شنبه ۲۵ بهمن ۱۳۹۹   شماره ۱۳۸۴

وقایع استان بررسی می کند؛ خطرات ناشی از پسماندهای کشاورزی و راهکارهای حل این معضل

پلاستیک های قاتل

فاطمه چاپاری

علاوه بر سموم و پسماندهای کشاورزی که تا سال ها در محیط باقی مانده و با آلودگی آب و خاک آن هم در شرایط محدودیت منابع آبی و فرسایش خاک، تهدیدی جدی برای محیط زیست محسوب می شوند، پلاستیک‌های استفاده شده در مرحله کشت نیز به پسماندهای خطر آفرین در بخش کشاورزی افزوده شده است.
نایلون هایی که در آخر به زباله های پلاستیکی تبدیل می شوند و آرام آرام بخش گسترده ای از محیط زندگی شهری و روستایی را دربرمی گیرند. کشاورزی به شیوه کشت زیر پلاستیکی عاملی است تهدید کننده‌ برای محیط زیست، کیسه‌های پلاستیکی سال‌ها است در بسیاری از مناطق کشور از جمله استان مرکزی در کشت‌های جالیزی به منظور نگهداری رطوبت استفاده می‌شود، اما با پایان یافتن فصل برداشت و بر جای ماندن در طبیعت، علاوه بر نازیبایی برای محیط موجب ایجاد مسمومیت‌های آبی و خاکی فراوان می شود.
به گفته کارشناسان به علت عدم تجزیه پذیری پلاستیک‌ها، گاهی تا ۵۰۰ سال بقایای این مواد در طبیعت باقی مانده و اثرات زیست محیطی ناگواری را سبب می‌شود، این پلاستیک‌ها به علت ساخته شدن از مواد با پایه نفتی و خاصیت تجزیه ناپذیری باعث سمی شدن خاک نیز می‌شوند.
وقایع استان در گفتگویی با احسان آخانی فعال زیست محیطی، اکبر بنی جمالی رییس گروه محیط زیست و سلامت غذای سازمان جهاد کشاورزی و قاسم قدمی مدیر بخش حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی به بررسی این مساله پرداخته است.
احسان آخانی فعال زیست محیطی در گفتگو با وقایع استان گفت: در خصوص پسماندهای کشاورزی، ضروری است برای پسماندهایی که از بسته بندی کودها و به طور ویژه تر سموم باقی می مانند چاره ای اندیشید.
وی تصریح کرد: گونی های کودها را می توان چندبار استفاده کرد و آلایندگی چندانی ندارند. اما در خصوص سموم، افراد مسئول اند بر اساس شاخص‌ها و استانداردهای موجود اقدام به امحا این مواد کنند.
وی افزود: همچنین شهرداری ها و دهیاری هــا موظف اند پسماندهای جمع آوری شده در بخش کشاورزی را تحویل گرفته و به مراکز پسماند بــــرای بی خطرسازی و دفن تحویل بدهند، اما متاسفانه در بخش کشاورزی چنین امکانی برای دسته بندی و ساماندهی پسماندهای کشاورزی برای امحا یا دفن وجود ندارد.
این فعال زیست محیطی تاکید کرد: سموم و کودهایی که مورد استفاده کشاورز قرار گرفته در زمین رها می شود و ممکن است آلودگی آب های سطحی و آلودگی خاک را به دنبال داشته باشد، که بروز این مساله در شرایطی که ما با بحران کمبود آب یا بحران فرسایش خاک مواجه هستیم اصلا قابل قبول نیست و باید برای حل آن تمهیدات اساسی اندیشیده شود.
آخانی گفت: در واقع این پسماندها همانند پسماندهای پزشکی بوده و باید بی خطر شوند و پیشنهاد من در این خصوص در نظر گرفتن طرح های تشویقی است کــه می تواند موثرتر از طرح های تنبیهی باشد.
وی تصریح کرد: برای مثال می توان تخفیفی برای کشاورزی که ظروف سموم را به فروشندگان بازگرداند و فروشنده ای که این ظروف را به کارخانه‌های تولید سموم بر می گرداند در نظر گرفته شود تا از این طریق بتوان این ظروف را مورد بازیافت قرار داده و دوباره به چرخه بازگرداند.
احسان آخانی در خصوص کشت های زیر پلاستیکی گفت: بحث دیگری که در بخش کشاورزی باید به آن پرداخت استفاده از پلاستیک در بخش تولید محصولات صیفی مثل هندوانه برای فراهم آوردن بستر کشت یا استفاده از نوار های آبیاری در زمین هایی که آبیاری قطره ای انجام می شود است که در این دو مورد از پلاستیک های یک بار مصرف استفاده می شود و عموما هم کشاورزان مهاجر و اجاره کار چنین کشت هایی دارند که در پایان کار این پلاستیک های یک بار مصرف را در زمین رها کرده و می روند که آثار و تبعات این امر سال ها گریبانگیر آب و خاک خواهد بود و بازگشت این پسماندها به سمت سایت های پسماند پیچیده و مشکل بوده و جا دارد سازمان حفاظت از محیط زیست و سازمان جهاد کشاورزی، دهیاری ها و شهرداری ها به این مساله ورود کنند.
