شنبه ۱۱ بهمن ۱۳۹۹  شماره ۱۳۷۸

افسردگی و نوجوانی

مجتبی اخوان

مشاور و عضو انجمن مشاوره ایران

نوجوانی به علت همراه شدن با بلوغ می تواند چالش‌ها و نگرانی های زیادی را به دنبال آورد. این مسایل و مشکلات نوجوانان به شکل‌های مختلفی خود را نشان می‌دهد. مثلا در برخی از نوجوانان به شکل افسردگی، مشکلات رفتاری و در برخی دیگر به شکل رفتارهای پرخاشگرانه، ناسازگاری با خانواده و دوستان و یا افت تحصیلی شدید نمایان می شود. رفتارهایی مانند سو مصرف مواد مخدر، زیاده روی در مصرف نوشیدنی های الکلی، رفتارهای جنسی پرخطر، اختلالات خوردن، اعمال مجرمانه و دیگر رفتارهای نامطلوب در طی ‌سالهای نوجوانی افزایش می یابد. یکی از مهم ترین مسائلی که نوجوانان در این دوره با آن دست و پنجه نرم می کنند بحث افسردگی نوجوانی است. چنانچه میزان این افسردگی زیاد باشد و بیشتر از آنچه که یک نوجوان عادی افسردگی را تجربه می کند مشاهده شود، باید به آن توجه ویژه داشت. اختلالات اضطرابی و افسردگی اسـاسی از شایع ترین اختلالات‎از طرفی اختلالات روانپزشکی در میان کودکان و نوجوانان هستند و با نواقص اجرایی ارتباط دارند. همچنین این اختلالات دارای یک سلسله نشانه‌های رفتاری، شناختی و فیزیولوژیک هستند. حال با توجه به اهمیت این مسئله، چنانچه نوجوانان افسرده در این دوره شناسایی و مورد درمان قرار گیرند از بروز پیامدهای نامطلوبی که می تواند زندگی فردی و اجتماعی آنان را در بزرگسالی تحت تاثیر قرار دهد جلوگیری می شود. اما از کجا باید بدانیم که نوجوان ما افسردگی بیشتر از یک نوجوان عادی دارد؟ راه های مقابله با آن کدامند و چگونه می توان آن را کنترل نمود؟ ما در این نوشته سعی داریم تا شما عزیزان را در شناسایی و مداخله به موقع جهت یاری رساندن به نوجوان افسردتان یاری رسانیم.

