دوشنبه ۲۰ خرداد ۱۳۹۸  شماره ۱۰۹۴

تلاش های شورای شهر اراک برای برخورد جدی با قلیان و قلیان کشی در سطح شهر

اگه میتونی منو بگیر

سهراب جان بزرگی

یکی از نگرانی های همیشگی ام به عنوان شهروندی که در اراک زندگی می کند، دغدغه مهمان ها و دوستانی است که از شهرهای دیگر برای دیدنم می آیند. این شرمندگی حاصل جغرافیا همواره در زندگی اراکی ها حس شده است. مدت هاست که با وضعیت راه یافتگان به شورای شهر امیدی به بهبود شرایط برای تبدیل اراک به شهری جذاب برای گردشگران وجود ندارد و فقدان مکان های مناسب تفریحی حتی برای خود شهروندان نیز به نوعی عادت بدل شده است. این موضوع با وجود سرمایه های بالای صنعتی شهر بسیار نا امید کننده به نظر می رسد، چرا که هیچ تلاشی برای افزایش سرمایه گذاری در حوزه های تفریحی در شهر نمی شود. شهر اراک در مقام مقایسه یه هیچ وجه در زمره شهرهای خوب و درجه اول ایران قرار نمی گیرد. هرچند این بدان معنا نیست که در ایران شهر خوبی هم وجود دارد. اما صحبت بر سر همان کلیشه رایج ، یعنی شرایط بد و بدتر است. قدمت کم اراک باعث شده تا این شهر خالی از میراث های تاریخی باشد. از سوی دیگر هیچ گاه به فکر کسانی که در توسعه شهری اراک سهم داشته اند نرسیده است که با شهری تازه تاسیس و مدرن مواجه اند. پیشرفت صنعت موجب سرازیر شدن کارگران به شهر شده و گویا در سیستم شهرسازی تنها به توسعه نامتوازن محل های مسکونی برای اسکان نیروهای کار توجه شده است. تبدیل شدن شهر به یک شهرک خوابگاهی بزرگ برای کارگران و دانشجویان در کنار مهاجران روستایی که زمین های کشاورزی شان دیگر کفاف زندگی شان را نمی دهد باعث شده تا با مجموعه ای پیچیده روبرو شویم که روز به روز فقط به ساختمان های چند طبقه در حاشیه اش اضافه می شود.
در یک نگاه کلی در اراک با جامعه ای طرف هستیم که اعصاب هیچ چیز را ندارد. با کوچکترین اتفاقی به هم می ریزد. هیچ گزینه برای گذراندن زمان های فراغتش ندارد و این روزها هم که وضعیت اشتغال و صنعت بحرانیست، درآمــد چنـــدانی هم نصیبش نمی شود. عصرها مردم از خانه هایشان بـه سمت پارک ها سرازیر می شوند. تنها پناه این مردم خسته و بی حوصله. جوان ها عمدتا آرامش روزهایشان را در دود جستجو می کنند. با خودمان که تعارف نداریم، شب های پارک جنگلی شهر را همه دیده بودند که قلیان پررنگ ترین نقش را به عنوان تفریح برای مردم ایفا می کرد. صحبت کردن در مورد دودهای تفریحی دیگر که اتفاقا بسیار هم رایج شده اند نیازمند فرصتی جداگانه است. اما از قلیان نمی توان به این آسانی ها گذشت. اختراعی که هرزگاهی همه نهادها و ارگان ها اعم از سیاست گذار و اجرا کننده را به زحمت می اندازد.