وی در پایان تاکید کرد: در حوزه پسماندهای کشاورزی با آلودگی آب با توجه به منابع محدود موجود و آلودگی خاک با توجه به میزان فرسایش خاکی که در حال حاضر داریم، آسیب های جدی و جبران ناپذیری به محیط زیست وارد می شود، همچنین بخش زیادی از زباله ها وارد مناطق حفاظت شده،پناهگاه های حیات وحش و تالاب ها می شود و آسیب جدی به گونه های مختلف حیات وحش از جمله چهارپایان، گربه سانان و پرندگان زده که این موضوع باعث ایجاد اختلال در زندگی آن ها خواهد شد و عاملی است موثر بر انقراض گونه ها و تبعات انقراض گونه ها در اکوسیستم بسیار پیچیده و جبران ناپذیر است و باعث ایجاد آسیب های خیلی جدی تر در زندگی خود ما انسان ها خواهد شد.
سید اکبر بنی جمالی رییس گروه محیط زیست و سلامت غذای سازمان جهاد کشاورزی استان نیز در این باره به خبرنگار وقایع استان گفت: طبق ماده ۶۸۸ قانون مجازات اسلامی پخش یا آمیختن مواد خارجی به آب یا هوا یا خاک یا زمین به میزانی که کیفیت فیزیکی،‌ شیمیایی یا بیولوژیک آن را بطوری که به حال انسان یا سایر موجودات زنده یا گیاهان یا آثار یا ابنیه مضر باشد تغییر دهد، جرم محسوب می شود.
وی افزود: نایلون های مصرف شده در بعضی از زمین های کشاورزی مثل زمین های کشت هندوانه و خربزه که روی محصولات کشیده می شود هم مشمول همین قانون خواهد بود،کشیدن پلاستیک روی بعضی از محصولات کشاورزی در صرفه جویی در مصرف آب، جلوگیری از رشد علف های هرز، و زود رسیدن محصول موثر می باشد پس می توان گفت این موضوع به طور کلی چیز بدی نیست ولی ماندن پلاستیک در زمین کار نادرستی است.
رییس گروه محیط زیست و سلامت غذای سازمان جهاد کشاورزی تصریح کرد: ما به همه شهرستان ها اعلام کرده ایم اسامی افرادی که بعد از برداشت محصول اقدام به جمع آوری این پلاستیک ها که نوعی پسماند محسوب می شود نمی کنند، به سازمان محیط زیست داده شود، تا طبق قانون ادارات محیط زیست از این افراد شکایت به عمل آورند چون جلوگیری از این کار در حیطه وظایف کاری ما در سازمان جهاد کشاورزی نیست.
بنی جمالی گفت: در ادارات و در فضای مجـازی اطلاع رسانی ها در خصوص لزوم جمع آوری این پسماندها انجام شده، امـا مشکلی که در این زمینـــه می باشد این است که اکثرا اجاره کار ها از استان های دیگر زمین های کشاورزی را اجاره کرده و پس از برداشت محصول بدون جمع آوری پسماندها از قبیل همین پلاستیک های مصرفی می روند، که در همین خصوص نیز هشدار داده شده که در صورت بروز چنین چیزی مالک زمین متخلف می باشد.
وی در خصوص پسماندهای تولیدی مرغداری ها اظهار کرد : پسماند به جا مانده از کشتار طیور در مرغداری ها قبلا دفن می شد ولی در حال حاضر در کوره سوزانده و بی خطر می شود.
وی همچنین در ادامه گفت: هر گونه ماده ای که جامانده از فعالیت های کشاورزی باشد پسماند کشاورزی محسوب می شود از جمله بقایای محصولات که خیلی از کشاورزان اقدام به اجاره زمین های خود به دامداران برای چرای دام می کنند، در صورتی که بهتر است سی درصد از بقایا روی زمین بماند و با شخم زدن به خاک برگردانده شود.
همچنین قاسم قدمی مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی در گفتگو با خبرنگار وقایع استان گفت: در همه شهرستان ها یک کمیته نظارت وظیفه بازدید از فروشگاه های سموم کشاورزی و ارائه توصیه های لازم را بر عهده دارد.
وی افزود: علاوه بر این دستورالعمل های استفاده از نهاده های کشاورزی مثل سموم که بر اساس مصوبات هیات نظارت بر سموم تعیین شده باید روی برچسب آن نهاده درج شده باشد.
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی اظهار کرد: کارهایی چون صدور مجوز و بازدیدها و نظارت ها در این خصوص با سازمان نظام مهنــدسی می باشد اما نظارت عالیه با سازمان جهاد کشاورزی است، با این حال ما مستقل از کمیته نظارت کار نمی کنیم و همکاران ما نیز در این کمیته حضور دارند.
وی در ادامه گفت: در نظارت ها مشکلات فنی مشاهده نشده اما مسائلی چون عدم تمدید مجوز بعضی از فروشندگان سموم یا عدم حضور مسئول فنی در فروشگاه در زمان بازرسی های ما از مشکلاتی بوده که مشاهده شده و در حال پیگیری است.
قاسم قدمی در خصوص کارهایی که در خصوص سموم تاریخ گذشته انجام می شود گفت: سموم تاریخ گذشته صورت جلسه می شود و شرکت تولیدکننده مسئولیت جمع آوری، حمل و بازسازی یا امحا سموم را خواهد داشت.
وی افزود: برای مثال یک مقدار نهاده سم از سال های پیش در استان داشتیم که با هماهنگی محیط زیست در بسته بندی های ایمن به شرکتی در اصفهان ارسال شدند تا امحا شوند.
وی تصریح کرد: شرکت های معدودی در سطح کشور مجوز امحا پسماندهای کشاورزی از جمله سموم را دارا بوده و این کار را انجام می دهند.در استان مرکزی نیز در شهر ساوه شرکتی در زمینه امحا فعال می باشد اما این شرکت تنها مجوز امحا بعضی از سموم را داراست.