نگاهی به اظهارات جدید وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در خصوص اشتغال /خوش خیالی

چهارشنبه ۱۳ دی ۱۳۹۶   شماره ۷۵۷

***

وقایع استان

فرشته غلامی

***

چند سالی می شود که بیکاری و ایجاد اشتغال به دغدغه مشترک اکثریت جامعه تبدیل شده است. از یک سو جوانان و خانواده هایشان نگران وضعیت اشتغال آنها هستند و از دیگر سو دولت مدعی است که در تلاش و تکاپو برای ایجاد اشتغال می باشد و در این میان انتظار از دولت برای ایجاد شغل روز به روز بیشتر می شود و به موازات این انتظار بر تعداد بیکاران هم افزوده می شود.
موضوع اشتغال و دستیابی افراد به شغل از اساسی ترین نیازهای جامعه محسوب می شود و بیکاری به عنوان اصلی ترین پدیده مخرب اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مطرح بوده و افزایش اشتغال و کاهش بیکاری به عنوان یکی از شاخص های توسعه یافتگی جوامع تلقی می شود و بسیاری از محققان بیکاری را گاهی علاوه بر اینکه یک پدیده اقتصادی می دانند یکی از معضلات اجتماعی نیز قلمداد می کنند، از آن رو فرد بیکار چون خود را سبب هیچ فایده و انگیزه ای نمی داند، دارای انرژی برای تخریب و کنش های غیر معقول در جامعه می باشد.
حال در این میان و با افزایش تعداد بیکاران و به خصوص افزایش تعداد بیکاران فارغ التحصیل دانشگاهی آمارها و اظهار نظراتی که هر از چند گاهی مسئولان درخصوص بیکاری ارائه می دهند داغی بر دل بیکاران و خانواده هایشان می گذارد. در تازه ترین اظهارات، وزیر کار گفته که ما هرچقدر هم شغل ایجاد کنیم باز هم یک عده بیکار می‌مانند. به گفته وزیر محترم کار علی ربیعی سال‌های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ جمعیت بیکار کشور ۹۰۰ هزار نفر بیشتر شده و ما هر قدر شغل ایجاد کنیم باز هم عده‌ای بیکار می‌مانند چرا که نیروهای جدید در حال ورود به بازار کار هستند.
ربیعی با بیان این‌که اشتغال افراد دهه ۶۰ و همچنین دهه ۷۰ و ۸۰ دغدغه دولت است و باید برای آن چاره‌اندیشی کرد، گفت: عرضه نیروی کار از یکسو و افزایش تمایل جامعه برای دریافت کار از سوی دیگر در دولت یازدهم و دوازدهم بیشتر شده است.
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به بیکاران دهه شصتی، اظهار کرد: متولدین دهه شصت امروز به سنی رسیده‌اند که باید وارد بازار کار شوند، ولی متاسفانه کیک بازار کار کوچک شده و همه کسانی که باید سر کار می‌رفتند از اشتغال جواب نگرفتند.
ربیعی در سخنان خود علت نامحسوس بودن ایجاد اشتغال را بیکار ماندن دهه شصتی‌ها در دهه ۸۰ و انتقال آنها به زمان اکنون دانسته است. برخی اعتقاد دارند که دولت روحانی در برابر حجم عظیمی از بیکاران قرار گرفت و همین امر باعث شده تا میزان اشتغال به چشم نیاید.
چندی پیش اما ربیعی گفته بود که وزارت کار مسئول ایجاد شغل نیست، اما سیاست های بازار کار به این وزارتخانه مربوط است. اما در عین حال اقتصاد ایران را اقتصادی رو به رشد می داند که برای آنکه مردم آن را احساس کنند باید رشد با کیفیتی داشته باشیم. آنچه که از سخنان ربیعی برمی آید این است که همچون دیگر مسئولان از زیربار مسئولیت شانه خالی کرده و توپ را از زمین خود بیرون رانده است.
اما در عین حال در مهرماه سال جاری بود که جهانگیری معاون اول ریاست جمهوری از ایجاد یک و نیم میلیون شغل در شش ماه نخست سالجاری خبر داده بود که وزارت کار و اداره آمار آن را رد کرده و وزیر کار گفته بود که ما بیش از ۴۰۰ هزار شغل در سال نمی توانیم ایجاد کنیم. این در حالی بود که دولت روحانی وعده داده بود که در سال جاری یک میلیون شغل ایجاد کند، وعده ای که برخی کارشناسان در عملی شدن آن اظهار تردید کرده اند.
