روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
شنبه ۲۰ مرداد ۱۳۹۷ شماره ۹۰۵
***
وقایع استان
فرشته غلامی
***
نیازی نیست به گذشته های دور سفر کنیم همین سی، چهل سال قبل کافی است تا با نگاهی گذرا بدان متوجه تفاوت عمده در سبک زندگی شویم. اکنون سبک زندگی شهرنشینی بــه مدد صنعتی شدن به گونه ای شده تا فعالیت افـراد گاه تا پاسی از شب هم ادامه یابد. اگر در گذشته افراد می توانستند حداکثر تا ساعت ۹ یا ۱۰ شب بیرون از خانه بمانند اما در حال حاضر افراد اغلب تا دیرهنگام، وقت خود را در بیرون از خانه می گذرانند.
امنیت و زیبایی شهر در این میان بیش از همه مورد توجه قرار گرفته و برای این امر طراحان شهری به فکر نورپردازی شهر افتادند. در نورپردازی گاهی طــراح می تواند با استفاده از نورهای رنگی المان های معماری بنا را در شب بهتر نمایان سازد که همین امر نه تنها به حفظ سرزندگی محیط های کلان شهرها کمک می کند، بلکه باعث رونق فعالیت های اقتصادی و همچنین صنعت گردشگری می گردد. اکنون روشنایی معابر به عنوان بخشی جدانشدنی از توسعه جامعه بشری و همگام با آن تحولات زیادی را پشت سرنهاده است.
تکنیک‌های مختلف نورپردازی با توجه به هدف خود تعریف و انتخاب می‌شوند. تفاوت این تکنیک‌ها با یکدیگر در محل قرارگیری منبع نور و شدت و میزان نور تابیده شده است. از جمله این تکنیک‌ها می‌توان به نورپردازی انعکاسی، نورپردازی امنیتی، نورپردازی ایمنی، نورپردازی از بالا، نورپردازی از پایین، نور پردازی پرسپکتیوی، نورپردازی به منظور ایجاد سایه، نورپردازی معماری و بسیاری تکنیک‌های دیگر اشاره کرد.
اما اگر بخواهیم کلانشهرهای ایران را با جهان‌شهرهای جهان مقایسه کنیم، به وضوح می‌بینیم که شب‌های آنها پر از نور و رنگ و نشاط است، از هر ساختمانی نوری روانه فضا می‌شود و حتی بناهایی را که کلاغ هم نیستند، به جای قناری در شب هنگام به چشمان گردشگران می‌فروشند.
این در حالی است که در دی ماه سال ۸۵ برای اولین بار بود که در پایتخت پیشنهاد ارائه طرح جامع روشنایی شهر مطرح و براساس آن قرار شد شهر تهران از حالت نابسامانی در نورپردازی خارج شده و موضوع روشنایی و نورپردازی در شهر ساماندهی شود. پس از آن طراحان شهری و دیگر مسئولان زیباسازی شهری یکی پس از دیگری در پی شیوه های مختلفی از نورپردازی برآمدند تا به توسعه گردشگری در این میان بپردازند چرا که یکی از راه‌های موثر، سریع و کم‌هزینه برای توسعه گردشگری، نورپردازی شهری است که در کشورهای توسعه‌یافته،توجه زیادی به آن می‌شود؛ درست مثل صحنه‌های شبانه‌ای که در فیلم‌های خارجی می‌بینیم.
شب‌های شهر ما اما مثل شب‌های شهری نیست که در فیلم‌های خارجی دیده‌ایم؛ هرچند برج و ساختمان‌های بلندی دارد، ولی باز هم حفره بزرگی در شب‌های شهر ما جای خوش کرده است؛ حفره‌ای که نه‌تنها دیده نمی‌شود، بلکه جلوی دیدگانمان را نیز می‌گیرد.
اما با روی کار آمدن شهردار جدید در سال گذشته گویی قرار این بود که همه چیز دگرگون شود چــرا که وی معتقد بوده کـه تاریک بودن شهر اراک به عنوان یک نقصان بود، نقصی که همگان بر آن صحه می گذارند. وی قول روشنایی این شهر تا نوروز را داده بود و پس از آن هر روز شاهد روشن شدن و نورپردازی نقطه‌ای از شهر هستیم که فی‌نفسه برای اراک تاریک اقدامی پذیرفتنی است. در اسفند سال گذشته هم گفته شده بود که نورپردازی المان های اراک بر اساس مطالعات طرح شب های نورانی اراک در دست اجرا است. نورپردازی المان‌های اراک بر اساس ویژگی و مطالعات انجام شده و نیز مناسبت‌ها در دستور کار سازمان سیما، منظر و فضای سبز اراک قرار گرفته است. در آن هنگام سرپرست سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهری اذعان داشته که ایجاد سیمای شبانه مناسب در اراک یکی از مطالبه‌های شهروندان بوده است که با بهره‌گیری از مطالعات انجام شده این اقدام در حال انجام است.
مهندس محمدرضا کشاورزیان در خصوص تاثیر نورپردازی‌ها در ایجاد امنیت روانی فضاهای شهری گفت: این نورپردازی‌ها تاثیر بسزایی در جلوه دادن به عناصر سخت و نرم منظر و ایجاد فضاهای پویای شهری در شب دارد و امنیت روانی مورد نیاز برای شهروندان را تامین می‌کند.
