یکشنبه ۲۶ بهمن ۱۳۹۹  شماره ۱۳۸۵

گفتگوی وقایع استان با فاطمه طیبی بازیگر تئاتر استان به بهانه حضور در جشنواره نگاه

نمایش برای مردم

فاطمه چاپاری

طی روز های گذشته جشنواره نگاه با محوریت شناسایی استعدادهای برتر تئاتر و گسترش نگاه خلاقانه و مبتکر در حوزه هنرهای نمایشی برگزار شد. بیش از ۲۰۰ اثر نمایشی در این جشنواره شرکت کردند که از این بین ۳۰ اثر به بخش رقابتی راه یافتند. نمایش «آسانسور» به کارگردانی و نویسندگی شاهین و شهرام سلطانی از اراک یکی از آثار راه یافته به این جشنواره هستند به همین بهانه وقایع استان گفتگویی با فاطمه طیبی یکی از بازیگران این نمایش حول شرایط کنونی تئاتر استان، موانع و مشکلات موجود داشته است که در ادامه خواهید خواند. فاطمه طیبی متولد ۱۳۷۵ است که پس از پایان دوره هنرستان، آموزش بازیگری در تئاتر را در آموزشگاه آبان شروع و پس از آن در سال۹۴ به طور آکادمیک این کار را با تحصیل در رشته بازیگری تئاتر در دانشگاه آزاد اراک دنبال کرد. وی در این مدت به شکل ویژه تری به فعالیت های تجربی روی صحنه در کنار آموختن آکادمیک بازیگری در تئاتر پرداخت و پس از تجربه نمایشنامه های مختلف به صورت کارگاهی در این مدت، بازی این بازیگر در نمایشنامه آرش اثر بهرام بیضایی به کارگردانی افق ایرجی در جشنواره تئاتر صحنه دیده شد و پس از آن اولین اجرای عمومی خود را در نمایش برزخ و سپیده دمان اثر قدرالله فتحی با کارگردانی جواد شریفی تجربه کرد، وی تمام این مدت با انگیزه بـه فعالیت های خود ادامه داد تا خانواده که روزی مخالف سرسخت او در این مسیر محسوب می شدند امروز یکی از اصلی ترین حامیان وی شوند. اولین همکاری وی با شهرام سلطانی در نمایش سعادت آباد رقم خورد و این همکاری با بازی در نمایش گراز ادامه یافت و حالا دوباره در نمایش آسانسور به نویسندگی شهرام سلطانی این همکاری تکرار شده است. از جمله فعالیت های این بازیگرحضور در نمایش های (آنتیگونه، بازرس، ننه دلاور و فرزندانش، حکام جدید و حکام قدیم به کارگردانی آرش زرنیخی) و سه برخوانی(آرش) به قلم بهرام بیضایی و کارگردانی افق ایرجی، مرگ در می زند اثر وودی آلن، لباسی برای مهمانی اثر محمد رحمانیان، پیش صبحانه اثر یوجین اونیل، در اسکله اثر الن گرا، برزخ تا سپیده دمان و نمایش لعبت باز به کارگردانی محمد جواد شریفی، نامه ای به مادر صدام به کارگردانی علی طاهری و نمایش سعادت آباد و گراز به قلم و کارگردانی شهرام سلطانی و روایت یک موج به کارگردانی رضا یونسفرد می باشد. همچنین وی پیش از این حضور در دو جشنواره استانی و جشنواره صحنه و تقدیر بازیگری برای نمایش خفاش ها به کارگردانی بهمن پارسا آرا را در کارنامه خود دارد.

