شنبه ۸ آبان ۹۵ شماره ۴۵۰
وقایع استان
فرشته غلامی
با گسترش زندگی شهری و مشغله های فراوانی که وجود دارد سبک زندگی مردم نیز دگرگون شده است این افراد ترجیح میدهند برای رهایی از دغدغه های زندگی شهری از هر راهی استفاده کنند. تا شاید برای چند ساعت هم که شده از این هرج و مرج و شلوغی های ذهنی آزاد شوند یکی از این راهها که بیشتر از هر قشری جوانان از آن استقبال میکنند رفتن به کافی شاپ ها و رستورانهاست.
امروزه کافی شاپ ها و کافه ها تنها مکانی برای صرف قهوه و انواع کافی نیستند بلکه به مکانی برای تبادل اطلاعات و گذران اوقات و رهایی از زندگی ماشینی حتی برای چند دقیقه هم که شده تبدیل شده است.
کلانشهرهای امروزی جایی هستند که گاه هیجانها، تعارضها، اصطکاکها، اعتراضها و حرفها در آدمها تلنبار میشود و به دنبال راه چاره ای برای این مشکلات هستند. آدمهایی که در محیط کار، خانه، تحصیل و محیطهای دیگر به اصطکاک و تعارض با دیگران رسیدهاند. جوانهایی که میخواهند در یک محیط دنج کنار هم باشند. آدمهایی که قرار گذاشتهاند و میخواهند در یک پاتوق برای نخستین بار با هم آشنا شوند. از این روست که یک فضای عمومی مثل یک کافه در برابر انباشتگی هیجانها و دغدغه روانی عمل میکند.
اگر در این روزهای پرهیاهوی شهری سری به کافه های سطح شهر اراک بیاندازیم جوانان بسیاری را درون کافی شاپ ها می بینیم که با دوستان خود در این مکان ها به بهانه سرو قهوه هم که شده چند ساعاتی را دور هم میگذرانند.
با استقبال بیشتر جوانان نسبت به کافه نشینی بسیاری از افراد تمایل به ایجاد و تاسیس کافی شاپ هایی در سطح شهر کرده اند که روز به روز بر تعداد این کافی شاپ ها نیز اضافه می شود.
کافه هایی که با توجه به تعداد مشتری ها و مکان قرارگیری شان در سطح شهر منوی مختلفی را از نظر قیمت دارا می باشند.
با شروع فصل سرد سال نیز تعداد مراجعان به این مکانها و بهانه برای نوشیدن یک فنجان قهوه داغ بیش از فصل گرم می شود.
کافه داران با توجه به فرهنگ کافه نشینی به خوبی میدانند که افراد به دنبال چیزی فراتر از رفتن به کافه هستند، چیزی که بتوانند فرهنگ و اطلاعاتشان را افزایش دهد و حال دلشان را خوب کند و گرنه میدانند که می توان یک فنجان قهوه را در خانه خود و در کنار شومینه به راحتی میل کرد بنــابراین کافه داران به دنبال دلچسب کردن طعم قهوه هستند آن هم با افزایش چاشنی فرهنگ.
یکی از راه های افزایش این فرهنگ از نگاه کافه داران، گذاشتن کتابهایی درون کافه همراه موسیقی ملایمی در حال پخش است. تا بلکه بدین طریق فرهنگ کافه نشینی را بالا ببرند. این روش از کافه نشینی نه تنها در اراک و تمام ایران که در شهرهایی چون ونیز، توکیو، واشنگتن نیز رواج دارد.
اولین کافی شاپها در حدود سال ۱۹۵۰ در انگلستان و با ورود قهوه به انگلستان در شهر لندن شکل گرفت اما در ایران از شروع کار اولین کافه ها اطلاع درستی در دست نیست. چرا که در گذشته و با شروع به کار قهوه خانه ها که اولین بار در زمان صفویه در قزوین تاسیس شده بود تنها مکانی برای صرف نوشیدنی ها و غذاها بود اما با گذشتن زمان محفلی برای دورهمی های دوستانه بدل شد. در واقع قهوهخانهها پدربزرگهای چایخانهها هستند چون چای بسیار دیرتر یعنی در حدود ۱۵۰ سال پیش وارد کشور میشود و طول کشید که به عنوان یک نوشیدنی مشترک در فضاهای عمومی عرضه شود، بنابراین همچنان نیز نام قهوهخانه روی بسیاری از چایخانهها مانده است.
