روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
پنجشنبه ۷ دی ۱۳۹۶ شماره ۷۵۳
***
وقایع استان
فرشته غلامی
***
دفتــرچه تلفنش را که بــاز می کردی پر بود از شماره هایی که با خط درشت نوشته شده بود و شکل هایی که فقط خودش آنها را می فهمید، شکل هــایی که به قول ما امــروزی ها بی شباهت به استیکرهایمان نبود، هنگامی هم که از او می پرسیدی فقط خودش می دانست که این شماره مربوط به کیست. مادربزرگ همچون غالب زنان هم دوره ای اش محکوم به بی سوادی شده بود.
اگرچه سواد و سوادآموزی در ایران همواره مورد توجه بوده است؛ و تلاشی هایی که در تمام ایــن سال ها برای رواج بیشتر سواد در جامعه ایران صورت گرفته نشان دهنده اهمیت این مسئله است اکابر، آموزش سالمندان، آموزش بزرگسالان، سپاه دانش، جهاد ملی سوادآموزی و نهضت سوادآموزی از جمله اقداماتی است که تاکنون برای پیکار با بی سوادی آن هم برای بزرگسالان در جامعه ایران انجام شده است اما آنچه که به نظر می رسد این است که زنان همواره نرخ بی سوادی بیشتری را به خود اختصاص داده اند. از حدود صدسال پیش که اولین مکان ها با عنوان اکابر برای تعلیم بزرگسالان راه اندازی شد خود گواهی بر این مدعاست اما این سازمان ها دیری نپایید که به فعالیت خود پایان دادند به طوری که فعالیت کلاس های اکابر تا شهریور ماه سال ۱۳۲۰ یعنی تا زمان سقوط رضاخان ادامه داشت و در این تاریخ کلاس ها منحل شدند اما پس از آن بود که دیگر سازمان ها شروع به فعالیت کردند و یکی پس از دیگری با چند سال تاخیر بر روی کار می آمدند تا به بی سوادان جامعه کمک کنند تا حتی سوادی در حد خواندن و نوشتن پیدا کنند اما هیچ یک از آنها نتوانسته به اندازه نهضت سوادآموزی که به فرمان امام خمینی (ره) شروع به کار کرد موفق باشد. امروز هفتم دی و سالروز تاسیس نهضت سوادآموزی است. این سازمان با هدف سواد دار کردن بی‌سوادان تشکیل شد تا بسیاری از افرادی که سالها امکان سوادآموزی نداشتند با کمک این سازمان، سواد خواندن و نوشتن یاد گرفتند. بسیاری هم حتی با پله نهضت وارد دانشگاه شدند. اما اکنون قریب به چهل سال است که از تاسیس این نهضت می گذرد و با ورود به دنیای تکنولوژی حتی به جرات می توان گفتن سواد از تعریف اصلی خود که به معنای خواندن و نوشتن هم بوده فاصله گرفته است. اکنون مفهوم سواد، سواد الکترونیکی و به عبارتی توانایی استفاده از رسانه های الکترونیکی به خصوص اینترنت است و مولفه های دیگری را هم دربرمی گیرد. در حال حاضر حتی اطلاعات هم دیگر تنها براساس میزان تحصیلات دانشگاهی سنجیده نمی شود، چرا که یک فارغ التحصیل دانشگاه ناچار است به طور مداوم دانشش را به روز کند. به خاطر همین به قولی باید نهضت سوادآموزی دیگری این بار در زمینه سواد الکترونیکی در کشور برپا کرد. اما در میان کش و قوس های فراوان آن هم در سال های متتهی به ۱۴۰۰ که دیگر سواد، آن معنای چهل سال پیش خود را ندارد آنچه که باعث آزار می شود این مسئله هست که همچنان تعداد بی سوادان در جامعه بالاست که اکثریت آنان را هم بانوان تشکیل می دهند.
طبق آخرین آمار به گفته رئیس سازمان نهضت سوادآموزی اکنون دو میلیون و ۶۹۰ هزار بی‌سواد در کشور وجود دارد که نسبت به سال ۹۰، یک میلیون و ۱۱۳ هزار نفر کمتر شده است.
براساس اعلام وی، استان‌های مازندران، تهران، سمنان و گیلان کمترین بی‌سواد و استان‌های سیستان و بلوچستان، آذربایجان غربی، کردستان و کرمان بیشترین بی‌سوادان را درخود جای داده‌اند.
علی باقرزاده البته عنوان کرد، براساس سرشماری سال ۹۵، فاصله باسوادی زنان و مردان ۲٫۷ درصد کمترشده و باسوادی زنان ایرانی از۹۰ درصد درسال ۹۰ به ۹۳٫۴ درصد درسال ۹۵ رسیده است. همچنین فاصله باسوادی میان شهرنشین‌ها و روستانشین‌ها نیز کمتر شده و از ۱۳٫۵ درصد سال ۹۰ به ۱۲٫۳ درصد رسیده که رشدی قابل قبول به‌زعم اوست.
باقرزاده، اما وقتی اعلام کرد نرخ بی‌سوادی در جمعیت بالای شش سال کشور یعنی همه جمعیت ایران ۱۲٫۳ درصد است، درشتی آمار بی‌سوادی در ایران یک بار دیگر توی ذوق زد. این آمار یعنی از هر صد ایرانی بالای شش سال، ۱۲ نفر بی‌سوادند که به نوبه خود بحرانی است.
