اجرای پرفورمنس سنگر بهشت در اراک/جنگ در میدان شهر

یکشنبه ۴ مهر ۹۵ شماره ۴۲۴
وقایع استان-سمیه انصاری فر
این روزها «سنگر بهشت» در میدان اصلی شهر برپا شده است، عده ای رزمنده در این سنگر خود را برای رفتن به عملیات آماده می کنند، ذکر می گویند، مردان طلایی که روزی از خاک این میهن دفاع می کردند. چند مرد جنگی در قابی ایستاده اند درست رو به روی مردمی که گاه آنقدر درگیر هستند که ممکن است تنها صدای خمپاره یا آژیری آن ها را به خود آورد و موجب شود برای لحظاتی به مردان طلایی فیکس شده در قاب نگاه کنند. اینجا کجاست گوشه شلوغ این شهر چه خبر است؟ سنگر بهشت پرفورمنسی است که این روزها در میدان اصلی شهر اراک در حال برگزاری است، اجرایی مدرن که تداعی کننده روزهای دفاع مقدس است، امسال سال سومی است که این پرفورمنس توسط گروهی از هنرمندان نمایش این شهر و با همکاری سازمان فرهنگی، ورزشی شهرداری اراک اجرا می شود.
به همین بهانه گفتگویی داشته ایم با رضا یونسفرد طراح و کارگردان این پرفورمنس. وی گفت: من به طور صددرصد نمی گویم که این اجرا یک پرفورمنس است؛ ولی ویژگی هایی از آن را دارد.
یونسفرد با اشاره به اهمیت پرفورمنس در تاثیرگذاری بر مخاطب اضافه کرد: اهمیت این شیوه اجرایی از این جهت است که چون در مدیوم میدانی و خیابانی و در حضور مردم اجرا می شود می تواند ارتباط گیری موثرتری داشته باشد.
وی ادامه داد: معمولا برنامه های هنری مختلف در مناسبت ها و روزهای ویژه برگزار می شود؛ مانند همایش ها و جُنگ ها و یا اجراهای عمومی اما ما به دنبال شیوه ای تاثیرگذارتر بودیم بنابراین این نوع شیوه را انتخاب کردیم.
یونسفرد با اشاره به اینکه پرفورمنس یک نوع اجرای مدرن است، اظهار کرد: زمان، فضا، بدن بازیگر و ارتباط دوسویه بازیگر و مخاطب چهار عنصر سازنده یک پرفورمنس است و در اجرای ما دو عنصر بدن بازیگر و مخاطب بسیار مورد توجه بود.
وی ادامه داد: از آنجایی که ما به دنبال ارائه کاری جدید در فضای دفاع مقدس بودیم بهترین راه را تصویرسازی لحظات و صحنه هایی از آن دوران در قالب قاب عکس هایی که با ثابت شدن بازیگران در حالات مختلف ایجاد می شد، دیدیم. قابی که مکان تمام عکس هایش یک سنگر است.
این بازیگر وکارگردان تئاتر بیان کرد: بیشترین موضوعات پرفورمنس در جهان موضوعات اعتراضی است ولی گاه پیرامون مسائل انسان دوستانه و جهان شمول مانند جنگ، حفظ محیط زیست و … نیز اجرا می شود.
یونسفرد روشنگری را یکی از نکات مهم پرفورمنس است و گفت: این شیوه اجرایی از هنر تجسمی می آید اما نزدیکی زیادی به هنر نمایشی دارد.
وی ادامه داد: برای تصویر دفاع مقدس به این شیوه ما به دنبال ما به ازای مستند بودیم یعنی دقیقا حالت هایی رئال از آن روزها و فضای جبهه ها در شب های قبل از عملیات، لحظات معنوی و … مدنظرمان بود و در نهایت حالاتی انتخاب شد که خودش بتواند انتقال دهنده مفاهیم باشد و دنبال حرف مستقیم و شعارگونه نبودیم.
یونسفرد گفت: ما هر وضعیت را به صورت یک عکس در یک قاب طراحی و از گریم طلایی برای رزمندگان استفاده کردیم، البته برای ما این رنگ فلسفه داشت یعنی رزمندگان ما مردان طلایی تاریخ بودند که رشادت ها و جوانمرد های بسیاری انجام دادند.
