ دانش‌آموز تک سرپرست، هزار و ۸۲۰ نفر دانش آموز بد سرپرست و ۴۰۷ دانش‌آموز بی‌سرپرست است.
دمنه ادامه داد: باتوجه به آمار جمع‌آوری شده باید تفکیکی انجام شود که بدانیم اجرای این طرح از تعداد ۶ هزار و ۹۰۰ دانش‌آموز با شرایط ویژه چه تعداد از آنها را در بر می‌گیرد تا براساس نیازسنجی جامع تعداد مراکز را مشخص کنیم.
وی عنوان کرد: مجموعه آموزش‌وپرورش می‌تواند در راستای اجرای صحیح این طرح خدمات آموزشی و مشاوره‌ای ارائه دهد، البته باید گفت که اجرای این طرح ملزم به همکاری تمامی ارگان‌های مرتبط است.
پاسگاه و کلانتری محل مناسبی برای ملاقات فرزندان طلاق نیست
معاون قضائی رییس‌کل و سرپرست معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری کل استان مرکزی در این جلسه گفت: محل ملاقات فرزندان طلاق از کلانتری و پاسگاه‌ها منتقل می‌شود.
حجت‌الله درودگر با اشاره به معضلاتی که در این زمینه وجود دارد اظهار داشت: یکی از معضلاتی که پس از طلاق زوجین با آن مواجه می‌شویم مسئله ملاقات و تحویل فرزندان آنها است.
وی افزود: بر اساس تبصره یک ماده ۴۱ قانون حمایت خانواده قوه قضائیه موظف است که برای نحوه ملاقات والدین با اطفال طلاق سازگاری مناسب فراهم آورد که اجرای این تبصره به آئین‌نامه‌ای که توسط وزارت دادگستری به تصویب رسیده منوط شده است.
معاون قضائی رییس‌کل و سرپرست معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری کل استان مرکزی تصریح کرد: ماده ۶۸ آئین‌نامه تکلیف را در خصوص تبصره یک ماده ۴۱ مشخص کرده و بر اساس ماده ۶۸ آئین‌نامه رییس‌کل دادگستری استان موظف شده که در هر حوزه قضائی محل یا محل‌هایی با فضای متناسب با روحیات اطفال فراهم آورد و در این راستا از امکانات و منابع ارگان‌های اعم از بهزیستی، اداره‌کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی، بهداشت و درمان و غیره استفاده کند و تعداد کافی مددکار اجتماعی به‌ویژه در حوزه درمان و در صورت نیاز مامور انتظامی به‌منظور ملاقات والدین با اطفال طلاق اختصاص دهد.
درودگر ادامه داد: اکنون بسیاری از خانواده‌ها بر سر مکان ملاقات و تحویل فرزندان به توافق رسیده‌اند و مشکلی در این زمینه ندارند اما در برخی از موارد اختلافاتی در این زمینه که محل ملاقات کجا باشد و چه کسی فرزند را ببرد و برگرداند وجود دارد که در این صورت فرزند به پاسگاه و یا کلانتری ارجاع داده می‌شود تا والد دیگر آن را تحویل و با خود ببرد.
وی با اشاره به اینکه جو متشنج پاسگاه و کلانتری برای کودکان مناسب نیست گفت: امکان دارد در زمانی که کودک در پاسگاه و یا کلانتری در انتظار والد خود حضور دارد با صحنه‌هایی اعم از ورود جمعی از افرادی که با یکدیگر نزاع و درگیری داشته‌اند و یا با افرادی که الفاظ رکیک بر زبان می‌آورند مواجه شود و باید در نظر داشته باشیم یک فرزند طلاق از لحاظ روحی و روانی هم آزرده‌خاطر شده و حضور آن در چنین اماکنی مناسب نیست و ممکن است که بیشتر دچار آسیب شود و در آینده خطرات دیگری گریبان‌گیر این کودک شود، به همین سبب حضور مشاوران در چنین اماکنی الزامی محسوب می‌شود.
معاون قضائی رییس‌کل و سرپرست معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری کل استان مرکزی عنوان کرد: مجموعه مسئولان دست‌اندرکار برای اجرای این طرح موظفند که از استان‌هایی که این طرح را به اجرا رسانده‌اند الگوبرداری کنند تا بتوانیم نقاط مثبت این طرح، تفکیک وظایف ارگان‌های مربوطه و شیوه‌نامه آن را دریابیم.
درودگر خاطرنشان کرد: بنابر موارد ذکر شده درنظر داریم که مکانی با کاربری یک اتاق انتظار برای کودکان طلاق تشکیل دهیم تا زوجین طلاقی که بر سر مکان تحویل کودک خود به توافق نرسیده‌اند فرزند خود را به آن محل تحویل دهند، به این سبب درحال برنامه‌ریزی هستیم که مکانی تعبیه شود که با روحیات این کودکان متناسب و برای آنها جذاب تلقی شود.
وی بیان کرد: ما باید محاسبات لازم را به انجام برسانیم تا بدانیم استان مرکزی و به تبع آن شهر اراک نیازمند چند مرکز تحویل فرزندان طلاق می باشد و این اماکن باید در کجا و به کمک چه ارگان‌هایی تعیین شود، همچنین توجه به ظرفیت مشاوران و مددکاران هم باید در این زمینه در دستورکار قرار گیرد.
معاون قضائی رییس‌کل دادگستری استان مرکزی افزود: ما باید بکوشیم که حداقل یک یا دو مرکز در سطح شهر اراک و تعدادی در شهرهای بزرگ استان مرکزی راه‌اندازی کنیم که طی دو سال آینده به بهره‌برداری برسند.
