دوشنبه ۱۳ تیر ۱۴۰۱   شماره ۱۵۸۲

یک تیر و چند نشان

برگزاری جشنواره علاوه بر ارتقای کیفی سطح تئاتر شازند می تواند در زمینه توسعه گردشگری و آشتی صنایع با مردم شازند موثر باشد

سمیه انصاری فر

مریم ملکی اولین و تنها زنی است که بعنوان رئیس یکی از انجمن های نمایش در استان مرکزی فعالیت می کند. او دانش آموخته رشته کارگردانی نمایش از دانشگاه سوره، کارشناس ارشد پژوهش هنر و کارشناس ارشد روانشناسی عمومی با رویکرد نمایش درمانی است و اولین روان نمایشگر استان است که در این حوزه مقاله و کتاب ارائه داده است. ملکی هم اکنون رئیس انجمن نمایش شهرستان شازند است و چشم انداز و تلاشش در راستای ارتقا سطح کیفی و کمی نمایش این شهرستان است.
شهرستان شازند در اواخر دهه هفتاد و اوایل دهه هشتاد با حضور دانش آموختگان این رشته آثار نمایشی درخوری بر روی صحنه تئاتر خود می دید؛ اما با مهاجرت هنرمندان، تئاتر این شهرستان کم کم بی فروغ شد. ملکی یکی از همان دانش آموختگانی بود که از شازند مهاجرت کرده بود او بعد از چندین سال برگشت و حالا تمام تلاشش در راستای رشد و توسعه تئاتر شازند است. ملکی در این مسیر علاوه بر اجرای برنامه های متعدد، هم اکنون بعنوان دبیر، در حال تدارک اولین جشنواره استانی تئاتر«اشک ها و لبخندها» به میزبانی شازند است که از بیست و دوم تیرماه تا بیست و چهار تیرماه برگزار خواهد شد. برای او این جشنواره از جنبه های متعدد حائز اهمیت است. به همین بهانه گفت و گویی داشته ایم با او تا از چالش ها و اهدافش در زمینه رشد و پیشرفت تئاتر شازند و همچنین ایده برپایی جشنواره مذکور بگوید.

بعنوان یکی از اولین دانش آموختگان تئاتر در شازند کمی از روند وضعیت تئاتر در این شهرستان بگویید.
تئاتر شازند از سال ۷۷ با حضور هنرمندان این رشته در این شهر شکل گرفت. تئاتر شازند در دوره ی خاصی به ویژه از سال های ۷۹ تا ۸۹ فوق العاده عمل کرد و اجراهای خوبی داشت، به جشنواره راه پیدا می کرد و تئاتر در این شهر پویا بود. اما سال های بعد با مهاجرت هنرمندانی که در این رشته سال ها فعالیت داشتند، دچار فراز و نشیب هایی شد و تئاتر شازند تنها ماند. این حوزه در وهله اول مشکل آموزش پیدا کرد بعد از آن کم کم کیفیت آثار تقلیل یافت و از آثار جدی به سمت کمدی های محلی که مورد توجه بیشتر مردم بود تغییر جهت داد. من چند سالی است که عضو شورای نظارت و ارزشیابی تئاتر شازند نیز هستم و معتقدم در این سال ها به دلیل عدم آموزش های لازم و کلان که در سطح کشور هست و نبود اساتید فن در شهرستان،متاسفانه آثار از سطح کیفی بالایی برخوردار نبودند و شاید چند مورد نمایش بودند که مورد توجه هنرمندان و مخاطبان قرار گرفت.

بعد از بازگشتتان، بعنوان یک تئاتری تلاشی برای تغییر شرایطی که گفتید داشتید.
من همیشه دغدغه تئاتر و به ویژه مردم شهرم را داشته ام. در سال ۸۷ گروه نمایشی مسیحا را با همراهی دوستان خود در مرکز استقرار گروه ها ثبت و تاکنون تمدید کرده ایم. بعد از بازگشتم فعالیت خود را از شهر مهاجران آغاز کردم و در سال ۹۶ آموزشگاه هنرهای نمایشی مسیحا را راه اندازی کردم. از الفبای بازیگری شروع کرده و هنرجو تربیت کردیم. با هنرجویان آموزش دیده، چند نمایشنامه خوانی کار کردیم، چند اجرای صحنه ای داشتیم. جلسات تحلیل و نقد برگزار کردیم. دیدن تئاتر و فیلم تئاتر را در برنامه های آموزشگاه قرار دادیم. بعد از آن مسئول انجمن نمایش شدم و تلاش کردم تمامی این برنامه ها به صورت رایگان در انجمن نیز ادامه پیدا کند. گروه های نمایشی را برای دیدن آثار به شهرهای دیگر بردیم. ورک شاپ آموزشی با حضور مهدی محمدی یکی از هنرمندان تئاتر استان برگزار شد. برنامه هایی چون نمایشنامه خوانی و اجرای مونولوگ برای جشنواره و چند اجرای کیفی داشتیم. کارها تقریبا طبق روال و برنامه پیش می رود اما هنوز نقاط ضعفی دارد و باید تلاش بیشتری کرد. ما این چند ساله نمایش هایی را در نگارخانه به صورت باکس اجرا کردیم و با امکانات سخت افزاری کم سعی کردیم پیش برویم تا جاماندنمان از تئاتر استان بیشتر نشود و درجا نزنیم. ما همزمان باید بر سطح سلیقه مخاطب نیز کار کنیم و سلیقه و مارکت تئاتر را در این شهر تغییر دهیم.

