کاهش تعداد تسویه دستگاه های کارتخوان؛ چرا و به چه علت؟/پای امنیت در میان است

یکشنبه ۱۵ بهمن ۱۳۹۶   شماره ۷۸۴

***

وقایع استان

سحر یاری

***

چند روزی است که ممکن است با این جمله صاحبان برخی فروشگاه ها مبنی بر اینکه کارتخوان نداریم و یا اینکه وجه نقدی پرداخت کنید روبه رو شده باشیم. این در حالی است که هم اکنون بیشتر داد و ستدها و پرداخت ها به صورت الکترونیکی و با استفاده از دستگاه های کارتخوان انجام می شود؛ اما چگونه شده است به ناگاه اکثر صاحبان فروشگاه ها، مغازه ها، جایگاه های سوخت و … که همیشه مایل بودند پول توسط پایانه های فروش پرداخت شود تصمیمشان عوض شد و بیشترشان یا دستگاه های کارتخوان خود را جمع کردند و یا به مشتری ها اعلام کردند که شبکه دچار اختلال شده است.
از زمانی‌که شرکت‌های خصوصی وارد تولید و پخش دستگاه‌های کارتخوان یا پوز شدند به دلیل رقابت، در کوتاهترین زمان به هر واحد صنفی یک دستگاه داده شد تا جایی که برخی بانک‌ها برای تشویق اصناف به استفاده از خدمات بانکی خود، با هر دستگاه تسهیلات ۲ تا ۵ میلیون تومانی ارائه می‌دادند؛ اما تصمیم اخیر این روند را برعکس کرده است.
از ابتدای ماه بهمن بود که نحوه واریز پول به حساب دستگاه کارتخوان تغییر کرد و تسویه آنی در شبکه شاپرک منتفی شد. تا قبل از این معمولا اینگونه تراکنش ها بلافاصله به حساب دارنده دستگاه ریخته می شد؛ ولی این زمان هم اکنون به ۲۴ ساعت افزایش یافته است که باعث اعتراض و انتقاد دارندگان پایانه های فروش شده است به طوریکه دیگر تمایلی به استفاده از این روش آسان ندارند.
یکی از بزرگترین سوال هایی که در این مدت از سوی صاحبان این دستگاه ها عنوان می شود این است که پول‌ها در این چند ساعت کجا می‌ماند؟ سود آن چقدر است و از آن چه استفاده‌ای می‌شود؟ پیش از این و هنگام تسویه آنی به محض کارت کشیدن یک مشتری در یک فروشگاه پول از حساب وی کسر و به حساب فروشنده منتقل می‌شد، اما در حال حاضر و بسته به زمان کشیدن کارت از ۳٫۵ تا ١٢ ساعت و گاهی تا ۲۴ ساعت تا واریز پول به حساب فروشنده طول می‌کشد. البته در همان لحظه مبلغ مورد نظر از حساب خریدار کسر می‌شود، ولی تا انتقال آن به حساب فروشنده چند ساعتی زمان می‌برد.
مدیرعامل شرکت شاپرک با بیان این که تسویه وجوه برای دارندگان پوز در دنیا هر ۴۸ ساعت یک بار است، افزود: با تصمیم بانک مرکزی تسویه وجوه هر ۲۴ ساعت یک بار انجام می‌شود که این تصمیم به دلیل برخی مسائل امنیتی و سو استفاده‌‌های برخی‌ افراد گرفته شد.
به گزارش وقایع استان به نقل از فارس، محسن قادری با اشاره به کاهش دفعات تسویه وجوه در معاملات با کارت خوان، اظهار کرد: به تازگی تسویه‌ها از هفت بار در روز به ۲۴ ساعت یک بار تغییر کرده در حالی که تسویه‌ در دنیا هر ۴۸ ساعت یک بار است.
وی افزود: در ابتدا بانک مرکزی با هدف فرهنگ‌سازی و گسترش دستگاه‌های پوز و پرداخت‌های کارتی تعداد دفعات تسویه را برخلاف رویه‌های جهانی افزایش داد اما اکنون باید به سمت استانداردهای روز دنیا حرکت کنیم.
مدیرعامل شرکت شاپرک در واکنش به این نکته که برخی جایگاه‌داران در واکنش به تسویه ۲۴ ساعت یک بار فقط وجه نقد می‌پذیرند، گفت: بعید است این مسئله فراگیر شده باشد اما اگر جایگاه دار به هر دلیلی به دنبال فروش بنزین به وسیله پول نقد باشد، خودش باید ریسک احتمال سرقت را بپذیرد.