وی ادامه داد: ایجاد سر زندگی، سکونت پذیری، رونق اقتصادی ناشی از تردد شهروندان در ساعت‌های شب که نورپردازی مناسب در این قضیه تاثیرگذار است و در نهایت ارتقا کیفیت زندگی شهری از جمله مواردی است که به نورپردازی اصولی و تخصصی مرتبط است.
نورپردازی در معابر و خیابان های اراک چندی است میهمان شبانه شهروندان اراکی و گردشگران شهری شده است که گاه عده ای بدان ها خرده گرفته و برخی آن را موجب زیبایی شهر می دانند به طوری که نورپردازی های ابری مانندی را که بر درختان خیابان شهید رجایی نصب شده را سبب خشکی درختـان می دانند اما آنچه بیش از همه توجه را به خود جلب می کند نورپردازی های جدیدی است که چهره متفاوتی به شهر داده است و برای این امر کافی است که در شب های کوتاه تابستان که روزهای گرم و بلندش هوس یک گردش را بر دل می گذارد برای چند ساعت و چند دقیقه هم که شده در خیابان های شهر آن هم در حوالی خیابان قائم مقام اراک هوس یک ماشین سواری به سر بزند آن چه می بینیم بلوارهایی است که بر روی تیرچراغ برقش نورپردازی هایی به شکل بادبادک های رنگی خودنمایی می کند. کاری به خوب یا بد بودن این طرح نداریم اما آنچه توجه را به خود جلب می کند این است که با وجود این همه طرح زیبا و جذاب برای نورپردازی در شب چرا نورپردازی بادبادکی شکل. چه چیز سبب ساخت و طراحی این گونه نمادها در شهر می شود چه وجه تسمیه ای در این طراحی برای کلانشهر اراک باعث شده که چنین بدقواره در شهر قد علم کرده اند. نورپردازی در شب آن هم در شهری چون اراک که تا همین چند سال پیش از تاریکی رنج می برده کاری بس میمون و پسنده است اما آیا بهتر نبود که مسئولان زیباسازی و فضای سبز و طراحان کمی ابتکار عمل و ذوق به خرج می دادند تا با صرف هزینه های کلانی که برای اینگونه طرح ها به کار می برند حداقل کمکی هم به زیباسازی فضای اراک کنند تا کلانشهری که کمبود گردشگر را به خوبی احساس می کند زیبایی بیشتری پیدا کند.
حتی به اعتقاد جامعه شناسان نورپردازی در شهر باید بر اساس استانداردها صورت گیرد و نباید آزاردهنده و سلیقه ای اعمال شود و آنها می گویند کلانشهرها به دلیل ترافیک، آلودگی صوتی و هوا و ازدحام، همواره با آسیب های اجتماعی رو به رو هستند که یکی از راهکارهای جلوگیری از بروز این آسیب ها توجه به مقوله زیباسازی شهری است و نورپردازی عامل مهم برقراری امنیت در شهرهاست و وقتی آرامش در شهر برقرار باشد ارتباطات اجتماعی افزایش می یابد و این موضوع موجب برقراری امنیت در شهر می شود.
در مقاله‌ای تحقیقی هم تحت عنوان «تاثیرگذاری نورپردازی در امنیت شهری و توسعه گردشگری» نوشته رحیم غلامحسینی که با نظرسنجی از تعداد زیادی افراد انجام شده، حدود ۸۹درصد شرکت‌کنندگان در نظرسنجی بر تاثیر به سزای نورپردازی در افزایش ساعات گردشگری در شب تاکید داشته‌اند. این بدان معناست در کلانشهری چون اراک که روزهای پرترافیکی را تجربه می‌کند، نورپردازی می‌تواند ساعات اوج ترافیک روزانه را بکاهد و به شب منتقل کندو همه این‌ها یعنی نورپردازی اگر به صورت علمی صورت بگیرد، می‌تواند علاوه بر ایجاد امنیت شبانه در شهر، بر توسعه گردشگری نقش مهمی دارد.
در گذشته خیلی از مدیران، نورپردازی شهری را کاری لوکس و پرهزینه می دانستند و می گفتند وقتی مردم گرسنه هستند زیباسازی شهری برای چه اما امروزه با وجود گرسنگی مردم نورپردازی، تعریف کننده هویت و سیمای شبانه شهر است و طراحی روشنایی شهری نه تنها موضوعی صرفا تزئینی نیست، بلکه روشی در جهت تامین امنیت و آرامش بیشتر محیط می باشد که در غیر اینصورت افزایش حوادث، تصادفات، جرایم را کاهش می دهد و نورپردازی تعریف کننده هویت و سیمای شبانه شهر است و طراحی روشنایی شهری نه تنها موضوعی صرفا تزئینی نیست بلکه روشی جهت تامین امنیت و آرامش بیشتر محیط می باشد. بنابراین برای نورپردازی شهر نباید از متخصصان برق استفاده کرد چرا که نورپردازی صرفا نصب چراغ در خیابان نیست بلکه باید از هنرمندان تخصصی این رشته استفاده کنیم تا نتیجه بهتری حاصل شود و اینکه با هر روش و شیوه ای نمی شود شهر را زیبا کرد و بادبادکهایی که تنها یک نوستالژی از کودکیمان می باشند شاید چندان مخاطب را جذب نکند و چیزی جز بی سلیقگی در انتخاب و طراحی را نمی رساند و امید است که نورپردازی در اراک که چندی است رونق گرفته روز به روز شیوه های بهتری را پیش بگیرد و طرح های جدیدی را در شهر نمایان کند و به زیبایی و چشم نوازی بیشتر شهر کمک کند.