آیا شهرستان شازند در زمینه های دیگر فرهنگی مانند سینما نیز با چنین چالش هایی رو به رو است یا تنها تئاتر چنین وضعیتی دارد؟
شهر ما تقریبا از کمبود هر نوع امکان فرهنگی هنری رنج می برد. شازند یک سالن سینما داشت که همان سال های اولیه جمع شد. ما تعداد زیادی نوجوان و جوان داریم که تشنه مکانی هستند تا آنجا خودشان را تخلیه کنند. آن ها نیازمند فضاهای شاد و برنامه هایی همچون جُنگ ها هستند. ما باید مکانی داشته باشیم تا نوجوانان در کنار بحث های جدی و هنری، مسئله سرگرمیشان نیز در نظر گرفته شود. این ها همه برای من در کنار تئاتر دغدغه است.

شما را می توان اولین زن بعنوان مسئول انجمن در استان مرکزی دانست. از انتخابتان برای این سِمت بگویید آیا این مسئولیت به شما پیشنهاد داده شد و یا انتخاباتی در این خصوص برگزار شد.
شرایط برگزاری انتخابات برای ریاست انجمن نمایش هر شهر در صورت وجود حداقل هفت گروه ثبتی میسر است. نه تنها شهرستان شازند بلکه فکر می کنم تمام شهرستان های استان مرکزی به غیر از اراک این تعداد گروه نمایشی ثبتی را نداشته باشند. من توسط هیئت مدیره انجمن نمایش استان مرکزی به ریاست انجمن نمایش شازند انتصاب شدم. در آن زمان فکر می کنم بیش از سه سال بود که تئاتر شازند هیچ گونه فعالیتی نداشت و فقط چند نمایش خیابانی در مدارس با هدایت و مدیریت رئیس سابق اداره ارشاد اجرا شده بود. البته ممکن بود نمایش های طنز با محور مسائل اجتماعی و گویش محلی نیز اجرا شده باشد که خیلی نمی توان در مورد جنبه کیفی آن ها صحبت کرد. در واقع انجمن نمایشی نداشتیم که ساز و کار مشخصی چون عضو گیری، برگزاری ورک شاپ و اجرای نمایش داشته باشد.

با وجود آگاهی نسبت به وضعیت آموزشی و کیفی تئاتر شازند چرا این مسئولیت را با تمام چالش هایش پذیرفتید آیا برای این مسئولیت چشم انداز و هدفی ترسیم کرده بودید.
عدم آموزش و دانش تئاتر اصلی ترین مشکل نمایش شازند بوده و هست. بنابراین من در زمان پذیرفتن این مسئولیت با چالش های بسیاری رو به رو بوده و هنوز هستم. هدف اصلی من ارتقا سطح کیفی و کمی آثار نمایشی در شازند بود هرچند معتقدم با وجود کوشش هایم هنوز آن اتفاق خوب برایم رقم نخورده و رضایت خاطر ندارم زیرا نه تنها آثار فاخر و با سطح بالا بلکه هنوز نمایش هایی با استاندارهای معمول و متوسط خیلی کم در این شهر به روی صحنه می رود.

می خواهم کمی شخصی تر در خصوص این مسئولیت از شما بپرسم آیا زن بودن در این مسیر موانعی برای شما ایجاد کرده است. اصلا شما به این موانع و تفاوت ها اعتقادی دارید.
سال ها پیش وقتی رشته کارگردانی را انتخاب کردم. اولین کارگردان زن شهرستان شازند بودم که این رشته را خواندم. همان زمان هم چالش های عمیقی اطراف ما بود و قضاوت می شدیم؛ ولی برای من هرگز اینطور نبود که آیا از پس کاری به واسطه زن بودنم برمی آیم یا نه. من خودم را خیلی قوی تر از این می بینم که جنسیت را مطرح کنم. همیشه خود را همپای تمام مردانی می دانم که در این جامعه فعالیت می کنند. حتی سعی کرده ام یک قدم جلوتر از آقایانی باشم که دارند در این حیطه کار می کنند.

