دوشنبه ۱۸ فروردین ۱۳۹۹ شماره ۱۲۴۷

وقایع استان به تبعات ناگوار بحران کرونا بر سلامت روانی و اجتماعی افراد می پردازد

آتش زیر خاکستر

علی امیدی

شیوع بیماری‌ها، علی‌الخصوص بیماری‌های ویروسیِ عفونی سالیان سال است که سلامت انسان‌ها را تحت تأثیر خود قرار داده است، با توجه به ویروس جدیدی که یک ماهی است از کشور چین شیوع پیدا کرده و جدیداً به کشور ما رسیده و جا خوش کرده طبیعی است که دوباره ترس و وحشت به جانمان بیفتد و سلامت روانمان به خطر افتاده و ما را تبدیل به فردی مستأصل و ناتوان کند.
بیماری همه گیر بیماری کرونا ویروس ۲۰۱۹ (COVID-19) اکنون بیش از دو ماه در سراسر چین و یک ماه در ایران گسترش یافته است. کمیسیون بهداشت و درمان دستورالعمل مداخله در بحران روانی اضطراری را برای افراد مبتلا به کرونا صادر کرده است. هر شیوع عمده اپیدمی اثرات منفی بر سلامت روان افراد و جامعه خواهد گذاشت و باعث افزایش استرس و اضطراب همگانی می شود. در این مقاله راجع به تاثیر استرس بر کرونا و بیماری های همه گیر و روش های کاهش استرس بیشتر گفته ایم.
تاثیر بحران کرونا بر کاهش سلامت روانی و اجتماعی بالا بوده که موسسات پزشکی و دانشگاه های سراسر چین امکانات آنلاین ارائه خدمات مشاوره روانشناس برای بیماران، اعضای خانواده آنها و سایر افرادمبتلا به این بیماری راایجادکرده اند از طرفی سازمان بهداشت جهانی (WHO) کرونا ویروس را یک اورژانس جهانی بهداشت عمومی اعلام کرده است. این بیماری از یک خانواده بزرگ ویروس هاست که باعث بیماری هایی مانند سرماخوردگی، سندرم حاد تنفسی حاد (SARS) و سندرم تنفسی خـاورمیانه (MERS) می شوند. در حال حاضر درمان خاصی برای کرونا ویروس وجود ندارد، اما با مراقبت های پزشکی می تواند بیشتر علائم را درمان کند. همین امر باعث ایجاد ترس و استرس در بین افراد می شود به همین خاطر وقایع استان به تبعات بحران کرونا بر سلامت روانی جـامعه می پردازد.
محمد کاظمی، روانشناس اجتماعی معتقد است همه انسان‌ها در بحران‌هایی مانند زلزله، سیل، آتشفشان و سونامی و زیستی به درجه‌ای ترس و اضطراب را از خود نشان می‌دهند، اما کنترل و مدیریت این هیجان منفی و ترس بسیار مهم است که راهکارهای متعددی دارد.
وی در ادامه گفت: به طور یقین بعد از هر بحرانی تا حدودی امنیت و تعادل روحی و روانی جامعه به هم می‌ریزد، مورد حائز اهمیت ارائه راهکارهایی است که بتوانند چه در بعد فردی، خانوادگی و اجتماعی اوضاع را مدیریت کنند.
این روانشناس اجتماعی با اشاره به اینکه نشانه‌های ویروس کرونا با آنفلوانزا یکی است ولی مردم تصــور می کنند به کرونا مبتلا شده اند، تصریح کرد: بسیاری از مردم حتی زمانی که یک سرماخوردگی ساده پیدا می‌کنند، در شرایط فعلی فکر می‌کنند که به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند و به مراکز درمانی هجوم می‌آورند. وجود توهم «من هم مبتلا شدم» مساله حادی است که در این شرایط بحرانی برای جامعه مشکل ایجاد می‌کند.
کاظمی اظهار کرد: قرار نیست برای رعایت و تأمین بهداشت فردی، خانواده‌ها بهداشت روانی خود را از دست دهند به دلیل اینکه این موارد لازم و ملزوم یکدیگر هستند. اکنون شهروندان نیازی به آمارهای متفاوت مرگ و میر و تعداد مبتلایان و اطلاعات رسانه‌های داخلی و خارجی ندارند. در این شرایط بحرانی و سخت بیشتر نیازمند راهکار هستند.