درودگر ادامه داد: اجرای این طرح به معنای گرفتن حق دیدار اولاد از والدین نیست بلکه تنها شامل کودکانی می‌شود که دارای شرایط ویژه هستند تا در این مکان به انتظار والدین خود بنشینند، علی‌رغم اینکه در اکثر اوقات والدین کودکان هم در کنار آنها به انتظار می‌نشینند اما حضور مددکاران فعال در این مکان الزامی است.
وی عنوان کرد: باتوجه به اهمیت پیگیری این مسئله در نظر داریم که هفته آینده جلسه‌ای با حضور مسئولان تعاون، کار و رفاه اجتماعی، علوم‌پزشکی، آموزش‌وپرورش، سازمان‌های مردم نهاد و سایر ارگان‌های مرتبط در این زمینه تشکیل دهیم تا جزئیات این طرح را در قالب گسترده به بررسی بگذاریم و نتایج نهایی را از آن اخذ کنیم.
نماینده فرمانده انتظامی شهر اراک هم در این جلسه با اشاره به شرایط جوی کلانتری و پاسگاه اظهار داشت: در جو حاکم بر اماکن امنیتی سروصدا، تردد سارقان، معتادان، افراد بی‌اختیار و غیره بسیار است که صحیح نیست در چنین شرایطی کودکی برای ملاقات والدین خود به انتظار بنشیند چراکه اگر والد کودکی براساس قرار مقرر نسبت به تحویل گرفتن فرزند خود اقدام نکند باکسب تکلیف از مقام قضائی فرزند به همراه والدی که او را به پاسگاه آورده از محل خارج می‌شود، به این سبب باید بکوشیم که در وهله نخست یک مرکز پایلوت تاسیس و به مراتب گسترده شود.
وی ادامه داد: تمامی پاسگاه‌ها و کلانتری‌های سطح شهر مراکز مشاوره آسایش دارند که سالانه بخش عمده‌ای از میانگین پرونده‌های این مراکز به مباحث طلاق مرتبط می‌شود، خوشبختانه بخش عمده‌ای از این پروده‌ها با ارائه مشاورات مراکز آرامش به صلح منجر شده است.
سراهای محله اراک ظرفیت بالایی برای همکاری با مجامع فرهنگی و اجتماعی دارا هستند
رییس شورای چهارم کلانشهر اراک نیز در این جلسه با اشاره به ظرفیت سراهای محله در اراک گفت: سراهای محله از ظرفیت بالایی برای همکاری با مجامع فرهنگی و اجتماعی برخوردارند.
اسماعیل تاج‌آباد با اشاره‌به مباحث مطرح شده افزود: اکنون که مسئولان به این نتیجه رسیده‌اند که فضای کلانتری برای ارجاع فرزندان طلاق و انتظار آنها برای حضور والد تحویل‌گیرنده مناسب نیست باید تلاشمان بر این مبنا باشد که مکانی مناسب برای این فرزندان آماده کنیم.
وی افزود: فضای این مکان باید توام با موارد فرهنگی و آموزشی باشد و مشاوراتی که در این محافل ارائه داده می‌شود تنش‌ها و اختلافات موجود را کاهش دهد، همچنین اجرای هدفمند این طرح نیازمند همکاری مداوم ارگان‌های مرتبط با یکدیگر و کسب آمارهای دقیق و بررسی شده است.
رییس شورای شهر اراک تصریح کرد: پیشنهاد می‌دهیم که یک تیم بازدید کننده به استان‌های مجری این طرح سفر کند تا با بازدید از موفقیت‌های کسب شده آنها از این طرح الگو برداری کند، در این زمینه باید گفت که شاید فضاهای فرهنگی نتوانند در تمامی مباحث فعالیت داشته باشند.
تاج‌آباد ادامه داد: شورای اسلامی شهر اراک مدتی است که به مسائل فرهنگی نگاه ویژه‌ای دارد و امیدواریم این نگاه تداوم یابد زیرا معتقدیم اگرمشکلات جامعه شهروندی برطرف شود تاثیرات مثبت آن در جامعه پدیدار می‌شود.
وی عنوان کرد: سراهای محله‌ها که اخیرا فعالیت خود را در سطح شهر آغاز کرده‌اند می‌توانند در این زمینه اقدامات موثری انجام دهند، فعالیت این مجامع بر مبنای شناسایی افراد محله و تفکیک آنها در گروه‌های متفاوت است تا بتواند مشکلات موجود در هرطبقه‌ای را با استفاده از ظرفیت خیران و یا با برقراری ارتباط با دستگاه‌های دولتی مرتبط برطرف کند.
رییس شورای شهر اراک خاطرنشان کرد: ارتباط میان کانون‌های شاکله در زمینه مباحث فرهنگی و آسیب‌های اجتماعی با ادارات تصمیم‌گیر بسیار مهم و ضروری است، در راستای اجرائی شدن این طرح باید مباحثی اعم از دستگاه‌های اجرائی، تعداد مراکز لازمه، امکانات ضروری و سایر موارد را مشخص و محقق سازیم.
تاج‌آباد بیان کرد: اجرای صحیح این طرح نیازمند تعیین یک مسئول ناظر است تا قدرت صدور حکم و حق مطالبه‌گری از مجریان این طرح را داشته باشد در این صورت می‌توان وظیفه افراد دخیل در طرح را به تفکیک مشخص کرد.