وزیرکار با اشاره به مسئله اشتغال در جامعه و نگرانی مردم درباره آمارهای اعلام شده در این خصوص اظهار کرد: زمانی که وزارت رفاه نرخ بیکاری را اعلام می‌کند مجموع نرخ بیکاری را در همه اقشار جامعه در نظر می‌گیرد، بنابراین اگر این آمار پایین‌تر از تصور مردم به نظر می‌رسد به این دلیل است که نرخ بیکاری گروه‌های اجتماعی به تفکیک اعلام نشده است. زمانی که نرخ بیکاری جوانان و یا تحصیل کردگان را بررسی می‌کنیم، طبیعتا با ارقام بالاتری روبرو می‌شویم و این مسئله نباید موجب بی اعتمادی مردم نسبت به آمارها شود.
شاید ادعای اخیر وزیرکار را درخصوص عدم ایجاد اشتغال برای همه افراد را بتوان این توضیح دانست که او گفته بود در حال حاضر رشد نرخ اشتغال تنها از طریق رشد کلاسیک امکان پذیر نخواهد بود. در حال حاضر دیگر با انجام کار تولیدی نمی‌توان به اشتغال رسید. مطالعات نشان می‌دهند که با ۱۲ میلیارد هزینه در حوزه نفت، چهار میلیارد در حوزه پتروشیمی و یک میلیارد در حوزه فولاد، مشاغل بسیار اندکی تولید می‌شود.
سخنان ربیعی در حالی مطرح شد که اقتصاددانان تیر انتقاد را به سوی وی برده و می کویند که وزارت کار طی این مدت برنامه مشخص و معینی برای اشتغال جوانان به ویژه تحصیل کرده‌ها نداشته و این مسئله تاریک‎ترین نقطه کارنامه علی ربیعی وزیر کار است. این گروه معتقدند که بخش عظیمی از آسیب های حوزه کار به عملکرد وزارت کار و وزیرش بر می گردد. متاسفانه بر خلاف تصور، بیکاری در این دولت نه تنها کنترل نشد بلکه به شکل گسترده ای افزایش پیدا کرد. این حجم گسترده بیکاری حاصل تعطیلی کارگاه های تولیدی بخش خصوصی است که نه تنها دولت از هیچ یک حمایت نکرده بلکه در مسیر دشوار عملکردشان نیز قدم بر می دارد.
به جرات می توان گفت بیکاری یکی از اصلی ترین معضلات در جامعه کنونی ایران است که از مرز اقتصاد فراتر رفته و به اجتماع و سیاست و دیگر حوزه ها هم ورود پیدا کرده و ضربه های جبران ناپذیری را وارد آورده است. اقتصاد در ایران موضوع پیچیده ای است و نمی توان گفت آمارها در خصوص بیکاری و اشتغالزایی در مجامع بین المللی یقینا صحیح هستند. همانطور که ما در کشور ایران یقین داریم آمار بیکاری خیلی بیشتر از سه میلیون و ۱۰۰ نفر است و همین هم سبب شده تا نتوانیم برای حل معضل بیکاری راهکار مناسبی ارائه دهیم و در راستای همین مشکل گاهی سیاست‌های متناقض را دنبال می‌کنیم. فعالان اقتصادی بی شماری راه حل هایی را پیشنهاد داده‌اند که این مسئله بیکاری در کشور را حل کنند. پیشنهاد‌هایی مثل چرخش استراتژیک دولت از کسب درآمد نفتی و به سمت تولید و اقتصاد و یا کاهش واردات و همچنین استفاده از فرصت‌های صادرات و یا جذب توریست و بی‌شمار اما از جمله اصلی ترین راهکارهایی که شاید در امر ایجاد اشتغال بتوان مثمرثمر واقع شود و بیکاری را از ریشه حل کند این است که راه حل را در سیستم آموزشی کشور جستجو کنیم. چرا که قرار است آینده اقتصاد کشور در آنجا رقم بخورد اما تعریف‌های تئوری از اشتغال و تولید و صنعت فاصله زیادی با عمل و اجرا کردن در این حوزه دارد و نیاز است تا دانش آموز، روح کارآفرین و روح یک فعال اقتصادی پیدا کند اما متاسفانه این اتفاق رخ نمی دهد. شاید سال‌هاست که این اتفاق تطبیق بین صنعت و دانشگاه را از مسئولان شنیده‌ایم اما آن چه را که مشاهده می‌کنیم هنوز فاصله زیادی وجود دارد زیرا که فرد دانشجو در طی ۱۲ سال آموزش برای این موضوع پرورش نیافته است. اتصال فرهنگ تولید و اشتغالزایی و استقلال باید از ابتدای سیستم آموزشی وجود داشته باشد. اگر چنین اتفاقی بیفتد جوانان ما بعد از فارغ التحصیلی با واژه و چالش بزرگی چون اشتغال روبرو نخواهند شد و دیگر مسئولان هم از زیر بار مسئولیت بزرگ خود شانه خالی نخواهند کرد.