شنبه ۱۶ دی ۱۳۹۶ شماره ۷۵۹
***
وقایع استان
عباس لعل بار
**
در یک هفته ای که گذشت بارها کارشناسان و صاحب نظران به بررسی علل اعتراض مردم به وضعیت اقتصادی کشور پرداختند و در یادداشت ها و مطالب متعددی از عملکرد اقتصادی دولت حسن روحانی گفتند. اما در این میان نام یکی از نزدیکان روحانی بیش از همه در میان تحلیل ها و یادداشت های انتقادی به نحوه عملکرد دولت در حوزه اقتصادی مطرح شد و آن نام کسی نیست جز محمدباقر نوبخت حقیقی سیاستمدار اعتدال گرای ایرانی، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه، سخنگوی دولت ایران و دبیرکل حزب اعتدال و توسعه. او پیش از این نماینده مردم رشت در ادوار سوم تا ششم مجلس شورای اسلامی و معاون پژوهشهای اقتصادی مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام بوده است.
اما این انتقادات به نوبخت مربوط به یک یا دو هفته اخیر نیست و سابقه طولانی تری دارد، انتقاداتی که به دلیل بی توجهی حسن روحانی به آنها کار را به معترض شدن مردم به عملکرد اقتصادی دولت کشاند. حسین مرعشی عضو ارشد حزب کارگزاران سازندگی ایران درباره تیم اقتصادی دولت در اردی بهشت ۱۳۹۵ گفته بود:« من اولویت اول را تغییر ستاد اقتصادی دولت میدانم منظور از ستاد اقتصادی بانک مرکزی، سازمان برنامه و بودجه و وزارت اقتصاد است. امروز اولویت اقتصاد ایران دیگر تورم نیست، بلکه اولویت اقتصادی ایران ایجاد رونق در اقتصاد، استفاده از منافع خارجی، تشویق مردم به سرمایهگذاری و مصرف و ایجاد گشایش در بازار است. امروز سیاست دیگری لازم است و این سیاست را باید تیم دیگری به عهده بگیرد. من آقای محمد باقر نوبخت، ولی الله سیف و علی طیب نیا را ترکیب خوب و موفقی دانسته و میدانم. تیمی که تمام ماموریت خود را کنترل تورم میدانسته و موفق هم عمل کرده باید جای خود را به تیمی بدهد که بتواند در کشور گشایش اقتصادی ایجاد کند.» صادق زیباکلام نیز از اصلاح طلبان مطرح کشور در شهریور سال ۱۳۹۵ در گفتگویی با هفته نامه مثلث درباره عملکرد وزیران و معاونان رئیس جمهور گفت:« وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با کوچکترین نهیبی که به او میزنند، فوری دستهایش را بالا میبرد و تسلیم میشود. آقای نوبخت از آقای جنتی بدتر، آقای نهاوندیان از هر دوی آنها بدتر، آقای نعمتزاده از همه بدتر. هیچ کدام جسارت و شهامت اینکه سر مواضع اصولی خود بایستند ندارند. خیلی جالب است من فکر میکنم آقای رحمانیفضلی که یک اصولگرای به تمام معناست جسارت و شهامت و ایستادگی او روی مواضع اصولی و عقلمدارانه دولت خیلی از آقای نوبخت، نعمتزاده، اسحاق جهانگیری، نهاوندیان و حسامالدین آشنا بیشتر است و نگرانی از اینکه واکنش جناح راست چه باشد ندارد.» زیباکلام در ادامه می گوید: «حتی یک مورد در سه سال گذشته نمیتوان یافت که مثلا آقای نوبخت، جهانگیری، نعمتزاده و نهاوندیان موضعگیری کرده باشند که این موضعگیری برحق باشد و جسارت آنها را نشان دهد. هیچکدام آنها از گل نازکتر نگفتند چون خوف این را داشتند که مبادا اصولگرایان از دست ما ناراحت شوند و برنجند.»
