اینجا قطب سرطان نیست!/چرا باید بیماری توهم سرطان را جدی بگیریم؟!

چهارشنبه ۲۵ مرداد ۹۶

***

وقایع استان

سحر یاری

***

از خواب بیدار می شود، پرده را کنار می دهد، آسمان را هاله ای خاکستری گرفته است. فکر می کند بهتر است امروز بیرون نرود زنگ می زند و می گوید بی حال است. در نهایت سفارش ها را از همین جا دنبال می کند،اگر اینترنت قطع و وصل شود هم ایرادی ندارد. در این هوا بیرون برود باز سردرد می گیرد… مادرش توی چارچوب در ایستاده، می گوید: چرا پا نمیشی بری؟ توی تخت می چرخد و می گوید: حال ندارم، سرم درد می کنه، کل بدنم، مامان فکر نمیکنی لاغر شدم؟ مادرش به سمت تخت می آید پتو را از روی او می کشد و می گوید: باز شروع کردی؟ دوباره پتو را روی سرش می کشد و غر می زند: مگه الهه نبود هی درد داشت پیگیری نکرد. مادر به سمت در می رود: هر کاری دلت می خواد بکن، تازه آزمایش دادی و در را محکم می بندد…دختر داد می زند: اینجا همه سرطان دارن، مامان همه سرطان دارن و زیر گریه می زند. به علائم مشترک سرطان فکر می کند با خودش می گوید: خستگی مفرط هم دارم چند روزی است.
آسمانِ سربی رنگ، دودی که از کارخانه هایی که بی وقفه کار می کنند بیرون می آید، آمارهای تکان دهنده، نزدیکان بیمار و حتی مرگ های غیرمنتظره شان همه و همه دلایل خوبی است تا فردی که در شهری چون اراک زندگی می کند ترس ابتلا به سرطان همیشه همراهش باشد. کافی است این تیترها را یکبار دیده باشید. استان مرکزی جزو ۳ استان دارای آمار بالای سرطان ( مهر دی ۹۲)، سن مبتلا شدن به سرطان در استان مرکزی سیر نزولی دارد ( خبرگزاری مهر بهمن ۹۲)، استان مرکزی به عنوان یکی از قطب های سرطان در کشور شناخته شده است (خبرآنلاین مرداد ۹۴)، سرطان عامل افزایش توزیع پلاکت در استان مرکزی (ایسنا، اردیبهشت ۹۵) و ده ها و صدها تیتر دیگر که این استان را بیشتر به واسطه شرایط صنعتی اش مستعد ابتلا به سرطان می داند.
بی شک بسیاری از مردم این استان و شهرستان هایش بخصوص در اراک در معرض این بیماری هستند؛ ولی به دلیل همین شیوع بسیاری نیز دچار توهم این بیماری هستند. بیماری انگاری سرطان در میان بسیاری از مردم این شهر دیده می شود.
زهرا ۱۹ ساله می گوید: هربار که از جلوی بیمارستان آیت الله خوانساری رد می شوم و مردمی را می بینم که یا وارد بیمارستان می شوند و یا از آن خارج دچار استرس شدید می شوم که ممکن است من هم سرطان داشته باشم ولی متوجه نشده باشم.
وی ادامه داد: این ترس همیشه همراه من هست مخصوصا وقتی که خبر ابتلا آشنایی به سرطان یا مرگش بر اثر این بیماری را می شنوم بیشتر به هم می ریزم؛ ولی تا کنون جرات هیچ آزمایشی یا تستی در این باره نداشتم.
نادیا ۳۳ ساله می گوید: من همیشه دچار توهم بیماری هستم. یادم هست در دوران نوجوانی وقتی که شنیده بودم ایدز از طریق وسایل آلوده دندانپزشکی نیز منتقل می شود یا دندان پزشکی نمی رفتم و یا اینکه بعد از رفتن دچار این شک می شدم که آیا وسایل تمیز بوده است یا نه؟
وی ادامه می دهد: حالا ولی در مورد سرطان این حس را دارم. شاید باورتان نشود ماه گذشته چندین آزمایش مختلف انجام داده ام که منفی بوده است؛ ولی برخی علائم با من است یا شاید هم تلقین ناشی از ترس باشد.
نادیا می افزاید: شاید اگر آمار سرطان در اراک کم بود اینقدر دچار وسواس هایی از این دست نمی شدیم که آزارهای جسمی و روحی ببینیم، وقتی بیشتر روزهای سال این شهر آلوده است و آلودگی هم یکی از دلایل افزایش سرطان چرا نباید نگران نشد.