یکی از اتفاق های خوب در تئاتر شازند برگزاری جشنواره اشک ها و لبخندها است که شما دبیر آن هستید. درباره ایده شکل گیری این جشنواره بگویید.
همیشه برگزاری یک جشنواره در شازند جزو اهدافم بود. بنابراین در ابتدا طرح جشنواره نمایشنامه خوانی را با همکاری و مشورت حمیدرضا صالحی عضو هیات مدیره گروه مسیحا نوشته و به مدیرکل وقت فرهنگ و ارشاد استان ارائه کردیم؛ اما به دلیل همزمانی با تغییر دولت و مدیران این طرح مسکوت ماند تا اینکه با مدیرکل وقت آقای دلشادی در بازدید از انجمن شازند موضوع جشنواره مذکور را مطرح کردم و وی به ما پیشنهاد داد که جشنواره خود را در قالب پویش آسیب های اجتماعی برگزار کنیم. خیلی زود پروپوزال جشنواره را نوشتم و با طرح موافقت و دبیرخانه جشنواره اشک ها و لبخندها در حوزه آسیب های اجتماعی تشکیل شد. حمیدرضا صالحی، پژمان محمودی، نسیبه کمالی و محسن مختاری دوستانی بودند که سنگ بنای این جشنواره با یاری آن ها گذاشته شد.

با توجه به دغدغه های شخصی تان در زمینه فرهنگی و اجتماعی چقدر برگزاری جشنواره را برای شازند مهم می دانید.
ما در شازند برای برگزاری جشنواره تئاتر صحنه ای مشکلات زیرساختی بسیار داریم ولی وجود این بخش نیز در کنار بخش خیابانی باعث می شود مسئولین با دیدن کمبود امکانات در زمان برگزاری جشنواره نسبت به این موضوع آگاهی و حسایست پیدا کرده و به دنبال رفع آن نیاز خواهند بود تا برای این شهر یک سالن با استانداردهای اولیه همچون اتاق گریم، اتاق لباس، سن معتبر با عمق میدان مناسب، ریل نو و … تعریف و تهیه شود.
بالا بردن سطح آگاهی مخاطب نیز بسیار در این جشنواره مهم است زیرا فرصتی است تا مخاطبان شازندی آثار خوب با داستان های خوب و سطح بالا از نقاط مختلف استان ببینند زیرا برای همه آن ها نه مقدور و نه اولویت است که به اراک یا تهران برای تماشای آثار کیفی بروند. از طرفی قطعا اهالی تئاتر شازند با دیدن آثار مختلف بیشتر به آموزش و رشد در این حوزه توجه خواهند کرد.
توجه به جوانان و نوجوانان در این جشنواره بسیار مهم بود. بنابراین بخش «کار اولی ها» را با وجود اینکه بار مضاعفی برای جشنواره بود به آن اضافه کردیم تا فرصت و انگیزه ای برای تازه واردها و کم تجربه ها باشد.
شهر شازند یک قطب گردشگری مهم است. مردم شهر شازند باید بدانند که به واسطه فرهنگ و هنر و برگزاری جشنواره ها می توانند این بخش را تقویت کنند و درآمدزایی و کارآفرینی داشته باشند. شازند باید از این وضعیت بن بست خارج شود. ما در شهرهای کوچکی چون مریوان، اهر، بوکان و … جشنواره هایی داریم که برخی از آن ها بین المللی شده اند و این یعنی یک فرصت ارزنده برای معرفی یک شهر.
هدف دیگر از برگزاری این جشنواره آشتی دادن صنایع با مردم شهر شازند است. از آنجاییکه در نزدیکی شازند سه صنعت بزرگ پتروشمیی، پالایشگاه و نیروگاه قرار دارد و مردم شهر حجم زیادی از آلودگی ناشی از آن ها را متحمل می شوند، معتقدند سهمی ازحق آلایندگی این صنایع در شهرشان بعنوان منبع درآمد در حوزه اجتماعی و فرهنگی هنری دیده نمی شود. ما امیدواریم این جشنواره محلی باشد تا این صنایع حمایت مالی و معنوی خود را از مردم شازند نشان دهند و ثابت کنند برای جوانان و نوجوانان این شهر برنامه دارند.

و سخن آخر.
از آقای دلشادی مدیرکل فرهنگ و ارشاد استان مرکزی و دبیر اصلی جشنواره آسیب های اجتماعی در استان مرکزی، دکتر یحیی رمضانی فرماندار شهرستان شازند و معاونینش، آقای کمندلو ریاست فرهنگسرای شازند، هیئت مدیره انجمن نمایش، شورای نظارت نمایش شازند و همکارانمان در اداره کل فرهنگ و ارشاد و اداره شازند تشکر دارم که به ما اعتماد داشتند و ما را برای برگزاری این جشنواره حمایت کردند.
***
اولین جشنواره اشک ها و لبخندهای شازند با هدف کاربرد هنر در کاهش بحران اجتماعی و آسیب های ناشی از آن، نقش و مسئولیت اجتماعی هنرمند در تحلیل آسیب های اجتماعی، ایجاد درگیری ذهنی و ارتقا شناخت عموم مردم به واسطه هنر و نقش هنر در پیشگیری از آسیب های رسانه های اجتماعی برای قشر نوجوان و جوان برگزار می شود. این جشنواره در چهار بخش صحنه ای، کار اولی، خیابانی و جنبی از ۲۲ تا ۲۴ تیرماه در شازند برگزار خواهد شد.