در گذشته کافه ها مکانی برای تجمع و دورهمی قشر متوسط رو به بالای جامعه و به خصوص دانشجویان بود و اکثرا در مکانی نزدیک دانشگاه ها بنا می شد اما امروزه به جرات می توان گفت مخاطبان این مکانهای دنج را اکثریت جامعه تشکیل میدهند.
محیط اکثر کافه های کلانشهر اراک که با نور نسبتا کم و موسیقی ملایم و آرام همراه است و آرامش عجیبی را ایجاد میکند و خاطرات خوبی را به همراه دارد، این روزها با استقبال بی سابقه اقشار مختلف جامعه نسبت به کافه نشینی و به دنبال آن فکر تاسیس کافه، کافی است با جستجویی در اینترنت شاهد هزاران مطلبی در خصوص درآمد کافه داری و تاسیس کافی شاپ باشیم.
اگر از بسیاری از کافه رو های اراکی سوال شود که انگیزه اصلی برای رفتن به کافه چیست بدون شک به این پاسخ برمیخوریم که انگیزه ای بالاتر از سرو یک نوشیدنی و غذا را دارند و بیشتر به دنبال ایجاد حس خوب و رهایی از دغدغه ها می باشند.
بنابراین بهتر است که کافی شاپ ها را محلی نه تنها برای نوشیدن قهوه که به نوعی ایجاد یک فرهنگ در نظر بگیریم.
فرهنگ کافه نشینی را حتی در گذشته و در دوران پیش از انقلاب نیز به خوبی می توان یافت . همان کافه نادری معروف که زمانی محفلی بود برای اهل ادب و شاعران و نویسندگان و به دنبال آن دیگر کافه ها نیز در آن زمان مکانی برای تبادل اطلاعات بودند اما پس از مدتی از اصل خود دور شده است اما اکنون به مانند گذشته سعی در آموزش و فرهنگ سازی در این مکانهای دنج هستند.
یکی از شهروندان اراکی میگوید: کافی شاپ ها را دوست دارم چون به همراه دوستانم می رویم و در کمــال آرامش چیزی می خوریم و ساعت ها کنار هم درباره مسائل مشترکمان صحبت میکنیم مخصوصا برای ما که زمان زیادی است از دانشگاه فارغ التحصیل شدیم و همدیگر را در فضای دانشگاه نمی بینیم کافی شاپ ها مخصوصا در فصول سرد سال بهترین مکان برای دیدار بین دوستان هست.
شهروند دیگر نیز در خصوص فضای کافه های شهر اراک میگوید: مکان دنج برای گفتگوهای دوستانه است و خیلی هم عالی است و اتفاقا زیاد هم با دوستان میرویم مگر ما در ایران چقدر مکان سالم و جذاب تفریحی داریم که کافی شاپ را بخواهیم حذف کنیم مسلم است که برای خوردن یک بستنی و یا قهوه به کافی شاپ نمیرویم بلکه برای دورهم بودن های دوستانه و در جمع دوستان بودن و صحبت کردن با هم و تبادل نظرات هست که به کافه میرویم.
اما اکنون می توان گفت یک مانع مهم در شکلگیری فضاهای جمعی و گردهماییهایی چون کافه تأثیر دارد، آن هم برجسته شدن فرهنگ ظاهرگرایی است. ما امروز بیش از گذشته درگیر و دربند ظواهر زندگی شدهایم. رشد میزان مصرفگرایی افراطی در سالهای اخیر در جامعه ایران و میزان واردات لوکس نشان میدهد که تا چه اندازه لوکس خواهی و تجملگرایی در حال نهادینه شدن در زندگی جمعی ماست.
وقتی فضاهای عمومی در یک کلانشهر جدی گرفته نمیشود یا آن فضاهای عمومی قدرت جذب قشر وسیعتری از یک جامعه را ندارند مانند امروز که این اتفاق در جامعه ما افتاده است و پاتوقها نظیر کافیشاپ یا قهوهخانهها بخش ناچیزی از جمعیت را میتوانند جذب کنند در آن صورت، تمام بار گردهماییها و جمع شدنها روی شانههای جمعهای فامیلی و دوستانه میافتد.