یکی از آخرین اظهارنظرها مربوط به رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر است. مرتضی سورانه که خود فردی فرهنگی بوده، معتقد است اراک باید به شهری بدون دخانیات تبدیل شود. او در جلسه شورای شهر گفته است از آنجا که ۲۹ وظیفه برای شهرداری در حوزه مبارزه با دخانیات شمرده شده قرار شده است تا در زمینه فرهنگ‌سازی در حوزه مبارزه با دخانیات سازمان فرهنگی شهرداری با اجرای نمایش‌ها و تئاترهای میدانی در این قضیه کار کند و همچنین محله‌ای را با همکاری سمن‌ها به‌عنوان محله هدف انتخاب کنیم و با فعالیت در آن بسترسازی مناسب برای اینکه اراک را به شهر بدون دخانیات تبدیل کنیم انجام شود که نیاز به کار فرهنگی زیادی دارد.
هیچکس با شهری سالم و بدون دخانیات مخالف نیست اما در شرایطی که دخانیات به تنها پناه و تفریح شهروندان تبدیل شده است، مبارزه با آن یعنی درگیری مستقیم با تنها ابزار تفریحی مردم. یکی از نگرانی های سورانه این است که مکان های ارائه قلیان عمدتا دکه های در تملک شهرداریست. وی می گوید: «با بازدید میدانی انجام‌شده به این رسیدیم که بیشترین محلی که قلیان ارائه می‌شود پارک ملت است و افرادی مانند دست‌فروش بدون هیچ‌گونه مجوز و پروانه و مسئولیت بعدی در حال ارائه قلیان هستند که قطعاً آثار بد و آسیب‌هایی را برای جامعه خواهد داشت. بعدازاین پارک شهید باهنر یا پارک جنگلی است که بدترین وضعیت در آنجا هست.مضاف بر دست‌فروشان تمام غرفه‌ها و دکه‌هایی که متعلق به شهرداری است و در اختیار این‌ها قرارگرفته است همه به مکانی تبدیل‌شده است که این قلیان‌ها ارائه می‌شود.»
چندی پیش طرح جمع آوری قلیان ها از سطح شهر اراک انجام شد. حتی نیروی انتظامی و یا افرادی که یک کاور تحت عنوان پلیس پارک به تن داشتند مسئول برخورد با قلیان ها بودند. حتی قلیان های شخصی افراد هم ضبط می شد و کسی حق نداشت در پارک این اختراع دردسر ساز را استعمال کند. سفره خانه ها با مشکلات بسیاری مواجه شدند و یکی پس از دیگری در آستانه تعطیلی قرار گرفتند. اما نتیجه چه بود؟ در مرحله اول مردم زیر بار کاورپوش های باتوم به دست در پارک ها که وظیفه شان شکستن قلیان ها بود نرفتند. حتی در بعضی موارد این برخورد ها سبب درگیری هایی هم می شد. از سوی دیگر آن دسته از شهروندانی که حوصله بحث با مامورهای ضد قلیان را نداشتند، در خانه یا حیاط شان به استعمال قلیان ادامه می دادند. اتفاقی که شکست کامل طرح پر افتخار مبارزه با قلیان را منجر شد.

این روزها اما دوباره رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر خواهان برخورد انتظامی با قلیان ها شده و معقتد است: «برای اقدام در این حوزه همکاری جدی نیروی انتظامی لازم است. شهرداری نیز باید غرفه‌هایی که در پارک‌ها و محله‌ها هست و متعلق به شهرداری است و به عبارتی مالکیت بر آن غرفه داریم، می‌توانیم برای بهره‌بردار محدودیت بگذاریم تا از کارهایی که آسیب اجتماعی ایجاد می‌کند حق استفاده نداشته باشند.»
اما مرد فرهنگی شورای شهر آیا تا بحال با خود فکر نکرده است که چه چیز را در قبال حذف قلیان از روزمره خاکستری مردم این شهر ارائه داده ایم؟ شورای شهر در طی سالهای گذشته و این دوره هیچ اقدام عملی برای تفریح جوان ها و خانواده ها نکرده است. مردمی که دگیر چندان پولی ندارند، طبیعت ندارند، جایی برای تفریح ندارند، سینمای شهرشان به دلایل بهداشتی پلمپ می شود و حتی امکان دیدن فیلم های سطح پایین داخلی در سالن سینما برایشان محدود است و هزاران کمبود دیگر بر سرشان خراب شده را نمی توان با زور از تنها پناه این روزهایشان که متاسفانه چیزی جز دخانیات نیست، دور کرد.