روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
شنبه ۳ شهریور ۱۳۹۷ شماره ۹۱۵
***
رضا حیدری
نویسنده و مشاور
***
دین مبین اسلام و فرهنگ ایرانی ما همواره بر احترام به پدر و مادر تأکید داشته و ما را به آن سفارش کرده است. هیچ شکی نیست که پدر و مادر جایگاه بسیار بالایی داشته و احترامشان واجب است. این امر تا جایی مهم است که در قرآن کریم در چندین آیه احترام به پدر و مادر بعد از مسئله عبودیت و پرستش خدا مطرح‌شده است. اما همه‌ی ما دیده‌ایم که گاهی پدر ومادرها از سر ناآگاهی رفتارهایی را انجام می‌دهند که به آینده فرزندانشان آسیب می‌رساند.این رفتارهای غلط گاهی ممکن است تا حدی خطرناک باشد که پدر و مادرها را به بزرگ‌ترین دشمنان فرزندان تبدیل کند. در این مقاله در ضمن رعایت کامل احترام پدر و مادر می‌خواهیم به معرفی رفتارهایی بپردازیم که موجب آسیب رساندن به آینده فرزندان می‌شود.
باج‌سبیل گیرها
گاهی اوقات والدینی را می‌بینیم که برای هر کار درستی که فرزندشان انجام می‌دهد پاداشی به او می‌دهند. هیچ شکی نیست که پاداش سبب تقویت رفتار شده و احتمال بروز آن را در آینده افزایش می‌دهد؛ اما پاداش زیادی هم سبب تضعیف انگیزه درونی شده و سبب می‌شود پس از مدتی کودکان و نوجوانان دیگر هیچ کار درستی را بدون طلب پاداش از پدر و مادر خود انجام ندهند. پدر و مادرها باید به این نکته دقت داشته باشند که قرار نیست برای هر کاری که فرزندانشان انجام می‌دهند به آن‌ها پاداش داد چراکه با این کار ارزش پاداش برای فرزندان از بین رفته و گمان می‌کنند که برای انجام هر کاری که گاهی وظیفه‌ی آن‌ها هم تلقی می‌شود باید از پدر و مادرشان باج‌سبیل طلب کنند. حال اگر پدر و مادر پاداشی برای فرزندانشان در نظر نگیرند آنان هم دیگر هیچ کار درست و قابل‌تحسینی انجام نمی‌دهند.
نابرده رنج گنج میسر نمی‌شود
اینکه بند کفش دانش‌آموزتان را ببندید یا تغذیه مدرسه‌ی او را آماده در کیفش بگذارید نشان از مهر و محبت شما به فرزندانتان است؛ اما باید این را هم بدانید که با این کار سبب می‌شوید او نتواند کارهایی که جزء وظایفش است را در آینده انجام دهد. پدر و مادری که به‌اصطلاح لقمه‌ی آماده را جویده و دردهان فرزندانشان می‌گذارند درواقع مشغول تربیت فرزندی هستند که به‌شدت به والدین وابسته بوده و در آینده با مشکلات بسیاری روبرو می‌شود. به‌اصطلاح این افراد در آینده نمی‌توانند گلیم خود را از آب بکشند. پدر و مادر عزیز سعی کنید به فرزندانتان مسئولیت اعطا کنید و از آن‌ها بخواهید که کارهای شخصی‌شان را خودشان انجام دهند. با این کار به مسئولیت‌پذیری آن‌ها کمک می‌کنید. اجازه بدهید فرزندانتان در زندگی خود اندکی سختی را متحمل شوند چراکه نابرده رنج گنج میسر نمی‌شود.
هرکسی را بهر کاری ساخته‌اند
چرا تو هم مثل دخترخاله‌ات کلاس کنکور شرکت نمی‌کنی تا بتوانی دانشگاه در دانشگاه دولتی پذیرفته شوی؟ چرا مثل پسرعمویت در کلاس موسیقی شرکت نمی‌کنی؟ چرا نمره ریاضی‌ات از همکلاسی‌ات کمتر شده؟ این‌ها سؤال‌هایی است که والدین مقایسه‌گر از فرزندانشان می‌پرسند. والدین این مدلی هیچ توجهی به تفاوت‌های فردی ندارند و می‌خواهند تمام موفقیت‌هایی که نصیب فرزندان اقوام و خویشان شده را یکجا در فرزندان خودشان هم به وجود بیاورند. مقایسه کردن ازجمله رفتارهای آسیب‌زا از طرف والدین است که نه‌تنها هیچ کمکی به رشد کودکان و نوجوانان نمی‌کند بلکه انگیزه آنان را هم برای انجام هر کار دیگری تضعیف می‌کند. پدر و مادرها باید به این نکته دقت داشته باشند که هر انسانی متفاوت از دیگران است و به قول قدیمی‌ها هرکسی را بهر کاری ساخته‌اند.
اگر دلسوز فرزندانتان هستید و می‌خواهید شاهد پیشرفت آنان در آینده باشید دست از مقایسه کردن برداشته و بر توانمندی‌های فرزندانتان تمرکز کنید. این را بدانید که هر کودک و نوجوانی دارای استعدادهای منحصربه‌فردی است که برای پیشرفت لازم است آن‌ها را شناخته و بر روی تقویت آن‌ها تمرکز کنید.
