ابهام در سهم منابع آلودگی

شنبه ۱۲ دی ۱۳۹۴    شماره ۳۲۲

سرمقاله- سیاوش آقاخانی:

توسعه صنعتی و پیشرفت تکنولوژی، دستاوردهای متنوعی را برای زندگی انسان به همراه داشته است اما متأسفانه گاهی در روند پیشرفت و اجرای برنامه‌های توسعه صنعتی، پس‌مانده‌هایی به شکل ترکیباتی ناخواسته و اغلب زیان‌آور به محیط رها می‌شوند به گونه‌ای که اثرات منفی بسیاری بر محیط زیست می‌گذارند. پدیده آلودگی هوا نیز یکی از ره‌آوردهای توسعه صنعتی است .مسئله آلودگی هوای اراک و نقش صنایع در کمیت و کیفیت هوای کلانشهر اراک و خطر ذرات و مواد آلاینده ناشی از فعالیت برخی صنایع بر روی سلامت ساکنان این شهر موضوعی مسلم و دغدغه هر روزه مردم شده است. اما آنچه که این روزها در محافل تصمیم ساز برای فرار از واقعیت موضوع مطرح می شود سهم هر یک از منابع آلوده کننده در انتشار ذرات آلاینده است، سهمی که در وضعیت آلودگی و اصل ماجرا موثر نیست و تنها شدت این آلایندگی هاست که مهم و تاثیر گذار است، چرا که در روزهایی که هوا به شدت آلوده است با یک نظر به افزایش آمار مراجعات مردم به کلینیکهامی توان به اهمیت ماهیت آلاینده هاکه نقش اساسی بر سلامت مردم دارد پی برد. اگر چه سنسور سنجش فلوراید در سیستم پایش کنترل آلودگی هوای اراک وجود ندارد و به این ترتیب میزان آلودگی شرکت ایرالکو محاسبه نمی‌شود ولی بر اساس فرآیند تولید آلومینیوم، اکسید آلومینیوم مورد نیاز پس از انتقال به کارگاه احیاء به همراه فلورایدها به داخل مخازن ریخته می شود و در نتیجه این فرآیند گازهای هیدروژن فلوراید و غبار تولید می‌گردد که این مسئله و آلاینده بودن گاز HF و آثار سوء و سرطان زا بودن انتشار این گاز سمی بیش از دو برابر استاندارد نیاز به اثبات ندارد. ایــن در شرایطی است که اگر این نوع آلایندگی به دیگر آلاینـــده ها اضافه شود شرایط خیلی بحـــرانی تر خواهد شد.
با توجه به اینکه تامین اعتبار برای خرید ابزار اندازه گیری HF توسط استانداری انجام شده است و با خرید این دستگاه میزان و حد و شدت آلایندگی این گاز سمی در صنایع مشخص می شود امید می رود با توجه به اینکه نیازمند سرمایه گذاری و ارتقاء سیستم های سنجش آلایندگی در اراک هستیم، مطالعات سنجش سهم هر یک از منابع تولید کننده آلودگی اعم از صنایع، حمل و نقل، خانگی و … که نیازمند اعتبار ۸ میلیارد تومانی است نیز با توجه به افزایش تعداد مرگ و میرها و بیماری ها و سرطانها و هزینه های ناشی از آن در کلانشهر اراک، در دستور کار تصمیم سازان و مسئولین این استان قرار گیرد.
متاسفانه هنوز اقدامات اثربخش و تصمیمات قاطعی که باید در خصوص کاهش آلودگی هوا گرفته می شد گرفته نشده است.
در دوره های مختلف به بهانه های متفاوت مصوبات کارگروه کاهش آلودگی هوا زیر پا گذاشته می شود . یک خلاء بزرگ در برنامه مدیریتی مدیران استان این است که از ظرفیت های مردمی در جهت کاهش آلودگی استفاده نمی کنیم.
با این حال به نظر می رسد با توجه به اینکه تاکنون مطالعه جامع و قابل اتکایی در زمینه ارزیابی آلاینده های هوا و تعیین علل اصلی بروز آنها در این شهر صورت نگرفته نبود یک مطالعات جامع، علمی و به روز درخصوص علل آلایندگی اراک و سنجش میزان تأثیر هر یک از آلاینده ها و نیز تعریف راه کارهای عملی مقابله با آلایندگی، چالش جدی استان در این زمینه باشد. چالشی که با وجود عدم برخورد قاطع با واحدهای آلاینده استان، بیش از پیش خود را نشان می دهد ویافته های حاصل از این مطالعه می تواند در تعیین و تحلیل علل اصلی آلودگی های شهر ، ارائه برنامه های پیشنهادی ، تحلیل برنامه های ارئه شده ، آماده سازی برنامه های پیشنهادی، تعیین سهم برنامه ها در کاهش آلودگی ، ارائه برنامه مدیریت و پایش طرح کمک کند.