در استان مرکزی هم بسیاری از مسئولین می گویند این استان براساس سرشماری سال ۹۵ رتبه دوم را در نرخ باسوادی دارد. مدیر کل دفتر امور اجتماعی استانداری مرکزی گفت: این استان با رشد سه و ۱۶ صدم درصدی حجم باسوادی در سرشماری سال ۹۵ نسبت به سال ۹۰ این رتبه را به خود اختصاص داده است.
غلامرضا فتح آبادی بیان کرد: درحال حاضر ۸۷ درصد از افراد بالای ۶ سال استان مرکزی از نعمت سواد خواندن و نوشتن برخوردار هستند.
معاون سواد آموزی آموزش و پرورش استان مرکزی نیز آماری را از میزان سواد مردان و زنان استان ارائه داده و گفته که بر اساس آمار سرشماری سال ۹۵، نرخ با سوادی در جمعیت هدف آموزش و پرورش (جمعیت بین ۱۰ تا ۴۹ سال) در مردان استان ۹۷ و ۹ دهم درصد، زنان ۹۵ و ۶ دهم درصد و در مجموع ۹۶ و پنج دهم درصد است.
حسین میرزایی افزود: شهرستان اراک با نرخ باسوادی ۹۷ و هشت دهم درصد بیشترین نرخ باسوادی و شهرستان کمیجان با ۹۱ و ۹ دهم درصد کمترین نرخ باسوادی در استان را به خود اختصاص داده است.
با توجه با آنچه مسئولان گفته اند و تلاش هایی که برای توسعه باسوادی صورت گرفته اما همچنان آمار بی سوادی در میان زنان بالاست و به جرات می گفت دوسوم جمعیت بی سواد کشور را بانوان تشکیل می دهند.
چرا باسوادی زنان؟
کلید اصلی دستیابی زنان به قدرت در ابعاد مختلف آن، ناشی از سـواد و مسائل مــربوط به آن می باشد. یعنی، به دنبال باسواد شدن زنان، بسیاری از فرصت های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، توسعه ای و… می تواند در برابر آنها قرار گیرد. باسوادی زنان می تواند تاثیرات به مراتب بیشتری در رشد و پیشرفت جامعه برجای بگذارد چرا که این جریان باعث افزایش درآمد، ارتقای بهداشت و سلامت و بالا بردن بهروری در جامعه می گردد. همچنین در شرایطی که زنان دریافت کننده سواد باشند، منافع و پیـامدهای آن حتی بیشتــر نیــز می باشد. یعنی، می توان انتظار داشت که توسعه عمومی در جامعه بیشتر صورت گیرد. یک مادر با سواد، خانواده سالم تری را می تواند هدایت کند. او نه تنها نسبت به تغذیه فرزندان علم و آگاهی پیدا می کند، بلکه در ارتباط با بسیاری از وقایع و اتفاقات غیرمنتظره مربوط به بهداشت و سلامت نیز آگاه می شود.
همچنین، شاخص با سوادی زنان، موجبات کاهش مرگ و میر اطفال و مادران را فراهم می آورد. به دنبال باسواد شدن زنان، بسیاری از خرافات نیز در ارتباط با بیماری ها و… از میان می رود. به همین خاطر است که مبارزه علیه بی سوادی به طور عام و مبارزه علیه بی سوادی زنان به طور خاص طی نیم قرن اخیر در بسیاری از جوامع آغاز شده است. باید توجه داشت که علم‌آموزی و کسب دانش از سطح باسوادی تا حضور در عرصه‌های علمی بالاتر؛ همگی تاثیر به‌سزایی در ایجاد شرایط بهتر زندگی برای زنان و البته خانواده‌هایشان داشته است. بسیاری از باورهای عامیانه و غیرواقعی، رفتارهای ناشایست با فرزندان و بعضا دختران؛ گاهی ناشی از بی‌سوادی و کم‌سوادی زنان بوده است که خود بزرگ‌ترین آموزگار فرزندانشان بوده و افکار و نگرش‌های خود را از نسلی به نسل دیگر زنجیره‌وار منتقل کرده‌اند. ناآگاهی و بی‌سوادی مطلق در زندگی روزمره زنان بسیار آسیب‌زا بوده و گرفتاری‌های جسمی، روحی، فرهنگی و اجتماعی زیادی را برای زنان و خانواده‌هایشان رقم می‌زند.
در جامعه ایران اگرچه اقدامات فراوانی برای سواد زنان صورت گرفته و اکنون هم تعداد راه یافتگان دختر به دانشگاه ها براساس آنچه که در آمار آمده بیشتر از پسران است اما باید توجه داشت در حالی‌که امروزه بی‌سوادی مطلق زنان بسیار کم و اندک شده است، ما با ابعاد دیگری از بی‌سوادی غیرمطلق زنان روبه‌رو هستیم. در واقع اگر معنای سواد؛ با توجه به آنکه اکثریت زنان و افراد جامعه خواندن و نوشتن می‌دانند، فراتر از این سطح در نظر گرفته شود، مشاهده می‌کنیم که همچنان با کم‌سوادی و حضورهای غیرعلمی، سطحی و نمایشی بسیاری از زنان در عرصه‌های علمی کشور روبه‌رو هستیم؛ حضوری که گرچه در آمار جایگاه ایران را در باسوادی و مرتبه دانشگاهی بالا می‌برد، اما عملا به زندگی بهتر، موفقیت و خوشبختی زنان منجر نمی‌شود.