آقای رضایی ۴۵ ساله می گوید: در روند این توهم گزارش ها و آگاهی موثرند وقتی فردی در مورد یک بیماری و علائمش بداند ناخواسته کوچکترین نشانه ها را به بیماری های شایع در جامعه ارتباط خواهد داد.
وی ادامه می دهد: برای من ولی علت ترس از سرطان ابتلای آشنایانم به این بیماری است از جمله پدر و برادرم. بسیاری از شب ها نیز دچار کابوس می شوم خود را با موهای ریخته و رنگ زرد تصور می کنم.
رضایی توضیح می دهد: البته من مورد چکاپ کامل قرار گرفته ام و لی ناخواسته ترس از عوامل ژنتیکی و ارثی در کنار عوامل محیطی از جمله آلودگی و استرس های کاری من را دچار نگرانی می کند.
همه ما می دانیم اراک شهری پر از سرطان است؛ ولی بسیاری نیز با توهم سرطان زندگی می کنند در حالیکه آن بیماری را ندارند.
ترس از سرطان شاید به این دلیل باشد که با وجود پیشرفت علم پزشکی. مهار و کنترل سرطان هنوز کار سختی است. همین قضیه می تواند ترس و بعد توهم ابتلا به آن را به وجود بیاورد. توهم بیماری در علم روان شناسی زیر گروه بیماری «خودبیمارگونه» یا «بیمار انگاری» به حساب می آید و بیشتر برای کسانی پیش می آید که فکر می کنند بیمارند ولی علائم بالینی، نشانه ها و نظر پزشکان خلاف این هاست با این حال اما فرد مبتلا خود را بیمار می داند و به فکر درمان است.
خرچنگ نماد سرطان است. دیدن یک خرچنگ که به طرف شما می آید، نشانه بروز توهم سرطان نیست.
توهم سرطان بیشتر یک بیماری رفتاری است و با انجام بعضی رفتارها و اعمال بروز می کند. چکاپ های پی در پی افرادی که دچار این مسئله هستند بیشتر وقت خود را در درمانگاه ها و مطب ها صرف گفتن علائم خود به پزشکان و انجام آزمایش ها و تست های مختلف می گذرانند. افراد دچار توهم سرطان به پزشک خود اعتماد ندارند و اگر جواب آزمایش دکتری منفی باشد باز هم به دکتر دیگری مراجعه می کنند.
اینگونه افراد در فضای مجازی و مجله ها به دنبال علائم این بیماری می گردند و اگر فردی به دنبال سرچ در اینترنت و مشخصات انواع سرطان هاست، قطعا به ابتلا به این توهم نزدیک است. اما چه عواملی باعث این نگاه می شود.
یکی از اشتباهات مردم این است که به اطلاعات موجود در فضای مجازی و برخی مجلات توجه دارند. البته دانستن علائم بیماری ها خوب است ولی این علائم در صورت مداومت و ایجاد مشکل می تواند دردسر ساز باشد در واقع با هر سردرد یا دل دردی فرد دچار بیماری خطرناکی نیست.
همانطور که گفته شد تجربه های تلخ نیز در این روند و ایجاد توهم سرطان بی تاثیر نیست، اگر در گذشته یکی از دوستان یا اعضای خانواده به سرطان مبتلا شده باشد، این ترس با نزدیکان آن ها باقی خواهند ماند.
طبق نظر روان شناسان، کسانی که از نزدیک با بیماری اطرافیانشان رو به رو بوده اند، بیشتر در معرض خطر هستند. اما نگرانی و استرس نیز در این روند بی تاثیر نیست اینگونه افراد بیشتر از بقیه مردم با توهم بیماری های خطرناک چون سرطان روبه رو هستند.
قطعا برای کاهش این روند و توهم ها باید روش های روان درمانی در نظر گرفت شاید اخبار مثبت در زمینه سرطان نیز بتواند در کاهش آن موثر باشد.
به تازگی رئیس مرکز بهداشت استان مرکزی از اینکه این استان را قطب سرطان معرفی کنند انتقاد کرده و گفته است: استان مرکزی در برخی از سرطان‌ها از متوسط کشوری بالاتر و در برخی دیگر نیز پایین‌تر است و اینکه اراک را قطب سرطان معرفی کنیم، قابل‌قبول نیست.
جواد نظری تصریح کرد: آلودگی هوا یکی از فاکتورهای مهم در شیوع سرطان است، اما باید ارتباط سرطان‌ها با آلودگی هوا از طریق پژوهش‌های علمی اثبات برسد.
شاید همین خبر کمی از توهم سرطان افراد مبتلا به این بیماری کم کند هرچند این افراد اخبار منفی را بیشتر از اخبار مثبت دوست دارند.