نگاهی به تشت جادویی برای مردانِ معتادِ بیکار دستِ بزن دار /بی مصرفِ به گل نشسته

یکشنبه ۱۵ بهمن ۱۳۹۶   شماره ۷۸۴

***

وقایع استان

سهراب جان بزرگی

***

صدا و سیمای ایران از این بابت مورد توجه و اهمیت است که توانایی بسیاری در تغییر مفاهیم دارد. سالهاست که در میان فلاسفه، بحث های زیادی بر سر مفاهیم بنیادی وجود دارد. مفاهیمی مانند خیر و شر، زشتی و زیبایی، صداقت و دروغ و موضوعاتی از این دست که مدت هاست به تعریفی مشترک در میان همه انسانها رسیده اند. جریان های فکری بسیاری نیز سعی در به هم ریختن ساختار این مفاهیم و یا بازی با آنها داشته اند که در نهــایت در مقابل افکار عمومی سرانجامی جز شکست نداشته اند. تلویزیون ایران که این روزها بازده اش به صفر رسیده و خروجی اش در برابر هزینه ها و امکانات هنگفتی که در اختیار دارد، شوخی غم انگیزی بیش نیست همیشه در مظن اتهامات فراوانی قرار داشته. اتهاماتی از قبیل پخش گــزینشی صحبت های افراد، دستکاری در ترجمه های همزمان، پخش خبر با سناریویی از پیش تعیین شده و سانسور. جریان سازی گسترده ای که نه تنها مردم که شخصیت های سیاسی و مسئولان نیز از آن در امان نبوده اند. چند هفته پیش در جریان فیلتر شدن شبکه های اجتماعی که اعتراضات گسترده ای را نیز در پی داشت، گزارش هایی در بخش های مختلف خبری پخش شد که نشان می داد مردم از این فیلترینگ هم راضی و هم خوشحال هستند. اما نمودهای عینی این اقدام در جامعه چیز دیگری را روایت می کرد. داستان از جایی شروع شد که یک بـــرنامه اینترنتی مستقل بــا یکی از افرادی که مصاحبه اش در تلویزیون پخش شده بود گفتگویی را انجام داد که نشان می داد مصاحبه تلویزیونی او با پخش گزینشی دچار تغییر مفهوم کلی شده است. در پی این اتفاق فرد دیگری که در آن مصاحبه حضور داشت نیز گفت که برای او نیز اتفاقی مشابه رخ داده است. رسوایی بزرگی برای صدا و سیما که به نظر می رسد دیگر به یک عادت تبدیل شده است. شاهکارهای اینچنینی تلویزیون آنقدر زیاد است که صحبت در مورد همه آنها ساعت ها زمان می برد اما یکی از جنجالی ترین آنان چند روز پیش در شبکه استانی یزد اتفاق افتاد که بازتاب گسترده آن در میان مردم، صدا و سیمای مرکز یزد را مجبور به واکنش و عذر خواهی کرد. هرچند که لحن این عذرخواهی چند خطی نیز به گونه ای بود که گویی اتفاق چندان مهمی نیفتاده است.
ماجرا از این قرار بود که کارشناس یک برنامه تلوزیونی که به نظر می رسید مربوط به حوزه معارف و زنان است راهکاری را به زنان ارائه داد که به گفته او می تواند مردشان را برای یک ماه شارژ کند.پیشنهاد این کارشناس (از نوع تلویزیونی اش) این است که زنان با ماساژ دادن پای شوهرشان در تشت آب می توانند به جادوی عشق دست یابند. اما تشت آب به تنهایی تنها کافی نیست و برای تاثیر بیشتر بهتر است که چند برگ گل و نمک دریا هم به آن اضافه شود. او حرف هایش را اینگونه ادامه داد :« مثلا اگر میخواهید خیلی کولاک کنید از شیر استفاده کنید. رویش را گلبرگ بریزید و تشت را زیر پای آقا بگذارید. نه اینکه همان لحظه ای که آقا سریعا به خانه آمد این کار را انجام دهید، مثلا زمانی را از قبل مشخص کنید. فرض کنید شوهرتان بیکار و معتاد است و شما را کتک می زند. هرچیزی که هست این کار را انجام دهید تا معجزه اش را در زتدگی تان ببینید. مثلا در یک بعدازظهر جمعه که آقایتان در خانه لم داده است، تشت را زیر پایش بگذارید. اگرچه مرد خانه ابتدا تعجب می کند و از خانم خانه می پرسد که نکند جادو و جمبلی در کار باشد. اما خانم خانه به مردش می گوید که می خواهم جادوی عشق را نشانت بدهم و به تو بفهمانم که چقدر دوستت دارم. آرام آرام پای مردتان را ماساژ بدهید و بعد هم خشکش کنید و پایش را ببوسید.» به اعتقاد کارشناس این برنامه با این کار شما استرس و تنش های عصبی را از بدن مردتان دفع کرده اید و از سکته قلبی و مغزی هم جلوگیری کرده اید و از طــریق رگ هــای پای او وارد قلبش شده اید.
