آلودگی هوا باخونمان آمیخته

چهارشنبه ۲۲ آذر ۱۴۰۲  شماره ۱۷۷۵

گفت و گوی وقایع استان با سیاوش آقاخانی کارشناس محیط زیست و سید وحید میرنظامی رئیس کمیسیون نظارت و حقوقی شورای اسلامی شهر اراک

فاطمه چاپاری: واژه «نفس» در ادبیات رمانتیک و شعر پرتکرار مورد استفاده قرار گرفته، اغلب نفس استعاره ای از جان است، برای مثال در گفتار روزمره مادری را در نظر بگیرید که فرزندش را «نفسم» خطاب می کند. ویکی پدیا تنفس را این گونه تعریف می کند؛ تبادل گازها بین موجود و محیطی که در آن زندگی می‌کند، هدف آن رساندن اکسیژن به خون و خارج کردن دی اکسید کربن از خون است. بعد از دو نوع تنفس؛خارجی (یا ریوی) و داخلی(یا سلولی) نام برده می شود. تنفس خارجی، تبادل گازها بین ریه و جریان خون است و در تنفس داخلی، تبادل گازها بین جریان خون و سلول‌های مجاور صورت می‌گیرد. حال این مادر و فرزند را جلوی مهد کودک رها می کنیم و انگار که دوربینی را به پهباد متصل کرده باشیم از بالای سرشان دور و دورتر می شویم تا نمای بازی از شهر داشته باشیم، مهی متراکم تصویر را پوشانده که در واقع ماهیت و جنس «نفس» مادر هم از آن است و اگر امکانش بود که با چشمی مسلح با دقت زیر نیم میکرون نگاه کنیم ذراتی به غیر از اکسیژن را هم می دیدیم که در خون این مادر و فرزند جریان پیدا می کنند. در گفتار معمول با اصطلاح «آلودگی هوا» از این ذرات یاد می کنیم، آلودگی هوا برای ما همین قدر آشنا است، با جانمان آمیخته و در عشق یک مادر به فرزندش رخنه کرده، تابستان و زمستان هم ندارد، همیشه با ماست. آلودگی هوا در ده های اخیر به یک کلیدواژه تبدیل شده که مختص شرایط زیست محیطی امروزمان و بی توجهی های مکرر به آن است.
یک کارشناس و فعال محیط زیست در اینباره می گوید: اگر سنجده هایی داشتیم که تمامی آلاینده های هوای شهر را اندازه گیری می کردند می دیدیم که وضعیت آلودگی هوای اراک از آنچه فکر می کنیم فجیع تر است.
سیاوش آقاخانی اظهار می کند: در چند سال گذشته ابتدایی ترین کارها هم برای مدیریت آلودگی هوای اراک صورت نگرفته است، دستگاه های اجرایی و نظارتی هیچ یک وظایف خود را در این زمینه به درستی ایفا نکرده اند، برای نمونه پس از گذشت نزدیک به دو دهه از تهیه طرح جامع کاهش آلودگی هوای اراک هنوز منابع اصلی تولید آلودگی مشخص نشده است و از آنجا که نمی دانیم کدام یک از عوامل نقش بیشتری در این وضعیت دارد نمی توانیم برنامه ای هم در این خصوص داشته باشیم.
وی ادامه می دهد: در این زمینه اداره کل محیط زیست اقدامات کافی را انجام نداده و دانشگاه علوم پزشکی نقش عوامل آلاینده بر سلامتی مردم شهر اراک را بررسی نکرده در حالی که بودجه های پژوهشی زیادی در سال های گذشته به این امر اختصاص داده شده است.
