یکشنبه ۲۴ شهریور ۱۳۹۸  شماره ۱۱۴۷

گفتگو «وقایع استان» با مدیرکل دفتر فنی استانداری مرکزی درباره طرح تفصیلی اراک

اراک۱۴۱۰

حمیدرضا نوازنی:

• جمعیت اراک در این طرح حدود ۶۵۰ هزار نفر پیش بینی شده است

• با لغو طرح ۵۸ متری که یکی از معابر اصلی شهر بود کارشناسان درصدد ارائه یک طرح جایگزین با حجم کمی کمتر از طرح ۵۸ متری برای آن خیابان هستند که ظرف یکی دو هفته آینده این طرح تهیه، نهایی و برای تصویب به تهران ارسال می شود

طاهره قهیه ای

طرح‌های تفصیلی شهری مهم‌ترین ابزار ساماندهی نظام‌مند کالبدی شهرها، محسوب می‌شود. طرح تفصیلی در حقیقت، تنظیم برنامه‌های مفصل و انجام اقدامات جزیی در مناطق و محلات شهری و طراحی آن‌ها است. در طرح تفصیلی، خدمات و فضاهای شهری با مشخص کردن جزییات قابل اجرا تعیین می شود. با استفاده از این طرح‌ها می‌توان برنامه‌های مشخص بخش عمومی را تعیین کرد و این برنامه‌ها را کم‌کم و برحسب اولویت در برنامه‌ریزی اجرایی سالیانه شهرداری منعکس کرد.
در واقع طرح تفصیلی، طرحی است که بر اساس معیارها و ضوابط کلی طرح جامع شهری و نحوه استفاده از زمین‌های شهری در سطح محلات مختلف شهر، موقعیت و مساحت دقیق زمین برای هر یک از آن‌ها وضع دقیق و تفصیلی شبکه عبور و مرور، میزان تراکم جمعیت و تراکم ساختمانی در واحدهای شهری، اولویت‌های مربوط به مناطق و بهسازی، نوسازی، توسعه و رفع مشکلات شهری و موقعیت تمامی عوامل مختلف شهری در آن تعیین و نقشه‌ها و مشخصات مربوط به مالکیت بر اساس مدارک ثبتی تهیه و تنظیم می‌شود.
طرح تفصیلی طرحی جدا از طرح جامع شهری نیست و در واقع بخشی از آن محسوب می شود، اما محتوای طرح تفصیلی با طرح جامع، در جزییات تفاوت دارد. آنچه در طرح جامع به طور کلی آمده، در طرح محتوای طرح تفصیلی با توجه به تعریفی که در قانون تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن شده، به‌طور جزیی مشخص می‌شود.
در واقع محتوای طرح تفصیلی عبارت است از نقشه‌های کاربری اراضی، شبکه‌های ارتباطی، مساحت‌ها، سرانه‌ها، معیارها و ضوابط دقیق و اجرایی طرح جامع شهر که پیش از تهیه طرح تفصیلی تهیه شده و به تصویب مراجع رسمی رسیده است.
ضرورت تهیه طرح تفصیلی
برای این ‌که بتوان خطوط کلی طرح جامع را به طرح‌های دقیق قابل اجرا تبدیل کرد، از طرح‌های تفصیلی استفاده می شود. زیرا طرح های جامع، شامل مسایل و راهنمایی‌ها و خط‌ مشی‌های کلی است و به جزییات نمی پردازد. بنابراین، طرح تفصیلی، متعاقب طرح جامع شهری و به منظور انجام برنامه‌های اجرایی تصویب شده، در این طرح صورت می‌گیرد. به این ترتیب، ماهیت غیر قابل اجرای طرح های فرادست، تهیه طرح‌های تفصیلی را ضروری می‌کند، زیرا طرح تفصیلی عرصه‌ای است که در آن، طرح جامع به منصه عمل و اجرا نزدیک‌تر می شود؛ وضعیت اراضی و مالکیت روشن‌تر شده، ساز و کار مدیریت شهری برای کنترل و نظارت بر فضاهای شهری و کاربری اراضی تکمیل می شود. به طور کلی، منظور از تهیه طرح تفصیلی، عملی کردن اصول و اهداف طرح جامع شهر برای بهتر کردن و ارتقاء کیفیت محیط، رفع کمبودها، ساماندهی محلات و افزایش توان نظارتی ساز و کار مدیریت شهری است
مراحل تصویب طرح تفصیلی
طبق قانون تاسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، تصویب طرح جامع از وظایف و اختیارات شورای عالی شهرسازی و معماری ایران است، البته این طرح پس از ارایه پیشنهاد شهردار به شورای اسلامی شهر و تصویب آن در شورای شهر و بررسی در کارگروه های تخصصی مربوط به شورای عالی شهرسازی ارایه شده و پس از تصویب به شهرداری ابلاغ می‌شود. پس از تصویب، طرح تفصیلی برای شهرداری همانند قانون اساسی برای یک کشور است که عدول از آن تخلف محسوب می‌شود.
سازمان تهیه کننده طرح تفصیلی بر پایه قانون تغییر نام، وزارت راه و شهرسازی است، اما این وظیفه در عمل به شهرداری‌ها محول شده است.
قرارداد تهیه طرح تفصیلی با مشاور توسط سازمان های راه و شهرسازی منعقد می شود و وظیفه تصویب آن بر عهده کمیسیون ماده پنج شورای عالی شهرسازی و معماری است.
