شنبه ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۰  شماره ۱۴۱۶

نقش گرافیک در دنیای امروز ما در گفتگوی وقایع استان با زهرا قدیری طراح گرافیک اراکی

وقتی که تصویر سخن می گوید

فاطمه چاپاری

زهرا قدیری طراح گرافیک اراکی متولد۱۳۷۲ بوده و فعالیت های هنری خود را با تحصیل در رشته گرافیک در هنرستان آغاز کرد. وی با تحصیل در دانشگاه به فعالیت های خود در این رشته ادامه داد. شرکت در کلاس ها و ورکشاپ های آزاد اساتید مطرح کشور در تهران و حضور در این فضاها وی را به سوی حضور در جشنواره ها و نمایشگاه ها ترغیب کرد، این هنرمند علاوه بر حضور در نمایشگاه های گروهی ایرانی و خارجی مختلف، موفقیت های زیادی در جشنواره های ملی و بین المللی را در کارنامه خود دارد که از آن جمله می توان به کسب رتبه در رشته ی پوستر در جشنواره ی هنرهای تجسمی جوانان در سال های ۹۳ و ۹۶ اشاره کرد. زهرا قدیری با دریافت حکم دبیری انجمن علمی گرافیک در مرکز فرهنگ و هنر اراک در سال ۹۷ به کمک اعضای فعال انجمن، به برگزاری ورکشاپ ها و نشست های تخصصی در این مرکز پرداخت. وی که از سال ۹۲ وارد دنیای دیزاین شده بود، با همکاری نوشین میرزاخانی استودیوی طراحی گرافیک «چاره» را در سال ۹۷ راه اندازی کرده و این گونه به فعالیت های خود در حوزه ی دیزاین ادامه داد. فعالیت هایی همچون؛ برگزاری کلاس ها و دوره های تخصصی، سمینارها و نشست ها در حوزه دیزاین و گرافیک با حضور اساتید نمونه کشوری از دیگر فعالیت های وی بوده است. قدیری در حال حاضر به صورت تخصصی در حوزه ی طراحی نشان تجاری و هویت بصری در استودیو چاره مشغول به کار است. وقایع استان در گفتگویی که با وی داشته به بررسی نقش گرافیک در دنیای امروز پرداخته است.

طراحی گرافیک برای شما چه مفهومی دارد و چرا به فعالیت در این زمینه پرداخته اید؟
طراحی گرافیک برای من به معنای باز شدن یک چشم درونی و درک معناهای متفاوت از محیط پیرامون، به سوی دنیایی است که فقط تصویر قادر به سخن گفتن است. گرافیک زبان تصویر است؛ زبان مشترک بین تمامی ملت هاست. اینکه تمامی مردم دنیا بتوانند به یک زبان سخن گفته و مقصود خود را با یک نژاد دیگر به اشتراک بگذارند، زیبا نیست؟

به نظر شما نقش گرافیک در جهان کنونی چیست؟
از آنجایی که طراحی گرافیک و دنیای تکنولوژی از هم متاثر می باشند، با پیشرفت روز افزون تکنولوژی، گرافیک نیز در قالب های مختلفی فرو می‌رود هر چند که ماهیت خود را حفظ کرده ولی به ناچار وارد مدیاهای دیجیتالی شده است، به طور مثال پوسترهای چاپی جای خود را به تبلیغات و اعلان ها در شبکه های اجتماعی داده است، همانطور که اینفلوئنسر هـای شبکه های اجتماعی جای تبلیغات رسمی و تلویزیونی را گرفته اند. به طور کلی، گرافیک حل مساله است، ماهیت آن تغییر نمی‌کند و تنها می‌توان گفت که در قالب های مختلف خود را نشان می‌دهد و قدرت تاثیر بر سواد بصری یک جامعه را دارد به طوری که فرهنگ آن جامعه را دستخوش تغییر کند.

از آن جا که گرافیک با تبلیغات گره خورده، این پرسش مطرح می شودکه چگونه یک اثر گرافیکی در همان حال که بر اسـاس درک زیبایی شناسی هنرمند طراحی شده و اثری هنری محسوب می شود توامان سلیقه عامه مردم را که مخاطبان اثر هستند را نیز در بر می گیرد؟
سوال بسیار خوبی است، اشتباهی که می‌توان گفت سال ها در ذهن مخاطبان و عامه ی مردم جای گرفته این است که فکر می‌کنند اثر هنری با اثر گرافیکی و تبلیغاتی یکی است. اثر هنری را هنرمند با الهامات درونی اش و با سبک شخصی که در طول زمان به آن دست پیدا کرده خلق می‌کند، مثل یک تابلوی نقاشی از یک نقاش معروف که در موزه نگهداری می‌شود و مخاطبانی را سال ها درگیر خود می‌کند تا راز آن تابلوی نقاشی که برگرفته از حالات درونی هنرمند است را کشف و بررسی کنند. ولی در اثر گرافیکی، سلیقه و سبک طراح مطرح نیست. همانطور که گفتم، گرافیک حل مساله و راه چاره است و بالطبع سبک نمی‌پذیرد، به همین دلیل ما به دانشجویانمان می‌گوییم که از واژه گرافیست استفاده نکنند. (ایسم) به معنای سبک شخصی در هنر است و (ایست) در انتهای یک اسم به معنای شخصی که آن سبک را دنبال می‌کند، پس بهتر است که بجای گرافیست از واژه ی طراح گرافیک استفاده کنند. یک طراح گرافیک، قبل از شروع طراحی بایستی طی جلساتی که با کارفرما و یا سفارش دهنده دارد نیاز های آنان را بسنجد و بریف(یا تفهیم نامه) ای از نیازمندی های آن ها که شامل اطلاعات کامل و جزیی سفارش است تهیه کند. طراح موظف است با دانشی که دارد همه ی نیازها را بررسی کرده و طبق آن شروع به طراحی کند و در عین حال طرح را، از اصول تبلیغات و دانش بصری خود بهره مند سازد.