این کارشناس حوزه محیط زیست اظهار می کند: اگر در سطح کلان موضوع را ببینیم و نخواهیم بپردازیم به کارخانه املاح معدنی و نیروگاه و .. باید گفت مدیریت شهری طی سال های گذشته در زمینه آلودگی هوا مطالبه گر بوده در حالی که در مواردی مثل عدم توجه به مبحث ۱۹ ساختمان در زمینه بهینه سازی مصرف انرژی داخل ساختمان ها چون پایان کار در حیطه کاری شهرداری است، مشخص نشدن سهم آلودگی مجتمع های تجاری و مسکونی در آلودگی هوا و برنامه ریزی برای آن و عدم برنامه ریزی برای توسعه فضای سبز شهری، خود مدیریت شهری هم در آلودگی هوا نقش داشته و وظیفه خود را به درستی انجام نداده است.
وی با اشاره به عدم برنامه ریزی در حمل و نقل عمومی شهر و لغو برنامه حمل و نقل ریلی شهر اراک در دو سال گذشته توسط استاندار وقت افزود: در شورای ترافیک شهری تصمیماتی گرفته شده که با افزایش ترافیک شهری، افزایش آلودگی هوا را موجب شده است، مشکل اینجاست که متاسفانه ابتدا طرح ها اجرا می شود و بعد به ابعاد مختلف آن فکر می کنیم.
آقاخانی می گوید: تا می گوییم آلودگی ذهن ها روی ایرالکو و نیروگاه متمرکز می شود آن ها مقصرین اصلی این امر هستند اما مواردی که از آن یاد شد نیز کمتر مورد توجه قرار گرفته اند.
وی توضیح می دهد: در قانون هوای پاک گفته شده هر منبع تولید آلودگی ملزم به نصب سنجده ای برای اندازه گیری این نوع از آلایندگی هم هست اما در این زمینه کم کاری شده، نمونه های بی شمار اند مثلا آلاینده های خانواده بنزنی و خانواده آلی در پمپ های بنزین که تاثیر زیادی در آلودگی هوا دارند اما هیچ سنجنده ای برای اندازه گیری شان در اراک وجود ندارد. راه آهن اراک با حجم قطارهای زیادی که از مرکز شهر عبور می کنند از دیگر مواردی است که هیچ وقت به آن توجه نشده است، ما منابع جدیدی در آلودگی شهر اراک داریم که در محاسبات فعلی ما دیده نمی شوند و سنجده ای هم برایشان نداریم، مثلا هیچ وقت فلوراید کارخانه آلومینیوم در محاسبات نیامده چون ما سنجده ای در این زمینه نداشتیم اما این آلاینده توی هوا بوده و مردم استشمام اش کرده اند یا آلاینده های خانواده کربنی و آلودگی های ناشی از زباله سوزی ها در ضایعاتی ها که اگر سنجده ها تمامی این آلاینده ها را اندازه گیری می کردند می دیدیم که وضعیت آلودگی هوای اراک از آنچه فکر می کنیم فجیع تر است.
این کارشناس حوزه محیط زیست می گوید: این موارد نشان می دهد کاهش آلودگی هوای اراک و عبور از وضع موجود، نیازمند یک تغییر نگاه جدی در حوزه مدیریت آلودگی، شناسایی موارد جدید، اضافه کردن سنجده های جدید به شبکه پایش آلودگی هوای اراک است.
آقا خانی اشاره می کند: شهر اراک در ابعاد مختلفی آسیب خورده، ما می توانستیم اراک را به یک منطقه ویژه اقتصادی تبدیل کنیم. ما در صنایع مادر این شهر بارگذاری جدید اقتصادی نداشته ایم تا این صنایع بتوانند از معافیت های گمرکی برای بروزرسانی سیستم های خود استفاده کنند.
وی می افزاید: ما در یک غفلت عظیمی هستیم که دود آن به ریه شهروندان اراکی می رود و برای حل این مشکل لازم است بروزرسانی طرح جامع آلودگی هوای اراک در یک سطح جامع دیده شود چرا که ما فرصت آزمون و خطا نداریم و این شهر آسیب های زیادی در زمینه اجتماعی، محیط زیستی و سلامت متحمل شده است.
