پزشکان چقدر باید برای بیماران وقت بگذارند؟/دقایق التیام

دوشنبه ۲ مرداد ۹۶   شماره ۶۳۶

***

وقایع استان

سمیه انصاری فر

***

صدای همهمه گنگی می آید، کودکی گریه می کند، پیرمردی در حال چرت زدن است، دو زن که کنار هم نشسته اند در حال حرف زدن هستند، یکیشان برگه آزمایشی را از کیفش بیرون می آورد و می گوید: نمی دونم مطب که نوبت نمی داد گفتم بیا اینجا.
زن جوانتر برگه را می گیرد و می گوید: هیچ فرقی نداره دکتر خوبیه اینجا هم همونقدر وقت میذاره. مردی با عصبانیت به سمت میز منشی می رود: این همه برای یه مریض طول میده مگه مطبه؟ منشی که دختری است لاغراندام با لباسی سرتا پا سرمه ای می گوید: ای بابا حالا اگه زود به زود صداتون می کردم می گفتید چرا دکتر نمی بینتون؟ دوست داری بری تو حرفاتو گوش نده؟
بیماری که از اتاق بیرون آمده به سمت منشی می آید: یک نوبت برای دوهفته دیگر می خواهم. منشی که هنوز ناراحت است می گوید: نوبت را برای همان تاریخ باید بگیرید. زن دست دخترش را می گیرد و می گوید: ممنون و از در سالن بیرون می رود. مردی با یک کیف از در وارد می شود. منشی بلند می شود: سلام آقای دکتر امروز مریض زیاد دارید. مرد سلام می دهد و به اتاقی که در انتهای سالن است می رود. منشی چهار بیمار را به ترتیب صدا می زند و بیماران با هم به داخل اتاق می روند. یکی از مریض ها می گوید: من می خوام تنها برم داخل. منشی می گوید: نمیشه خانم مگه نمی بینید چه خبره؟ مریض زیاده؟ زن می گوید: مگه میشه ؟ دو دقیقه میبینه مریضو؟ من دلم نمی خواد مشکلم رو پیش بقیه بگم…
منشی می گوید: خدای من دیوانه شدم یکی میگه چرا طولانیه یکی میگه چرا کوتاهه؟ خب من چه کاره ام. مردی که تقریبا مسن است می گوید: ای بابا اومدی درمانگاه میخوای وقت بذاره پول بیشتر بده برو مطبش. زن ریزنقشی که کنار پنجره با برگه آزمایش خود را باد می زند می گوید: مطب هم خیلی هاشون همینن چهار ساعت می شینی، چهار دقیقه گوش نمیکنن.
***
شاید برای همه شما نیز پیش آمده باشد که در مراجعه به پزشک از زمانی که برای ویزیتتان گذاشته شده است راضی نباشید و احساس کنید که پزشک خیلی زود نسخه شما را پیچیده است البته این مساله عمومیت ندارد؛ ولی هستند پزشکان عمومی و تخصصی که زمان مناسب و معمول را برای بیماران خود نمی گذارند.
خانم میرزایی می گوید: چند روز پیش برای مشکلی که داشتم به پزشک عمومی مراجعه کردم؛ ولی پزشک فقط به حرف هایم گوش کرد و هیچ معاینه ای نکرد و نسخه را برایم نوشت.
وی ادامه داد: برایم عجیب بود؛ درست است که نشانه های من در مورد سرماخوردگی بود؛ ولی او حتی گلویم را نیز نگاه نکرد علی رغم اینکه گفتم گلویم درد می کند. تعداد مریض ها هم زیاد نبود.
این خانم ۳۸ ساله ادامه می دهد: گاهی فکر می کنم به مطب پزشکان بروم بهتر باشدتا به درمانگاه های دولتی، شاید فرصت بیشتری برای بیماران گذاشته شود؛ ولی مساله هزینه ها هم هست.
وی می گوید: مادر من یکبار به خاطر همین وقت کمی که از سوی پزشکش برایش گذاشته شد تا مدت ها دارویی که باید قبل از غذا بخورد را بعد از غذا می خورد.