وی معتقد است نکته حائز اهمیت در شرایط فعلی با وجود اپیدمی ویروس کرونا در جامعه رعایت راهکارهای ارائه شده است. احتکار اقلام بهداشتی و نبود آن در بازار، مشکل خانواده‌ها در این موقعیت بحرانی است که به آن‌ها نیاز است. باید مردم در خودمراقبتی و تمیز کردن محیط خانه به اندازه و با دوری از افراط توجه داشته باشند. این خانواده درمانگر تاکید کرد: لزوم استفاده از اقلام بهداشتی برای افراد مشکوک به این ویروس است تا با سرفه و عطسه آنها در مراکز شلوغ، بیمارستان‌ها، بانک‌ها و حمل و نقل عمومی از سرایت آن به مابقی اشخاص جامعه جلوگیری شود.
وی خاطرنشان کرد: معتقدم در جامعه افراد در مواجه با بحران‌ها یاطنز پرداز می‌شوندیا سلبریتی ها برای جمع کردن فالورها خودنمایی می‌کنند. عده‌ای هم شایعه پراکنی می‌کنند، برخی از افراد هم از شرایط سوءاستفاده کرده و برداشت اقتصادی سودجویانه دارند.
کاظمی تصریح کرد: در این شرایط حاد افراد راهکار دهنده کم هستند. در فضای مجازی انتشار اخبار نادرست و یا بزرگنمایی برای افزایش فالورها وجود دارد و این روش برخورد با بحران‌های اجتماعی درست نیست.
وی گفت: بازار شایعات داغ است و برای ایجاد بهداشت روانی و آرامش، رعایت بهداشت فردی اعضای خانواده توصیه می‌شود به دلیل اینکه نبود رعایت بهداشت فردی ممکن است بهداشت روانی افراد خانواده را تخریب کرده و آنها را دچار وسواس فکری کند.
این روانشناس اجتماعی گفت: ممکن است افرادی هم دچار بی تفاوتی شوند و انگیزه‌ای و تعلق خاطری به این دنیا نداشته باشند و در این شرایط حاد می‌خواهند با ابتلای این ویروس کشته شوند. بهتر است بدانیم هر دو نوع برخورد ترس و وسواس شدید افراد و بی تفاوتی و نداشتن انگیزه منطقی نیست.
این خانواده درمانگر با تاکید بر اینکه بروز بحران در جامعه باید باعث نزدیک شدن انسان‌ها به یکدیگر و همدلی و رفاقت بیشتر آنها است نه اینکه از یکدیگر سوءاستفاده کنند، گفت: لازم است خانواده در این زمینه آگاه شوند که اکنون اولویت وزارت بهداشت است و باید خانواده‌ها رفتن به بازار برای خرید و مرتب چک کردن فضای مجازی و بازگویی اخبار نادرست را در اولویت اصلی زندگی خود قرار ندهند.
وی با بیان اینکه باید به مردم گوشزد کنیم نیازمند تأمین سلامت روانی و جسمی خود هستند، تصریح کرد: در این صورت افراد می‌توانند بدون اضطراب و تنش با بحران‌ها رو به رو شوند. هنگامی که شهروندان آرامش روحی و روانی ندارند نمی‌توانند مسائل را به درستی تحلیل کنند و مرتب اشتباه‌ها را تکرار می‌کنند.
کاظمی با اشاره به اینکه وسواس فکری مولد اضطراب است و انرژی روانی، فکری، ذهنی و عاطفی انسان‌ها را می‌گیرد، اظهار کرد: بهتر است بدانیم داشتن آرامش و امید و رعایت بهداشت سه ضلع مقابله با این بحران است. زمانی که اشخاص از وجود عامل خارجی وحشت دارند باید آن عامل را از بین ببرند، اما هنگامی که درگیر عامل درونی مانند فکر معیوب و تفسیرهای نادرست هستند، مضطرب می‌شوند و باید از درون بر این احساسات غلبه کنند تا بتوانند فکر و رفتارهای اجتماعی خود را مدیریت کنند.