قادری در پاسخ به این سوال که هدف اصلی از کاهش تعداد دفعات تسویه از هفت بار در روز به یک بار در روز چه بوده است، اظهار کرد: به دلیل برخی مسائل امنیتی و سوء استفاده‌‌های برخی‌ افراد این تصمیم گرفته شد.
قادری با بیان این که بانک مرکزی و شرکت شاپرک هیچ نفعی از افزایش زمان تسویه به ۲۴ ساعت یک بار نمی‌برند، افزود: وظیفه شاپرک بررسی صحت و سقم تراکنش ها و ارائه گزارش به بانک ها برای پرداخت پول است.
معاون فناوری های نوین بانک مرکزی نیز در این خصوص به تسنیم گفته : افزایش زمان واریز وجه پس از تراکنش با دستگاه پوز، برای جلوگیری از خطرات و پولشویی و مبارزه با کلاهبرداریها صورت گرفته است.
ناصر حکیمی افزود: پلیس فتا گزارش های متعددی را از این قبیل کلاهبرداری ها اعلام کرده که با فریب مردم، از حساب آنها برداشت غیر مجاز صورت گرفته است.
وی ادامه داد: افزایش زمان واریز وجه بعد از کارت کشیدن، به دلیل نقص در سیستم نیست بلکه فرصتی است که اگر کلاهبرداری صورت بگیرد مالباخته بتواند مورد را پیگیری کند و ضرر و زیانی نبیند.
حکیمی ادامه داد: طبق استانداردهای جهانی و در همه کشورهای دنیا، بعد از کارت کشیدن، چند ساعتی طول می کشد که پول به حساب فروشنده واریز شود تا سامانه ها بتوانند تراکنش مشکوک را شناسایی کنند و اگر شخصی متوجه برداشت مشکوکی شود فرصت کافی برای پیگیری داشته باشد.
وی با بیان اینکه فاصله زمانی کارت کشیدن تا واریز وجه آن به حساب فروشنده برای امنیت بیشتر خریداران است گفت: در همه دنیا این زمان ۴۸ ساعت لحاظ شده درحالیکه این زمان در ایران، حداکثر ۲۴ ساعت است.
حکیمی تصریح کرد: هر ساعتی که تراکنش انجام شود وجه آن ساعت ۵ صبح روز بعد واریز می شود و این زمان الزاما ۲۴ ساعت نیست یعنی اگر قبل ساعت ۱۲ شب کارت کشیده شود، وجه آن ساعت ۵ صبح روز بعد به حساب واریز می شود بنابراین، حداقل زمان تسویه با فروشنده از لحظه کارت کشیدن تا واریز به حساب ۶ ساعت و حداکثر آن ۲۴ ساعت است.
یکی از واکنش های منفی به این اقدام را نائب رئیس اتاق اصناف تهران داشته است. ابراهیم درستی به کسب و کار گفته: «درباره زمان واریز مبالغ به حساب اصناف که مورد اعتراض ما نیز هست، ضرورت دارد اشاره شود که این واریزی‌ها تاخیر دارد و این مورد تایید ما نیست. باید ظرف یک ساعت اول این پرداخت‌ها به حساب دارنده دستگاه پوز واریز شود و این زمانی که در این بین وجود دارد معضل بزرگ اصناف شده است.
به عنوان مثال اصناف چکی را برای خرید کالا صادر می‌کنند و زمانی که این کالاها به فروش می‌رسد باید آن چک را پاس کنند که کندی واریزی‌ها موجب برگشت خوردن چک‌ها و در نتیجه دلسرد شدن و سرخوردگی برای ادامه فعالیت‌ها می‌شود. مذاکرات بسیاری را انجام داده‌ایم و ضرورت دارد بانک مرکزی به این موضوع ورود کند و ترتیبی اتخاذ شود تا زمان واریز این مبالغ به حداقل ممکن برسد. باید اشاره شود که پیگیری‌ها برای تحقق این موضوع ادامه دارد و امید است مسئولان نیز با اصناف همکاری لازم را داشته باشند.»
هرچند برخی از کارشناسان این حوزه معتقدند این تصمیم به درستی گرفته شده و حتی اجرای آن نیز تعویق داشته زیرا در تراکنش آنی بانک مرکزی مجبور بود تعویق و کسری بانک ها را برای واریز آنی از منابع خود تامین کند که موجب افزایش پایه پولی و تورم می شده؛ ولی این کاهش تعداد تسویه ها به بانک ها فرصت می دهد خودشان کسریشان را جبران و این بار را از دوش بانک مرکزی کم می کند.