آقای احمدلو می گوید: من بخاطر مشکل روده ام باید ماهیانه به پزشکم مراجعه کنم. عموما مطب شلوغ است ولی وقت کافی از سوی پزشکم برای من گذاشته می شود.
وی ادامه می دهد: از آنجاییکه بخشی از بیماری من به دلیل استرس های زیاد ناشی از کارم است، دکترم گاه چند دقیقه ای از شرایط کار می پرسد و دلمشغولی هایم.
این مرد ۴۶ ساله می گوید: به نظرم برخی پزشکان با بی تعهدی و بی توجهی به بیمارانشان باعث شده اند که دیدگاه ها نسبت به کل پزشکان تغییر کند، در حالیکه اینطور نیست.
فرشته که برای تیروئید خود باید چند وقت یکبار به پزشک مراجعه کند، می گوید: من پرونده دارم و خیلی وقت ها واقعا زمانی که برایم در نظر گرفته می شود کافی است چه لزومی دارد وقتی کارم انجام شده دکتر وقت بیشتری برایم بگذارد از روند درمانم نیز راضی هستم.
وی ادامه داد: یادم هست یک بار در مطب دکتر خانمی از من پرسید چرا اینقدر زود بیماران بیرون می آیند؟ در حالیکه بیمار بعدی نزدیک به ۱۵ دقیقه ماند و همان خانم گفت: نه انگار همه را هم زود نمی بیند.
خانم میم از روند ویزیت در بخش های دولتی انتقاد دارد و می گوید: جالب است در یکی از درمانگاه های شهر یکی از پزشکان بیماران را با هم می بیند. یعنی چهار نفر را صدا می کند. داخل مطب می روند و روی صندلی ها می نشینند و دکتر به ترتیب معاینه شان می کند، حاضرم قسم بخورم دو دقیقه هم برای هر بیمار وقت نمی گذارد.
وی ادامه می دهد: یادم هست یکبار خانمی دقیقا منظور سوال دکتر را نمی فهمید بیماران توی نوبت به او خندیدند و زن واقعا خجالت کشید.
او می گوید: کاش کمی هم به بیماران از طرف دکترها اهمیت داده می شد و پزشکانی که اینقدر سهل انگار هستند تذکر می گرفتند.
با توجه به تمامی تجربه ها باید نگاهی داشت به زمان مناسبی که باید برای هر بیمار از سوی پزشک در نظر گرفته شود. به همین منظور به استانداردهایی که از سوی معاون وزیر بهداشت در این خصوص ارائه شده است اشاره ای داریم. محمد حاجی آقاجانی به ایسنا گفته بود: بالا بودن تعداد تقاضا برای ویزیت، باعث می‌شود که بیماران در نوبت‌های طولانی انتظار قرار گیرند و این موضوع سطح کیفی خدمات را کاهش می‌دهد.
وی درباره استانداردهای ویزیت و میزان زمانی که طبق قانون، پزشکان باید برای مشاوره و ویزیت بیماران وقت بگذارند، گفت: بر اساس استانداردهای ویزیتی که در مصوبه هیات وزیران آمده است، در بخش خصوصی، موسسات غیر دولتی و دولتی که وابسته به وزارت بهداشت نیستند، مدت زمان ویزیت یک پزشک عمومی ۱۵ دقیقه، پزشک متخصص ۲۰ دقیقه، پزشک فوق تخصص ۲۵ دقیقه و ویزیت روانپزشک ۳۰ دقیقه است.
معاون وزیر بهداشت با بیان اینکه در بخش دولتی هم استانداردهایی تعریف شده که در این قالب فعالیت می‌کنند، گفت: البته در موسسات دولتی وابسته به وزارت بهداشت، برنامه ارتقای کیفیت ویزیت داریم، که بر اساس آن پزشکان باید در یک ساعت، هشت بیمار و روانپزشکان باید شش بیمار را در مدت یک ساعت ویزیت کنند.