بنا به تعاریف به دست آمده از افسردگی، افسردگی نوعی اختلال خلقی می باشد که فرد در آن احساس غمگینی و از دست دادن علایق پیشین خود را احساس می کند، همچنین ویژگی های رایج افسردگی شامل غمگینی، احساس پوچی یا خلق پایین می باشند که تغییرات شناختی و جسمانی منفی چشمگیری نیز به همراه دارد و کارکرد های فرد را دچار اختلال می کند.
مطابق با آنچه که در تعریف آمد نشانه های افسردگی عبارت اند از:
۱-دوری گزینی از موقعیت های اجتماعی
نوجوانان در حالت عادی کمی کمتر از سایر افراد و متفاوت با کودکی خود و کمتر با دیگران ارتباط برقرار می کنند. اما این حالت پس مدتی و طی کردن این دوران از بین می رود و نوجوانان به حالت عادی خود باز می گردند. اما با این حال نوجوانان افسرده انزوای بیش از حد داشته و پس از سپری کردن این دوران به حالت طبیعی خود باز نمی گردند.
-۲ دشواری تمرکز
بسیاری از افراد افسرده دشواری و مشکل در تمرکز کردن را گزارش کرده‌اند. یک مطالعه بر ۱۵۷ کودک و نوجوان مبتلا به استرس و اضطراب نشان داد که بیش از دو‌ سوم آنها در تمرکز کردن مشکل دارند. برخی مطالعات نشان داده‌اند که اضطراب می‌تواند حافظه کاری (نوعی از حافظه که مسئول نگهداری اطلاعات کوتاه مدت است) را قطع کند.
-۳ حالت ناراحتی
حالات عمده مردان مبتلا به افسردگی همانند زنان است؛ به نظر می رسد این امر با اراده قوی مردان مغایرت دارد؛ بنابراین، هنگامی که بیشتر افسرده هستند، به ندرت گریه می کنند یا مانند زنان در بستر دراز می کشند. در عوض، تمایل به تحریک و یا استفاده از الکل یا مواد مخدر دارند. علائم افسردگی در مردان پس از یک شب به راحتی از بین نخواهد رفت.
-۴ پرخوری
یکی از علائم و نشانه های افسردگی، پر خوری است. نوجوانان مبتلا به افسردگی ممکن است پرخوری کنند.
-۵ تفکر و حرکات آهسته
تفکر و حرکات آهسته از نشانه های افسردگی در نوجوانان شناخته می شوند. برخی نوجوانانی که مبتلا به افسردگی هستند می توانند تفکر را به تاخیر بیندازند، به عنوان مثال، آن ها به سرعت آنچه را که می گویند فراموش می کنند و انجام نمی دهند.افراد افسرده نمی توانند به همان سرعتی که عادت دارند راه بروند. اگر در گذشته، فعال بودند، دیگر قادر به ورزش کردن نیستند.
-۶ کم اشتهایی و تغییر در رژیم غذایی
لذت بردن از غذاها یکی از سرگرمی های اصلی کودکان و نوجوانان است. زمانی که اشتها را از دست می دهند قطعا اتفاقی در حال رخ دادن است و باعث می شود آن ها نگران شوند. کاهش یا افزایش ناگهانی وزن نمی شود نادیده گرفته شود.
-۷ داشتن اضطراب و ناراحتی
نه تنها بزرگسالان با اضطراب و ناراحتی مواجه هستند، بلکه نوجوانان نیز هنگامی که به استرس و ناامنی افراطی می رسند نیز می توانند وارد این حالت شوند. بسیاری از افراد ادعا می کنند که اضطراب و وحشت به سرعت می گذرد، اما در واقع، اگر کنترل نشود، دچار افسردگی خطرناکی خواهند شد. برای پنهان کردن حالت افسردگی نوجوانان می توانند به دام اعتیاد با الکل بیفتند.
-۸ خوابیدن زیاد یا کم
مشکلات خواب مانند بی خوابی، بیدار شدن صبح زود یا خوابیدن بیش از حد، نشانه های رایج افسردگی هستند. برخی افراد ۱۲ ساعت در روز می خوابند و هنوز احساس خستگی می کنند و یا هر دو ساعت بیدار می شوند. خستگی و مشکلات خواب یکی از نشانه های اصلی افسردگی است که افراد مبتلا به افسردگی ممکن است با آن روبرو شوند.
-۹ استرس
طبق تحقیقات، نشان داده شده که استرس طولانی مدت می تواند منجر به تغییراتی در مغز و بدن شود که می تواند منجر به افسردگی شود.
-۱۰ سوء مصرف مواد
مصرف مواد اغلب با افسردگی همراه است. محققان نشان داده اند افراد الکلی ریسک بالاتری درابتلا به افسردگی شدید نسبت به افراد غیر الکلی دارند. این می تواند برای نوجوانان رخ دهد؛ با این حال، استفاده از الکل یا مواد مخدر برای پنهان کردن احساسات استراتژی است که بسیـــاری از نوجوانان استفــاده می کنند.
با توجه به نشانه های ذکر شده در بالا و اهمیت مداخله به موقع لازم است تا شما خوانندگان گرامی در صورت مشاهده این علائم در نوجوان خود به روانشناس یا مشاور متخصص در این زمینه مراجعه نمایید.