طراح پرفورمنس سنگر بهشت در خصوص ارتباط گیری مخاطب با این نمایش تصریح کرد: این اجرا سه سال متوالی است که در این ایام برگزار می شود، در سال اول بسیار ارتباط مخاطب با این اثر کم بود شاید از لحاظ محتوایی برایشان آشنا بود ولی شکل و فرم کار واقعا برایشان غریب بود.
یونسفرد اضافه کرد: خوشبختانه امسال واکنش مخاطبان و استقبال آن ها بسیار خوب بوده است و این نشان می دهد، که مخاطب توانسته این ارتباط را با این نوع اجرا برقرار کند و سلیقه مخاطب تغییر کرده است.
وی ادامه داد: در واقع ما کار خاصی در این اجرا نمی کنیم زیرا ساده ترین روش ممکن را برای انتقال مفهوم خود در نظر گرفته ایم ولی گاه با واکنش هایی از سوی مخاطبان مواجه می شویم که برایمان دلگرم کننده است مثلا برخی مخاطبان در برابر تصویرهای فیکس شده ما اشک می ریزند، برخی بعد از پایان کار خاطره تعریف می کنند، البته همه این ها به صورت خودجوش بوده که چیزی بغیر از تاثیر جادویی تئاتر نیست.
یونسفرد بیان کرد: اجرای تئاتر به صورت کلاسیک و کشاندن تماشاچی به سالن ها بخشی از رسالت نمایش است؛ اما اجراهای خیابانی، میدانی و محیطی و آمدن به میان مخاطب در دنیای مدرن بیشتر مورد توجه است.
وی گفت: در واقع ما باید سالن رویایی پر مخاطب خود را در میان مردم ایجاد کنیم هرچند که این کار در ابتدا ریسک بالایی دارد ولی قطعا به مرور در میان مردم جا می افتد و آن را پذیرفته و درگیرش می شوند.
یونسفرد با اشاره به ضرورت اجراهایی از این دست و حضور در میان مردم اظهار کرد: بی شک برای چنین اجراهایی نیاز به پشتیبانی مالی و قدرتی است یعنی علاوه بر حمایت مالی امکان تهیه مکان مناسب بدون دردسرهای معمول و دست انداز ها و بروکراسی اداری بسیار ضروری است.
وی توضیح داد: شهرداری این امکان را برای گروه ما فراهم کرد ولی انجام همین کار از سوی ارگانی که خود متولی هنر است به دلیل محدودیت هایش امکان پذیر نبود.
یونسفرد گفت: پیشنهاد ما این است که فضای کنونی برای اجراهای پرفورمنس، نمایش های میدانی و خیابانی در طول سال باقی بماند و گروه های مختلف هنری به بهانه های مختلف پیرامون موضوعات متفاوت اجرا بروند.
وی گفت: در پرفورمنس سنگر بهشت رضا یونسفرد، کاظم صفری، محمد احمدی، مسعود ورشوچی، روزبه ابراهیمی و علی طاهری حضور دارند و موسیقی و افکت همراه حرکات بازیگران فضای جنگ را تداعی می کند.
«پرفورمنس» یا «هنر زنده» گونه‌ای از هنرهای اجرایی است که با بهره‌گیری از هنرهای نمایشی و تجسمی و در مکان و زمان مشخصی توسط گروه یا به شکل یک نفره اجرا می‌شود. در این گونه هنری انتقال پیام در صدر خواسته هنری هنرمند قرار دارد و به همین دلیل برای رساندن مفهوم به مخاطب از تمامی امکانات ازجمله شیوه‌های کلامی، حرکات آکروباتیک، اجرای موسیقی زنده یا پخش موسیقی، هنر مجسمه‌سازی، نقاشی و هر آنچه بتواند وی را در این امر یاری کند استفاده می‌نماید.
پرفورمنس سنگر بهشت از ساعت ۱۷ تا ۲۰ تا ششم مهرماه در میدان شهدا اراک اجرا می شود.