آقاخانی خاطرنشان می کند: در حوزه رسانه ما نتوانسته ایم به خوبی از ظرفیت های رسانه در جهت آموزش فرهنگ عمومی استفاده کنیم، الان شما به عنوان یک خبرنگار نمی دانی از کجا باید کار را شروع کنی در صورتی که می توان در قالب یک کمیته آموزش و مشارکت عمومی و اطلاع رسانی رسانه ها را درگیر موضوع کرد تا بخش به بخش جلو بیاییم و مردم در این زمینه آموزش ببینند.
وی می گوید: اعتبارات فرهنگی ما در حوزه آلودگی هوا در کجا هزینه می شود؟ بودجه چند صد میلیاردی که از خون مردم شهر اراک تامین شده باید در اختیار رسانه ها قرار بگیرد تا با آن کارهای فرهنگی انجام شود، رسانه ها با یک هزارم این بودجه کارهای زیادی می توانند در این زمینه انجام دهند. رسانه فقط صدا و سیما نیست اتفاقا امروز مردم اخبار را بیشتر از طریق رسانه هایی دنبال می کنند که در شبکه های اجتماعی فعالیت دارند و ما می توانیم با استفاده از این ظرفیت در امر آموزش و آگاهی بخشی جامعه در جهت کاهش آلودگی هوا گام های موثری برداریم.
رئیس کمیسیون نظارت و حقوقی شورای اسلامی شهر اراک نیز دراینباره به خبرنگار وقایع استان می گوید: از آن جا که اراک از جمله شهرهای آلوده کشور به شمار می رود، شورای شهر به عنوان نماینده مردم از ابتدای دوره ششم در این زمینه مطالبه گر بوده است.
وحید میرنظامی می افزاید: در جلسات شورا نیز سال گذشته، به بررسی این موضوع پرداختیم که متاسفانه برخی دستگاه ها از جمله ایرالکو و نیروگاه در صحن حاضر نشدند و گلایه مندی ما همچنان باقی است.
وی ادامه می دهد: یکی از مواردی که از سال ۱۳۸۶ بر زمین مانده و متاسفانه به صورت جدی توسط نمایندگان مجلس و مسئولان ذی ربط پیگیری نشده است، اجرای طرح جامع کاهی آلودگی هوای اراک است.
رئیس کمیسیون نظارت و حقوقی شورای اسلامی شهر اراک اظهار می کند: آندسازی که مقرر بود از خط قدیم ایرالکو به حاجی آباد منتقل شود بعد حدود ۱۵ سال حتی زیرساخت های این کار هم ایجاد نشده است.
وی توضیح می دهد: یکی از مواردی که موجبات آزار و اذیت مردم را فراهم کرده صنایع آلاینده استان است و استاندار هم دو هفته پیش که هوای اراک پاک و تمیز بود اشاره کرد که منشاء آلودگی خودروهای شخصی نیست بلکه سهم عمده ای از آلودگی شهر اراک ناشی از صنایع است.
میرنظامی خاطرنشان می کند: خوشبختانه از آن جا که هنوز وارد اوج سرما نشده ایم نیروگاه مازوت سوزی را آغاز نکرده و امیدوار هستیم که این اتفاق هم رخ ندهد ولی آلایندگی صنایع همجوار اراک مثل ایرالکو اثبات شده است و در این زمینه طرح انتقال آندسازی باید به طور جدی مورد پیگیری قرار بگیرد.
وی ادامه می دهد: اداره محیط زیست استان نیز دیده بان و پایشگر مسائل محیط زیستی در شهر است و در خط مقدم این حوزه فعالیت های ویژه تری داشته باشد.
رئیس کمیسیون نظارت و حقوقی شورای اسلامی شهر اراک در پایان اشاره می کند: ما نیز در هفته آتی بررسی قانون هوای پاک و معضل ترافیکی شهر و مواردی از این دست که مرتبط با آلودگی هوا است را در دستور کار خود قرار داده ایم و از ایرالکو، پالایشگاه، نیروگاه، دیگر صنایع آلاینده، سازمان محیط زیست و اداره استاندارد استان نیز دعوت می کنیم تا در خصوص وضعیت آلودگی شهر به مردم گزارش دهند.