اجرای نمایش محیطی «خفگی» در دلیجان/پازل های زخمی

پنجشنبه ۶ آبان ۹۵ شماره ۴۴۹

وقایع استان
سنیه انصاری فر

نمایش محیطی «خفگی» نوشته امیر دلفانی براساس شعری از مهدی اشرفی و کارگردانی مهدی محمدی در کارگاه بازیگری و کارگردانی گروه تن ها با همکاری گروه دیالوگ تولید شده است. این نمایشنامه بر اساس شعر «صورت نامرئی» مهدی اشرفی شاعرِ دلیجانی نوشته شده است. خفگی از روز هفتم تا چهاردهم آبان در شهر دلیجان به اجرا درخواهد آمد، اجرایی که قطعا متفاوت با تمام اجراهایی است که تاکنون در استان مرکزی مشاهده کرده ایم.
مهدی محمدی کارگردان این نمایش ایده شکل گیری آن را از درگیری ذهنش با مواجهه با شعر صورت نامرئی مهدی اشرفی می داند. شعری که تصویری خوب از وضعیت انسان پس از جنگ جهانی دوم و خفقان ناشی از آن در سال های بعد از دهه شصت ارائه داده است. شخصیتی که در خانه به دست خودش یا شاید به دست افراد دیگر خفه می شود.
او می گوید: مدت ها بر روی این شعر فکر می کردم و در نهایت تصمیم گرفتم که این شعر را به امیر دلفانی بدهم تا بر اساس آن نمایشنامه ای بنویسد، امیر بعد از گفتگوها و جلساتی با مهدی نمایشنامه ای در شش اپیزود نوشت.
محمدی مدت هاست که در گروه نمایشی تن ها در خمین کارگاه های درون گروهی برای آموزش بازیگر و تولید اثر برگزار می کند، این متن هم برای کارگاه بازیگری و کارگردانی گروه تن ها با همکاری گروه دیالوگ دلیجان که تابستان امسال برگزار شد، نوشته شده بود و محوریت اولیه متن در مورد جنگ بوسنی و هرزگوین و نسل کشی مسلمانان در دهه ۹۰ و اتفاقات پیرامون آن بود.
کارگردان خفگی ولی از تغییر جهت متن به سمت موضوع جنگ و صلح می گوید: در حین تمرین و کارگاه و همفکری با گروه آرام آرام متن تغییراتی کرده و به سمت موضوع جنگ و صلح و اجرای محیطی رفت.
محمدی در خصوص ایده اجرای این نمایش به صورت محیطی هم اینطور گفت: این ایده بیشتر از زمانی در گروه مطرح شد که امسال در جشنواره تئاتر فجر بخش اجراهای محیطی، تعاملی و دیگر گونه‌های تئاتر بیرونی وارد شده است و ما نیز قصد داریم این کار را در این بخش برای بازبینی جشنواره تئاتر فجر ارائه دهیم.
نمایش خفگی در شش اپیزود و در شش محیط متفاوت اجرا خواهد شد و همین محدودیت مخاطب را برای هر اجرا بهمراه دارد، محمدی در این باره توضیح می دهد: این نمایش در شش نقطه مختلف در سطح شهر دلیجان اجرا خواهد شد و هر اپیزود به مدت پنج دقیقه در یکی از این مکان ها اجرا می شود.
او می گوید: یک اتاق در بیمارستان، مغازه لوازم خانگی، آژانس بانوان، گلزار شهدا و دو گالری متفاوت یک گالری با اثر چیدمان و یک گالری نقاشی تنها با یک تابلو محیط هایی است که این نمایش در آن اجرا می شود.
محمدی همین تغییر مکان ها را دلیل محدودیت تماشاگر دانست وگفت: در مجموع برای هر اجرا ما سه تماشاگر بیشتر نخواهیم داشت چون انتقال مخاطب ها به مکان های مختلف نیز خود بخشی از اجرای ما است. یعنی مخاطب برای دیدن اپیزود بعدی سوار ماشینی می شود که در آنجا نیز با مسئله جنگ درگیر است.
او لحظات داخل ماشین را بخشی از این نمایش می داند و می گوید: اتفاق هایی در ماشین رخ می دهد که مکمل نمایش است، در زمان حرکت بین دو محیط از رادیوی ماشین اخبار جنگ پخش می شود، در محیط درون ماشین صحبت هایی در مورد جنگ و صلح و عباراتی از کتاب های آسمانی در مورد این مسئله بیان می شود.
محمدی به مونولوگ های مسافر درون ماشین هم اشاره می کند فردی که صدمات و آسیب های بسیاری از جنگ خورده است. به این ترتیت مخاطب به اپیزود بعدی می رود و در نهایت در آخرین اپیزود از او خواسته می شود که یک تصویر بر روی تابلوی درون گالری بکشد.
این نمایش هر روز سه اجرا خواهد داشت و در نهایت فقط ۹ نفر در یک روز می توانند این کار را ببینند، شاید به جرات بتوان گفت این نمایش اولین نمایش محیطی یا حداقل در سال های اخیر در تئاتر استان است، محمدی هم همین نظر را دارد و می گوید: این یک کار تازه است حتی در تهران نیز بندرت چنین اجراهایی داریم تئاتری که هزینه اش کمتر از اجرای صحنه ای است و می تواند تاثیر بیشتری بر مردم داشته باشد، شیوه ای که امروز در رونق تئاتر شهرستان ها راهگشا است.
او در مورد نمایش های محیطی و اهمیتش اینطور توضیح می دهد: تئاتر محیطی، تئاتری است که به دور از هیاهوهای صحنه چون نور، سالن و… که معمولا کمبود تئاتر استان نیز هست انجام می شود، یعنی نوعی از نمایش که وارد محیط می شود نه اینکه محیط را وارد نمایش کند. در تئاتر صحنه ای ما محیط را برای تماشاگر می سازیم و او وارد محیط می شود اما در این گونه نمایش از محیط پیرامون استفاده می کنیم مثلا اگر در صحنه نیاز به درختی داشته باشیم وارد پارکی یا محلی می شویم که درخت داشته باشد.
در واقع نزدیک شدن به ایده ها با استفاده از محیط های شهری و نزدیک شدن به جامعه و رفتن به دل جامعه دلیل انتخاب این نوع اجرای تئاتر از سوی محمدی است.
کارگردان خفگی دیگر اهالی تئاتر استان را هم به اجرای چنین نمایش هایی دعوت و گفت: تئاتر محیطی تجربه شما را محدود نمی کند و خیلی از محدودیت در این نوع اجراها برداشته می شود، مثلا یک زندان، گاوداری یا یک اتوبوس مسافربری، یا ترمینال می تواند محیط این نمایش باشد و قطعا در وضعیت شهر و گسترش تئاتر در میان مردم تاثیر دارد.
محمدی می گوید: کاش فرصت برای تعداد اجراهای بیشتر برای این نمایش بود؛ ولی در هماهنگی ها محدودیت بود هرچند اداره فرهنگ و ارشاد، بنیاد شهید، فرمانداری، شهرداری و انجمن نمایش دلیجان همکاری لازم را با گروه ما داشتند و امیدواریم این هماهنگی در شهرهای دیگر استان فرصت این اجرا را در همه استان فراهم کند.
در نمایش خفگی هنرمندانی از شهرستان خمین و دلیجان حضور دارند. معصومه باقری، مهبد حسینی، عادل صفری، مریم عبدالهی، علی علیزاده و فرزانه محمد نیا بازیگران این نمایش هستند. برای تماشای این نمایش لازم است قبل از اجرا نام نویسی شود.