زیباکلام می افزاید:« من سال ۹۲ و ۹۳ برای سخنرانی به شهرستانهای مختلف میرفتم، کسانی که مدعو بودند، اصلاحطلبان یا اعضای ستادهای انتخاباتی آقای روحانی خیلی شاکی بودند از اینکه تغییری در مسئولیتهای استانی به وجود نیامده است. میگفتند مدیران استانی احمدینژاد همچنان در استان مدیر هستند و آقای رحمانیفضلی و سایر وزرا مدیران استانی خود را تغییر ندادند. من فکر میکردم آقای رحمانیفضلی اگر واقعا نمیخواهد با دولت آقای روحانی همراه شود، چرا اصرار داشت که او وزیر کشور باشد اما به تدریج متوجه شدم درست است که آقای رحمانیفضلی خیلی دست به تغییر نزد و خیلی از مدیران استانی دولت احمدینژاد همچنان بر سر کار بودند و حتی یکسری از منصوبانش اصلاحطلب یا در طیف سیاسی آقای روحانی تعریف نمیشوند اما باز صدرحمت به آقای رحمانیفضلی. یعنی وقتی عملکرد آقایان نوبخت، نهاوندیان، نعمتزاده و سیف را دیدم، متوجه شدم من اشتباه میکردم و اتفاقا شاگرد اول کابینه همان رحمانیفضلی اصولگراست که من میگفتم چرا او باید وزیر کشور شود، بنابراین درست است من در یک مقطعی حد انتظارات و توقعاتم خیلی بالا بود ولی به تدریج متوجه شدم، اشتباه میکنم و ارزیابیام از شهامت و جسارت دولتمردان آقای روحانی زیاد است و باید انتظاراتم را پایین بیاورم. در این صورت آقای رحمانیفضلی نه تنها مشمول کنار رفتن نمیشود بلکه او یک سر و گردن از نوبخت، نهاوندیان، نعمتزاده و سیف از نظر ایستادگی روی اصول بالاتر است.»
البته زیباکلام در خرداد امسال یکبار دیگر به نوبخت انتقاد کرد و در جمع حامیان روحانی در گیلان گفت:« جدا از اینکه نمی دانم دغدغه برخی آقایان همراه دکتر روحانی چه بوده، باید بگویم اینها اصلا توانی هم ندارند. واقعا نمی دانم آدمی مثل نوبخت چرا باید چنین جایگاه مهمی داشته باشد. من ظرف این سه سال گذشته، بارها به رشت رفته ام، دل اصلاح طلبان رشت از وی خون است. می گویند زمان احمدی نژاد اینقدر خوار و درحاشیه نبوده ایم. باتوجه به اینکه نوبخت خود اهل رشت است ولی کوچکترین دست دوستی و رفاقت به نیروهای معتدل و میانه روی دراز نکرده است. رشت که شهرشان است تو خود بخوان حدیث از این مجمل. همه از دست نهاوندیان و نوبخت می نالند و دلشان خون است. البته ناگفته نماند، تنها چیزی که از این آقایان در طی این مدت و همچنین برخی وزرا دیدیم این بود که طوری رفتار نکنیم که مخالفان و اصولگرایان از ما برنجند و به تریج قبایشان بربخورد. این تاسف آور است که افرادی در آن جایگاه قرار داده شده اند و همه فکر و ذکرشان این است.» دکتر سیدمحمود علیزاده طباطبایی، عضو انجمن خبرگان برنامهریزی و وکیل اصلاح طلب نیز در تابستان سال جاری درباره نحوه مدیریت نوبخت در سازمان برنامه گفت:« رئیس سازمان برنامه باید تمام وقت بحرانهای کشور را رصد و بر اجرای برنامههای دستگاههای اجرایی نظارت کند. مدیریت سازمان در چهار سال گذشته فاقد این توان بوده و بهرغم اینکه اغلب وزرای دولت