چطور شد که در نمایش آسانسور در جشنواره نگاه حضور پیدا کردید؟
تا جایی که می دانم این جشنواره به دبیری امین حیایی برگزار شده است و کار آسانسور که من در آن حضور داشتم قبلا در جشنواره یاس با بازی یک بازیگر دیگر روی صحنه رفته بود که من هم کار را دیده و متن را دوست داشتم، زمانی که به من پیشنهاد همکاری داده شد این کار را پذیرفتم، با اینکه قبل از اینکه من به کار اضافه شوم نمایش کامل بسته شده بود ولی در زمان ورود من به نمایش، تغییرات زیادی در میزانسن ها، شکل بازی ها و نوع بازی ها ایجاد شد، خب من پارتنر متفاوتی از بازیگر قبلی برای دیگر بازیگران بودم که این مساله ناخوداگاه باعث تغییرات زیادی در کار شد و به طوری کلی نمایش را تحت تاثیر قرار داد، به هر حال این اتفاق رخ داد و هفته گذشته در موسسه هنر گستر که محل برگزاری جشنواره بود کار را اجرا کردیم که به دلیل شرایط شیوع کرونا افراد کمی در سالن حضور داشتند که کار به گرمی مورد استقبالشان قرار گرفت. هر چند بازی در تئاتر خیلی با حضور تماشاگر مرتبط است ولی با این حال ما سعی کردیم اجرای خوبی داشته باشیم، روز اجرا حتی داوران هم در سالن حضور نداشتند و تمام ۳۰اثر از طریق ارسال ویدئوی کار مورد داوری قرار گرفت، نتایج هنوز اعلام نشده، خوشبختانه من به جشنواره به شکل یک رقابت نگاه نمی کنم از این جهت که احساس می کنم اگر وارد حوزه رقابت جشنواره ای شوم از هدف اصلی خودم در زمینه بازیگری و به طور کلی در تئاتر دور خواهم شد، رقابت برای جایزه من را از هدفم دور خواهد کرد اما خب به هر حال خودم را هم از حضور در جشنواره ها محروم نخواهم کرد، به شخصه خیلی به تجربه در کار بازیگری تئاتر معتقد هستم و بازخورد تماشاگر، هم تماشاگر عام و هم تماشاگر خاص برایم اهمیت ویژه ای دارد.
فضای تئاتر استان و اراک را درمقایسه با شهری چون تهران چگونه ارزیابی می کنید؟ و به نظر شما برای پویایی تئاتر استان به چه عواملی باید توجه کرد؟
تجربه گرایی و عمل گرایی مساله ای است که در تئاتر اراک مورد غفلت واقع شده من همه تلاشم در مسیر پیش رو تمرکز بر این موضوع بوده و نه رقابت های جشنواره ای هر چند بازی من در نمایش خفاش ها ماکارونی می خورند به نویسندگی و کارگردانی بهمن پارسا آرا در جشنواره صحنه مورد تقدیر قرار گرفت، اما برای من که در ابتدای مسیر تئاتر هستم تجربــه نقش های مختلف که خود تجربه زندگی های مختلف محسوب می شود از اهمیت ویژه تری برخوردار است. اتفاق خوبی که در این حوزه رخ داده ایجاد کافه تئاتر است که از طرف آقای یونسفرد در انجمن نمایش مطرح شد، به این شکل که هر گروهی دو نفره، سه نفره و حتی یک نفره روی یک نمایشنامه کار کنند و نمایش های خود را برای خود بچه های تئاتر و نه تماشاگر عام به اجرا بگذارند و پس از آن کار به نقد و بررسی گذاشته شود، تا بتوانیم در بحث نقد هم ظرفیت های خود را تقویت کنیم اگر چه من خیلی شاهد استقبال از بحث کافه تئاتر در بین اهالی تئاتر استان نبودم اما به شخصه از این طرح استقبال کرده و همیشه در کافه تئاترها حضور داشتم و نمایش در اسکله را هم در کافه تئاتر کار کردم که نقد و بررسی آن خیلی برای من کمک کننده بود.
