بازار پوسیده فرش دستباف

پنجشنبه ۱۶ فروردین ۱۴۰۲  شماره ۱۸۱۲

روزنامه وقایع در گفت و گو با مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان مرکزی و یکی از صادرکنندگان فرش دستباف به بررسی وضعیت صادرات این کالا می پردازد

فاطمه چاپاری: فرش دستباف که روزی به عنوان هنر دیرینه ایرانی در جهان شهره بود امروز طرفدارانش را از دست داده است، تحریم ها، افزایش هزینه های تولید و مشکلات برگشت ارز در کنار بروز نشدن طرح های تولیدی از جمله عواملی به شمار می رود که صادرات فرش دستباف ایرانی را به شدن کاهش داده است. زوال صادرات فرش ایرانی با ورود به دهه ۹۰ و تشدید تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران کلید خورد و آمار ها نشان می دهد امروز کشورهای هند و چین به عنوان رقبای اصلی فرش دستباف، بازار را از دست صادرکنندگان ایرانی ربوده اند.

کاهش چشمگیر صادرات فرش دستباف در ۱۰ سال اخیر
به گفته یکی از صادرکنندگان فرش دستباف در استان مرکزی، صادرات این کالا از ۱۰ سال گذشته رو به کاهش رفته است.
حسین حسنی سفیدآبی که حدود ۲۲ سال در حرفه تولید و صاردات فرش دستباف فعالیت دارد در گفت و گو با خبرنگار وقایع استان می گوید: ما یک مجموعه تولیدی فرش دستباف هستیم که از صفر تا صد این کار را انجام می دهیم، پشم خریداری شده از دامدار طی مراحلی در شرکت ریسیده می شود و پس از کلاف کردن و رنگرزی کار بافت آغاز می شود، سپس قالیشویی، پرداخت، رفوگری و بسته بندی صادر می شود.
وی ادامه می دهد: صادرات فرش از سال ۹۲ رو به کاهش رفته است و صادرات فرش به طور کلی هر سال حداقل ۲۰ درصد کمتر می شود به طور کلی که در اسفند ماه ۱۴۰۲ مامور گمرک از میزان بار صادراتی فرش تعجب کرد چرا که در مقایسه با گذشته به طور چشم گیری کاهش پیدا کرده بود، در گذشته در فرودگاه امام یک کانال اختصاصی برای فرش بود اما الان وضعیت خیلی متفاوت شده است.
این تولید کننده فرش دستباف اظهار می کند: فرش ایرانی یک صنعت در حال گردش بود که به همین نسبت صادرات هم داشت اما امروز فرش به یک هنر تبدیل شده و تنها رنگ ها و طرح های خیلی خاص خواهان دارد و صادر خواهد شد.
حسنی ادامه می دهد: امروز مثل گذشته نیست که فرش در کانتینرها صادر شود تحریم عامل موثری در این زمینه به شمار می رود که در وهله نخست صادرات فرش از ایران و بعد از آن برگشت ارز را دچار مشکل کرده است.
وی می گوید: ما در شرکت خودمان مشتری برای صادرات فرش داریم اما در برگشت ارز دچار مشکل هستیم، خیلی از کشورها مشتاق فرش ایرانی اند اما امکان صادرات قانونی وجود ندارد و باید فرش را به هند و ترکیه بفرستیم تا از آن جا صادر شود که در این صورت هم در برگشت ارز باز با مشکل مواجه خواهیم شد.
این صادرکننده فرش تصریح می کند: با توجه به افزایش قیمت ارز تاجران ایرانی همه برای صادرات مشتاق هستند اما به قدری دردسرهای صادرات زیاد شده که طرفان ما در کشورهای خارجی ترجیح می دهند از کشورهای هند، پاکستان و چین خیلی راحت و مبلغ ارزان تر و حتی با مشوق های صادراتی فرش بخرند.
حسنی یکی دیگر از دلایل عدم موفقیت صادرات فرش ایرانی را ازماندن تولیدکنندگان از طرح های بروز می داند و می افزاید: اگر به عکس های گذشته مان نگاهی بیاندازیم متوجه خواهیم شد که جنس و رنگ پوشاک و سلیقه مردم در این خصوص تغییر کرده، در مورد فرش هم همین طور است. امروز طرح های شلوغ سنتی و رنگ هایی چون سورمه ای گردویی طرافدار ندارد، نقشه ساروق و دسته گلی با رنگ لاکی شاید به نظر ما آنتیک باشد اما مشتری از آن استقبال نمی کند.
وی توضیح می دهد: سلیقه بازار و جامعه جهانی تغییر کرده و ما برای بقای فعالیت خود باید بروز باشیم، برای نمونه ما امسال تولیداتمان را به رنگ سال ۲۰۲۵یعنی ارغوانی تغییر داده ایم، حتی دختر من نسبت به فرش های سنتی که در خانه خودمان پهن است انتقاد دارد و نقشه خلوت مدرنی را برای جایگزینی انتخاب کرده است.
به گفته آقای حسنی۹۰ درصد صادرات شرکت شان سفارشی است به طوری که نقشه و رنگ قالی ها به سفارش مشتری مشخص می شود.
وی در خصوص قابت فرش دستباف و ماشینی هم خاطرنشان می کند: ما فقط در بازار داخلی با شرکت های تولید فرش ماشینی رقابت داریم چون انواع و اقسام نقشه ها به سرعت در اختیار مشتری قرار می گیرد اما تولید فرش دستباف ۶ ماه زمان خواهد برد و تبلیغات گسترده تولیدات ماشین و قیمت ارزان تر هم در بازماندن فرش دستباف در رقابت با فرش ماشینی موثر است.
این تولیدکننده فرش در پایان از دیگر افزایش های هزینه های تولید، دستمزد نیروی انسانی و مواد اولیه بر اثر تورم را از دیگر عوامل موثر بر کاهش استقبال از فرش دستباف می داند.

در سال گذشته کمتر از هزار و پونصد متر مربع فرش دستباف از استان صادر شده است
به گفته مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان مرکزی در سال گذشته کمتر از هزار و پونصد متر مربع فرش دستباف از استان صادر شده است.
علی جودکی در اینباره به خبرنگار وقایع استان می گوید: چهار هزار و ۸۵۰ کیلوگرم فرش دستباف تجاری سال گذشته به متراژ یک‌هزار و ۴۵۰ مترمربع به ارزش ۲۷۰ هزار دلار از این استان به کشورهای انگلیس، چین، هلند، کویت، آمریکا، اروپا و ژاپن صادر شد.
وی در خصوص وضعیت فرش دستباف استان مرکزی بیان می کند: انوع فرش‌های ابریشم، کرک و ابریشم، فرش تجاری ۲۵ تا ۴۰ رج، درشت باف، گبه، تابلو فرش، پشم و ابریشم سال گذشته در استان مرکزی تولید شد و در مجموع ۲۳ هزار و ۱۰۷ مترمربع فرش بافته شد.