افراد توانمندی بودهاند، تصمیمگیریهایی با رجحان سیاسی در سازمان برنامه باعث شده بود که اغلب سازمان با مخالفان دولت مماشات بیشتری داشته باشد. به همین خاطر است که در سند بودجه دیده میشود که مخالفان دولت و منافع ملی نفوذ بیشتری در تخصیص منابع دارند. کارشناسان سازمان برنامه معتقدند در دوران مدیریت آقای دکتر نوبخت تصمیمگیریها سیاسی بوده تا کارشناسی.» از آخرین انتقادات اصلاح طلبان به نوبخت پس از ارائه لایجه بودجه ۱۳۹۷ بود که عباس عبدی روزنامهنگار و تحلیلگر سیاسی در واکنش به دفاع نوبخت از افزایش عجیب و غریب نرخ عوارض خروج از کشور نوشت: «درآمد دولت از عوارض خروج تقریبا برابر افزایش ۵۰ تومان بر هر لیتر بنزین است. دولتی که در۲مرحله ۱۵۰ ٪ بر قیمت بنزین افزود و اعتراضی نبود حالا عاجز از افزایش ۵ ٪ی آن است و به جایش به ۳ برابر کردن عوارض خروج متوسل شده است. فهم اقتصادی و اجتماعی رئیس سازمان برنامه همینقدراست. با این مدیر آینده اقتصادکشور معلوم است.» آن گونه که مشخص است مدت هاست که انتقاداتی جدی به برنامه های اقتصادی دولت می شود و حتی حزب کارگزاران سازندگی در بیانیه اخیرش درباره حوادث اخیر در کشور برای بار چندم می گوید: « با وجود حمایت استراتژیک از دولت دکتر حسن روحانی همواره و در بیانیهها، مصاحبهها، مقالهها و نشریههای متعدد منتقد تاکتیکی و تکتیکی قوه مجریه -به خصوص در اقتصاد- بودهایم و هستیم.»
حسین مرعشی همچنین اخیرا در انتقاد به تیم اقتصادی دولت گفت: «دولت ۴سال بهغلط از تثبیت قیمتها دفاع کرده است؛ حالا ظرف ۴ماه میخواهد همهچیز را عوض کند؛ از عوارض خروج از کشور گرفته تا قیمت بنزین، گازوئیل، آب، برق و همهچیز/ آخر این چه تدبیریاست؟ آقای نوبخت و آقای سیف و ستاد اقتصادی آقای روحانی تنها مسئول «نه»گفتن هستند. وقتی شما پیوسته در سخنرانیهای رسمی میگویید همهچیز خوب است، همهچیز درست است، یارانه کسی را نمیخواهیم قطع کنیم، بنزین را نمیخواهیم گران کنیم، مردم را نمیخواهیم ناراضی کنیم، همه اینها را در حد شعار مطرح کردهاید ولی جنبه کارشناسی آن را نگفتهاید. این روش آقای نوبخت غلط است. این روش آقای سیف غلط است. من که کارشناس نسبی اقتصاد هستم و اطلاعات محدودی دارم، والله وقتی این آمار را میبینم دلم برای مردم میسوزد. این مردم قدرت خریدشان پایین آمده است و وقتی دست بچهشان را در خیابان میگیرند، باید به زحمت دخلوخرجشان را تنظیم کنند. در این شرایط تصور کنید یکدفعه میشنوند که بنزین میخواهد ۵۰درصد گران شود؛ معلوم است که عصبانی میشوند؛ آن هم بدون آنکه کسی برایشان درست توضیح داده باشد. من افرادی از تیم آقای روحانی را که همراه با وی حرکت نمیکنند مسئول این اتفاق میدانم.»
باید دید آیا سرانجام روحانی به توصیه ها و انتقادات اصلاح طلبان به تیم اقتصادی خود بویژه انتقادات به محمدباقر نوبخت و ولی الله سیف توجه می کند یا مانند گذشته بدون توجه به این انتقادات به راهش ادامه خواهد داد.