پس به نظرتان توجه به تجربه گرایی درتئاتر استان برای رشد کافی است؟
نه خب یکی از کارهایی که در کنار تجربه می تواند سطح تئاتر را در شهر ما از وضعیت مبتدی ارتقا دهد آموزش است در اراک آکادمی های خوبی برای آموزش بازیگری هست اما بیشتر مناسب هنرجویانی است که برخورد اول خود با تئاتر را تجربه می کنند و جای خالی آموزش های حرفه ای تر برای بچه هایی که چند سالی در این حوزه در حال فعالیت هستند به چشم می خورد ، ما در اراک نیازمند این هستیم تا با بهره گیری از اساتید حرفه ای تر، فضای تئاتر شهر را از رکود خارج کنیم، چرا که ادامه دار بودن این فضای راکد در دراز مدت نتایج خوبی را به همراه نخواهد داشت، این نگاه بین بچه های تئاتر باید شکل بگیرد که ما همواره نیاز به آموزش خواهیم داشت.
از نظرشما توجه به مطالعات تئوریک در خروج فضای تئاتر استان از رکودی که به آن اشاره کردید موثر نخواهد بود؟
با قاطعیت می توانم بگویم ما بچه های تئاتر در بحث مطالعه خیلی ضعیف عمل کرده ایم و این یک جریان جمعی است و بایداین نگاه و احساس ضرورت مطالعه و خواندن کتاب در بین هنرمندان تئاتر اراک شکل بگیرد من شاهد بوده ام کسانی در اراک که خیلی در بحث تئاتر مطرح بوده اند ولی بعد از مدتی دیگر بستر و فضای تئاتر استان برایشان ارضا کننده نبوده ومهاجرت کرده اند و فعالیت های خود را در شهرهایی دیگری چون تهران ادامه داده اند، به همین دلیل است که می گویم ما برای رشد تئاتر استان نیازمند یک حرکت جمعی هستیم، من بازیگر اگر به تنهایی بخواهم کار کنم، تلاش کنم پس از مدتی انگیزه خود را برای کار در یک فضای راکــد از دست می دهم و همین است که ما با پدیده مهاجرات معکوس هنرمندان در استانمان مواجه می شویم مثلا حتی خود من که در ابتدای این مسیر و در حال کسب تجربه هستم و ادعایی هم در این زمینه ندارم متمایلم تا در شرایط بهتری کارم را دنبال کنم و مجبورم برای آموزش های حرفه ای تر، با ایده هایی نوتر به شهرهایی مثل تهران مهاجرت کنم چرا که در اراک چنین بسترهایی فراهم نیست.
سوال دیگرم در حوزه کار بازیگری در تئاتر و سینما است که چقدر در ارتباط با هم اند و به نوعی آیا هر یک می توانند کمک کننده برای کار در حوزه دیگری باشند؟
بازیگری تئاتر و سینما دو پدیده کاملا متفاوت هستند، شاید این جمله خیلی تکراری باشد اما بیشتر کسانی که حضور موفقی در سینما داشته اند بازیگرانی بوده اند که کار خود را از تئاتر شروع کرده اند، خب بازی جلوی دوربین با بازی در صحنه تئاتر حتما تفاوت هایی را خواهد داشت، تداوم حس بازیگر از ابتدا تا انتهای نمایش چیزی است که در سینما شاهد آن نیستیم و چون من تجربه کار تصویری هم داشته ام به شخصه فکر می کنم لذتی که در بازیگری تئاتر هست در بازی مقابل دوربین نیست، هر چند گفتم کار تصویر و کار تئاتر دو دنیای متفاوت است و خیلی نمی توان این دو را با هم قیاس کرد.