رطب‌خورده منع رطب چون کند؟
شمایی که خودتان کتاب نمی‌خوانید چطور انتظار دارید بچه‌ی کتاب‌خوان داشته باشید؟ وقتی خودتان روزی سه ساعت به گشت‌وگذار در شبکه‌های مجازی مشغول هستید چرا انتظار دارید که فرزند شما این کار را انجام ندهد؟
پدر و مادر عزیز فرزندان شما همان‌طوری می‌شوند که شما هستید نه آن‌طوری که شما دوست دارید باشند. شما اولین و بهترین الگوی فرزندانتان هستید. پس اگر در مورد برخی رفتارهای غلط آن‌ها نگران هستید ابتدا باید به رفتارهای خودتان نگاهی بیندازید. ممکن است این رفتار غلط را از روی رفتارهای شما الگوبرداری کرده باشند. اگر هم می‌خواهید رفتاری را در فرزندانتان به وجود بیاورید ابتدا باید خودتان را ملزم به انجام آن رفتار بکنید چراکه رطب‌خورده، منع رطب چون کند؟
ایراد بنی‌اسرائیل گیرها
اگر شما هم مثل خیلی از پدر و مادرها فکر می‌کنید که با تأمین تمامی امکانات برای فرزندانتان آینده آنان را می‌سازید باید بگویم که اشتباه می‌کنید. متأسفانه بسیاری از پدر و مادرها از روی دلسوزی تمامی امکانات رفاهی، تحصیلی و … را در اختیار فرزندانشان قرار می‌دهند و نمی‌گذارند آب در دل فرزندانشان تکان بخورد. زمانی که فرزند شما ببیند تمامی آنچه را که دیگران برای به دست آوردن آن تلاش می‌کنند در اختیار دارد دیگر نیازی به تلاش در خود نمی‌بیند. نوجوانانی که در خانواده‌های مرفه بزرگ می‌شوند به دلیل داشتن تمامی امکانات هیچ تلاشی برای تغییر و بهتر شدن نمی‌کنند. این نوجوانان در آینده به‌شدت به سمت تنبلی کردن پیش می‌روند و هیچ‌گاه قدر تلاش و کوشش را نمی‌دانند. البته تا زمانی که پدر و مادر نیازهایشان را برطرف می‌کنند که همه‌چیز خوب است اما زمانی که برای ادامه تحصیل یا سربازی به شهر دیگری بروند آنگاه مشکلات شروع می‌شوند. این افراد بسیار متوقع بوده و همان کسانی هستند که عادت به گرفتن ایرادهای بنی اسرائیلی از هر چیزی دارند. اگر می‌خواهید نوجوانی سالم و مستقل تربیت کنید سعی کنید تمامی امکانات را در اختیار او قرار ندهید و از او بخواهید که با کار و تلاش خودش بخشی از امکانات زندگی‌اش را تأمین کند.
جور استاد به ز مهر پدر
گاهی اوقات پدر و مادرها آن‌قدر برای فرزندانشان دلسوزی می‌کنند که گویی در این کره خاکی دیگر هیچ‌کس فرزندی ندارد. دلسوزی بیش‌ازحد بچه‌ها را لوس و ضعیف بار می‌آورد. البته نمی‌خواهم بگویم که به فرزندانتان محبت نکنید اما این را بدانید که دلسوزی بیش‌ازحد هم به نفع فرزندانتان نیست و در آینده به ضرر آن‌ها تمام می‌شود. اگر معلمی فرزند شمارا تنبیه می‌کند (البته تنبیه بدون آسیب بدنی) لازم نیست فردای آن روز به مدرسه‌رفته و آنجا را روی سر معلمان خراب کنید. بگذارید فرزند شما بداند که هر اشتباهی تاوانی دارد و اگر اشتباهی مرتکب شود باید تاوان آن را بدهد. سعدی شیرازی چه زیبا این نکته را بیان می‌کند: جور استاد به ز مهر پدر. اگر فرزند شما دربازی‌هایی که با همسالان خودش انجام می‌دهد دچار اختلاف با دوستانش می‌شود بلافاصله وارد عمل نشده و مشکل او را حل نکنید. بگذارید خودش مشکلش را با همسالانش حل کند. فرزند شما باید بداند که قرار نیست هر کاری که دلش خواست را می‌تواند انجام دهد و شما هم از او حمایت می‌کنید. بسیاری از جوانان و بزرگ‌سالانی که به دام اعتیاد و رفتارهای پرخطر می‌افتند همان کسانی هستند که در کودکی و نوجوانی بیش‌ازحد مورد دلسوزی پدر و مادرهایشان قرارگرفته‌اند. دلسوزی بیش‌ازحد بچه‌ها را افرادی مسئولیت گریز بار می‌آورد.
اگر می‌خواهید درآینده فرزندانی داشته باشید که به وجود آن‌ها افتخار کنید گاهی لازم است آن‌ها را تنها بگذارید، تنبیه اش کنید، از او حمایت نکنید، خواسته‌هایش را تأمین نکنید و … البته گاهی…