توجه به بیمار یکی از مسائلی است که جز اصول حرفه ای کار پزشکی است و مهارتی است که باید از آن بهره ببرند مهارت در آموزش به بیمار در مراقبت از خود، استفاده از داروهایشان که قطعا در کنار معاینه می تواند کیفیت درمان را بالا ببرد و البته ضروری نیز هست.
به گزارش وقایع استان به نقل از مهر، عضو کمیته علمی کنگره ملی و دومین جشنواره خود مراقبتی و آموزش بیمار، گفت: در حدود ۵ تا ۱۰ درصد پزشکان از مهارت آموزش به بیمار برخوردارند.
دکتر حمیداله بهادر اظهارداشت: تحول در آموزش به بیمار برای رسیدن به نتیجه مطلوب درمانی و کاهش عوارض بیماری ها امری ضروری در کشور به شمار می رود که لازم است از سوی کارکنان خدمات سلامت مورد توجه قرار گیرد.
وی افزود: در اکثر کشورها برنامه ریزی های مختلفی در این زمینه اجرا شده و اکثر فارغ التحصیلان رشته های مختلف پزشکی با اصول آموزش به بیمار آشنا هستند در حالی که این موضوع در کشور ما چندان مد نظر قرار نگرفته است.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران اضافه کرد: مهارت آموزش به بیمار توسط فارغ التحصیلان پزشکی باید مورد توجه قرار گیرد و حتما پزشکان واحدهایی درسی در این زمینه همچون پرستاران فرا گیرند. با این روش رسیدن به اهداف درمانی بهتر محقق خواهد شد.
بهادر با اشاره به اینکه حتی بسیاری از بیماران نحوه مصرف و چگونگی استفاده از داروهایشان را به درستی نمی دانند، گفت: این مسئله می تواند سبب بروز مشکلات زیادی برای بیماران شود به طور مثال فرد نمی داند دارو را باید قبل، بعد و یا حین غذا میل کند تا عوارض کمتری برایش داشته باشد بنابراین این مسئله نیز ضرورت آموزش به بیمار را نشان می دهد.
وی با بیان اینکه لازم است پزشکان زمان کافی برای ویزیت بیمار اختصاص دهند تا حداقل به تشخیص احتمالی بیماری برسند و اطلاعات لازم را به بیمار ارائه دهند، گفت: نظام سلامت در کشور دارای نواقصی بوده از جمله نبود وقت کافی برای ویزیت بیمار، به ویژه در مراکز دولتی و تحت پوشش بیمه که خدمات رایگان ارائه می شود و ازدحام مراجعه کننده وجود دارد و این مسائل سبب آسیب به بیماران خواهد شد.
عضو کمیته علمی سمینار آموزش بیمار در ادامه افزود: به طور استاندارد پزشک عمومی حداقل ۸ دقیقه و پزشک متخصص ۱۵ دقیقه زمان برای ویزیت بیمار باید اختصاص دهد در حالی که گاهی در برخی مراکز پزشکی در ساعت حدود ۲۰ بیمار ویزیت می شوند لذا علاوه بر کمبود وقت برای تشخیص بیماری، زمان لازم برای آموزش به بیمار نیز وجود ندارد.
بهادر با اشاره به اینکه تنها حدود ۵ تا ۱۰ درصد از پزشکان توانایی آموزش به بیمار را دارند، گفت: همچنین بانک اطلاعات بیماری ها در کشور ما هنوز کامل نیست تا بتوان بر اساس آن برنامه ریزی و سیاست گذاری انجام داد و به نتیجه رسید که چه اقدامات اساسی در راستای آموزش بیماران لازم است و یا چه تعداد پزشک در مورد یک بیماری در کشور نیاز داریم.
وی خاطر نشان کرد: البته وزارت بهداشت در جهت ایجاد و تکمیل بانک اطلاعات بیماری ها گام هایی برداشته ولی هنوز برای رسیدن به نقطه مطلوب، نیاز به برنامه های جامع و مدونی در کشور داریم.