وضعیت تئاتر در دوران کرونا چگونه است؟
کسی که یک بار به شکل واقعی صحنه تئاتر را تجربه می کند به این کار اعتیاد پیدا خواهد کرد، اجرا روی صحنه برای بازیگر تئاتر اعتیادآور است، بازیگر اگر اجرا نداشته باشد حالش بد می شود، در طول این یک سال ویروس کرونا حال خیلی از ما تئاتری ها را بد کرد و همه نگران خاموش شدن چراغ تئاتر نه تنها در یک شهر یا یک کشور که در دنیا بودیم، هر چند که اجراها از نظر مالی برای ما آورده ی چندانی نداشته و هر آنچه هست فقط عشق است که بچه های تئاتر را در این مسیر نگه می دارد اما این مدت، تعطیلی اجراها و سالن ها به ما خیلی بد گذشت و خوشحالیم که بعد از مدت ها خیلی از سالن های تئاتر مجدد باز شدند اما گله ای که دارم این است که چرا همه مشاغل الان فعال هستند اما باز هم سختگیری در سالن های تئاتر ادامه دارد در حالی که می شود خیلی راحت با رعایت سیستم فاصله گذرای و تست تب سنجی با این مساله برخورد کرد، چرا باید بازیگر تئاتر یک سال گوشه خانه بنشیند یا کار خود را به صورت آنلاین و بدون تماشاگر ارائه دهد مگر می توان تماشاگر را از کار تئاتر جدا کرد، تئاتر برای تماشاگر است و گرنه که با کار سینما چه تفاوتی دارد.
خب شما از اهالی تئاترهستید و دغدغه های این هنرمندان را بهتر می دانی…
بحثی که باید به آن پرداخت بحث تبلیغات است ما برای هر چیزی که می خواهیم دیده یا شنیده شود نیاز به تبلیغات داریم با این حال به مساله تبلیغات در تئاتر ما خیلی خیلی کم پرداخته شده، بودجه بـه اندازه ای به کارها تعلق نمی گیرد تا هنرمندان بتوانند چند بنر در سطح شهر نصب کنند و بین عموم برای اجراهای خود اطلاع رسانی کنند، تماشای تئاتر در بین مردم اراک جا نیفتاده است بیشتر تماشاگران از دوستان و اقوام بازیگرانند در حالی که با پرداختن به بحث تبلیغات می توانیم این خلا را پر کنیم و مردم را با تئاتر آشناتر کنیم، این یک جریان دو سویه است هرچقدر مردم را بیشتر با تئاتر آشنا کنیم استقبال از اجراها بیشتر خواهد شد و هر چه تماشاگر کار من تئاتری رابیشتر ببیند من انگیزه پیدا خواهم کرد و کار بهتری را ارائه خواهم داد. اما یکی دیگر از مشکلاتی که همه هنرمندان تئاتر در استان مرکزی با آن دست و پنجه نرم می کنند مساله جشنواره ای شدن تئاتر است، در حالی که ما تئاتر کار می کنیم برای تماشاگر، بچه ها از این جشنواره تا آن جشنواره تئاتر کار می کنند در حالی که ما باید به تقویت اجراهای عمومی تئاتر بپردازیم و باید در این زمینه اولویت ما کار برای تماشاگر باشد نه صرفا کار برای چند داور در جشنواره، تمام فعالیت ما بچه های تئاتر در استان مرکزی محدود شده به دو جشنواره تئاتر صحنه و تئاتر استانی و بین این جشنواره ها ما هیچ کار دیگری نمی بینیم و این یک فاجعه برای تئاتر استان محسوب می شود و باعث درجا زدن فضای تئاتر استانمان خواهد شد، من امیدوارم این نگاه جشنواره ای در هنرمندان استان از بین بروند و ما بدانیم که نمایش بازی می کنیم برای مردم و تماشاگر.
حرف آخر؟
تا این لحظه فعالیتم خدا را شاکرم که مرا تنها نگذاشت و تا این جای کار من تنها و تنها با تلاش خودم در این مسیر قدم برداشته ام، خوانده ام، تحقیق کرده ام و از کسانی که علم اش را داشته اند کمک گرفته ام، امیدوارم همچنان محکم تر از قبل مسیرم را ادامه بدهم و شاهد اتفاق های خوب چه برای خودم چه برای خانواده تئاتر باشم.