بر اساس تبصره ۱ ماده ۲۳ قانون نوسازی و عمران شهری (۱۳۴۷)، شهرداری ها مکلفند پس از تهیه و تصویب نقشه جامع شهر، حداکثر ظرف دو سال نقشه‌ای تفصیلی را تهیه کنند، اما تهیه رسمی طرح های تفصیلی مصادف با قانون تأسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران (۱۳۵۱) است.
انواع طرح های تفصیلی
طرح تفصیلی پایه ( مکمل طرح جامع شهر)
طرح تفصیلی موضعی جهت نوسازی و بهسـازی بافت های موجود و توسعه های جدید شهر
طرح تفصیلی موضوعی برای موضوعات خاص (شبکه حمل و نقل ، تأسیسات و…).
طرح تفصیلی اراک
برای آشنایی با طرح تفصیلی شهر اراک با حمید رضا نوازنی، مدیرکل دفتر فنی استانداری مرکزی گفتگویی داشتیم که در ادامه می خوانید:
حمید رضا نوازنی، مدیرکل دفتر فنی استانداری مرکزی گفت: در راستای رشد و توسعه شهری به لحاظ کمی و کیفی هر ۱۰ سال یکبار طرح جامع شهری برای شهرهایی که دارای این طرح هستند تهیه می شود و به عبارتی کارشناسان ذیربط بر روی طرح جامع قبلی تجدید نظر کرده و بر اساس آن طرح تفصیلی را تهیه و برای اجرا به شهرداری ارسال می کنند.
وی افزود: تفاوت طرح جامع و طرح تفصیلی در این است که در طرح جامع موارد به صورت کلان دیده شده و در آن به بسیاری از مسائل همچون کوچه های ۱۰ متری و ۸ متری و عقب نشینی ها خیلی توجه نمی کنند و فقط به چند آیتم کلی مثل رشد جمعیت شهر در ۱۰ سال آینده و شبکه های معابر اصلی شهر توجه می شود. در طرح جامع به تراکم ساختمان ها و اینکه در کدام بخش از شهر تراکم ساختمان اضافه و در چه قسمت هایی ساختمان هایی با تراکم کمتر ساخته شود توجه می شود.
نوازنی با بیان اینکه در طرح جامع کاربری هایی مثل فضای سبز، فضاهای کلان آموزشی و ورزشی نیز دیده می شود، افزود: در طرح تفصیلی بعد از طرح جامع با مشاور قرارداد بسته می شود و در واقع طرح جامع با مطالعات خردتر در طرح تفصیلی قابلیت اجرایی پیدا می کند؛ چرا که طرح جامع به خودی خود برای شهرداری قابلیت اجرایی را ندارد؛ بنابراین طرح تفصیلی را بر اساس طرح جامع مشخص می کنند.
مدیرکل دفتر فنی استانداری مرکزی ادامه داد: طرح جامع در واقع طرح عمران شهری نام دارد که در آن تصمیمات کلی اخذ می شود و در طرح تفصیلی یکسری نقشه برای اجرایی شدن به شهرداری ارائــه می شود، بنابراین از طرح تفصیلی انتظار توسعه نمی توانیم داشته باشیم.
نوازنی ابراز کرد: طرح جامع شهر اراک در سال ۹۱ قراردادش بسته شده و امسال بعد از حدود ۷ سال این طرح در شورای عالی شهرسازی با افق سال ۱۴۱۰ و برای ۱۲ سال آینده مصوب و پیش بینی شده است.
وی افزود: جمعیت اراک در این طرح و در افق ۱۴۱۰ حدود ۶۵۰ هزار نفر پیش بینی شده که براساس آن و براساس نیازهای شهری مشخص شده است که شهر به کدام قسمت توسعه پیدا کند و چقدر تراکم شهری افزایش یابد.
نوازنی ادامه داد: بر اساس این رشد جمعیت نیاز داریم قسمتی به شهر الحاق شود و باقی نیاز مسکن نیز با ساکن شدن حدود ۱۰۰ هزار نفر جمعیت در داخل سکونتگاه های شهر مرتفع شود و البته یکسری از محلات اراک نیز افزایش تراکم خواهند گرفت.
مدیرکل دفتر فنی استانداری مرکزی با اشاره به اینکه شهرهای جدید اراک هنوز به سقف جمعیت خودشان نرسیده اند، بیان کرد: مهاجران ظرفیت ۶۰ هزار نفر جمعیت را دارد و هم اکنون با حدود ۳۰ هزار جمعیت به نیمی از ظرفیت خود نیز نرسیده، همینطور شهر جدید امیرکبیر نیز برای سکونت ۵۰۰ هزار نفر پیش بینی شده است.
نوازنی گفت: سیاست وزارت راه و شهرسازی نیز در شهرهای جدید مثل مهاجران و امیرکبیر است و سهمیه استان که اعلام شده بخش عمده ای از سهمیه اراک در این شهرها است و براساس آن شهرجدید امیرکبیر ۶۰۰۰ واحد و در شهر مهاجران نیز حدود ۳۰۰۰ واحد پیش بینی شده است.
وی با اشاره به اینکه در اراک به شدت کمبود فضاهای عمومی داریم، اظهار کرد: در طرح تفصیلی یکسری از نیازهای کلان شهر مثل فضاهای آموزشی، درمانی، فضای سبز و ورزشی و… دیده می شود و بخشی از فضای بیرونی شهر نیز باید به شهر ملحق شود، همچنین برای توسعه فضای سبز نیز می توان از برخی زمین های خالی داخل شهر استفاده کرد.
نوازنی یادآور شد: با لغو طرح ۵۸ متری که یکی از معابر اصلی شهر بود کارشناسان درصدد ارائه یک طرح جایگزین با حجم کمی کمتر از طرح ۵۸ متری برای آن خیابان هستند که ظرف یکی دو هفته آینده این طرح تهیه، نهایی و برای تصویب به تهران ارسال می شود.