درباره ی نشان تجاری و هویت بصری توضیح دهید و بگویید چه کمکی به عامه ی مردم و یا کارفرماها می‌کند؟
هویت بصری و نشان تجاری در بسیاری از ویژگی ها باهم اشتراک دارند، طراحی هـویت بصـــری را در ساده ترین تعریف آن، می‌توان ابداع و اجرای یک نمادنوشتاری/تصویری برشمرد که هویت یک شرکت یا سازمان رابر مخاطب معلوم می‌سازد. بنابراین تعین و ترویج یک نشان تجاری، یعنی ارزش دادن و موقعیت بخشیدن به محصول، خدمت یا سازمان. موفقیت یک نشان تجاری، به کشف و انعکاس هویت منحصر بفرد هر شرکت بستگی داردو در صورتی که طراح موفق به ابداع اثری شود که به درستی روح یا ذات حقیقی یک شرکت را بازنمایی کند، قدرت رقابت و فروش آن شرکت افزایش بسیار چشمگیری خواهد یافت.

آفرینش یک هویت تجاری خوب مستلزم چیست؟
مستلزم تلفیق عناصر متعددی از جمله سبک خاصی از حروف الفبا، رنگ های برگزیده، روابط یا تناسب های حاصل از انواع ترکیب بندی ها و توزیع درست عناصر بصری در فضای اثر است، می‌توان با ثابت نگاه داشتن حداقل یکی‌از این عناصر و ایجاد تنوع از طریق سایر آن ها، هویت صنفی و نشان تجاری موفقی خلق کرد.

به نظر شما ظرفیت هنرمندان این رشته در شهر اراک به خوبی به کار گرفته شده یا هنر گرافیستان شهر تنها محدود به گالری ها و آرشیوهای شخصی گشته است؟
با توجه به ورکشاپ ها و کارگاه هایی که گاهــا ارگان هایی مثل حوزه هنری یا شهرداری ، دربین طراحان برگزار می کنند و آثار منتخبی که در سطح شهر به نمایش گذاشته می‌شود، می‌توان گفت تا حدودی طراحان این استان توانسته اند ظرفیت هایشان را به نمایش بگذارند، که با توجه به موضوعات محدودی که ارگان ها برای خلق آثار پیشنهاد می‌دهند، آثار بیشتر حکم اثر هنری را دارد تا یک اثر گرافیکی. متاسفانه مدیران شرکت های تبلیغاتی که در استان فعالیت می‌کنند، به دلیل عدم دانش کافی در زمینه ی تبلیغات گرافیک و برندینگ، طراحان حرفه ای را مشغول به کار نمی‌کنند و صرفا به کسانی که به نرم افزارها تسلط نسبی دارند، بسنده می‌کنند که مجبور نشوند هزینه ی بیشتری کرده و مزد بالاتری به طراح بدهند.

مواجهه مسئولین فرهنگی استان با گرافیک و طراحان این رشته چگونه بوده آیا امکانات و فضای مناسبی برای فعالیت در اختیار طراحان قرار گرفته است؟
متاسفانه مسئولین فرهنگی استان باب میل خودشان و یا سازمان و ارگان مربوطه شان عمل می‌کنند، اگر بودجه ی فرهنگی اختصاص داده می‌شود، آن ها طبق نظر و میل خودشان آن بودجه را مصرف می‌کنند، که به نظر بنده ابتدا باید خلا های فرهنگی را شناسایی کرد و برای پرکردن و ترمیم آن خلأها در قالب کارگاه و ورکشاپ، از ظرفیت و دانش طراحان کمک گرفت تا از این طریق بر سواد بصری عامه ی مردم اثر مثبت گذاشت. و حرف آخر اینکه، مسئولین می‌توانند با در اختیار قرار دادن مکان و فضای مناسب و سیستم و امکانات طراحی، به طراحان این شهر فرصت اشتغال بدهند و شهر را از دانش ایشان بهره مند سازند، تا این گونه هر طراحی بعد از فارغ التحصیلی از دانشگاه بتواند فعالیت کند و مشغول به کار شود.