صحبت های این کارشناس تلویزیون که بیشتر شبیه شوخی های یک برنامه طنز است، جریان گسترده ای از اعتراضات را به همراه داشت. شهیندخت مولاوردی، دستیار حقوق شهروندی رییس جمهور در توئیتر خود نوشت :« کاش کارشناسان به اصطلاح دینی در برنامه های صدا و سیما از آموزه های اصیل دینی بهره ببرند، نه از توصیه های سخیف با رنگ و لعاب مذهبی که دستمایه طنز و تمسخر خاص و عام قرار می گیرد.» همچنین به نقل از سایت عصر ایران پروانه سلحشوری نماینده مجلس در اعتراض به این صحبت ها گفته است :«این صدا و سیما، صدا و سیمای وقاحت است، وقتی مردم نان برای خوردن ندارند کارشناس سیما پیشنهاد ماساژ پای آقایان با شیر را می دهد.» اما این اتفاق آنقدر عجیب بود که رسانه های خارجی مانند ایندیپندنت نیز با انتشار بخش هایی از این صحبت ها به آن واکنش نشان دادند.
سوی دیگر این ماجرا اما مسئولین صدا و سیما قرار دارند. مدیر شبکه استانی یزد در مطلبی که در صفحه اینستاگرام خود منتشر کرد با عذر خواهی از پخش این برنامه توضیحاتی را پیرامون آن ارائه داد. امیراحمد پهلوانیان در گفتگو با ایسنا درباره حواشی ایجاد شده پیرامون این برنامه تلویزیونی گفته است: «از صحبت‌های کارشناس معارفی که در این برنامه صحبت می‌کردند کاملا مطلق دفاع نمی‌کنم؛ البته در جایگاهی هم نیستم که بخواهم رد کنم. به هر حال در این باره باید کارشناسان حوزه معارف نظر بدهند و من در این جایگاه نیستم، اما دیدگاه‌های کارشناسی شده در این حوزه کاملا برای ما ارزشمند است و آنها را روی چشم می‌گذاریم.»
مدیر شبکه یزد با بیان اینکه «مضمون اصلی صحبت‌های خانم کارشناس تقویت روابط عاطفی میان زن و شوهر بود»، توضیح داده: اما در صحبت‌های وی مرزهای هنجارهای عرفی رعایت نشده است. اصل و درون‌مایه صحبت‌های این خانم کارشناس که تقویت روابط عاطفی همسران بود بسیار ارزشمند است، اما این نوع بیان و ذکر مثال و جزئیات ممکن است با ذهن مخاطب امروز ما سازگار نباشد و به همین خاطر هم بهتر بود که بیان نمی‌شد.
این توضیحات نشان می دهد دلیل عذر خواهی مدیر شبکه یزد رعایت نشدن مرز هنجار های عرفی بوده و اگر همین حرف ها با جزئیات کمتری بیان میشد، مشکل چندانی نداشت. در این میان اما بخش مهمی از این برنامه که کمتر مورد توجه قرار گرفت عادی جلوه دادن اعتیاد همسر و کتک خوردن زن توسط شوهر بیکارش است. در رسانه ای که هیچگاه فرصت قرار گیری اش در مقام مقایسه و فضای رقابت وجود نداشته، به جای آموزش و آگاهی بخشی به قشر عظیمی از جامعه در برخورد با رفتارهای عصر هجری مانند کتک زدن زن توسط شوهر و سعی در تشویق زنان به دفاع از حقوق اولیه انسانی و قانونی خود، پیشنهادی مطرح می شود که بیشتر به دوره ای تعلق دارد که مردان خود را مالک زن می دانستند. حرف هایی که از زبان فردی با عنوان کارشناس در برنامه ای که با هزینه مردم ساخته شده است بیان می شود. خوشبختانه با قدرت گرفتن شبکه های اجتماعی و زیر نظر داشتن تک تک رفتارهای رسانه هایی مانند صدا و سیما، موارد اینچنینی به سرعت به گوش جامعه می رسد و بازتاب های اعتراضی آن نیز به همان سرعت منعکس می شود. هرچند اینگونه به نظر می رسد که تلویزیون ایران تصمیمی برای تغییر رویه سابقش را ندارد. در کنار مردم، سیاسیونی مانند علی مطهری، محمد رضا عارف، محمود صادقی و … نیز به این رویکرد رسانه ملی بارها اعتراض کرده اند و به مدیران تلویزیون هشدار داده اند که این روش نتیجه ای جز افزایش بی اعتمادی بدنه جامعه به صدا و سیما ندارد. اما آش همان آش است و کاسه همان کاسه. باید دید سیاست گذاران تلویزیون چه زمانی تصمیم به چرخاندن سکان این کشتی پر هزینه اما بی مصرفِ به گل نشسته می گیرند.