چهارشنبه ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۰  شماره ۱۴۲۱

نگاهی به بیماری فشار خون، عوامل زمینه ساز این بیماری و راه های جلوگیری از بروز آن

نبرد با قاتل خاموش

فاطمه چاپاری

به نیرویی که خون هنگام عبور به دیواره شریان‌ها وارد می‌کند، فشارخون گفته می‌شود و در صورتی که میزان فشار خون از حد نرمال بالاتر برود تبدیل به بیماری فشار خون خواهد شد، پرفشاریِ خون در مراحل اولیه به ‌ندرت از خود نشانه‌ی بالینی برجای می‌گذارد، به‌طوری که طبق آمار موجود، حدود نیمی از افراد مبتلابه بیماری فشار خون از بیماری خودآگاهی نداشته و هیچ اقدام درمانی جهت رفع این مشکل انجام نمی‌دهند و متعاقباً دچار عوارض این بیماری مانند سکته قلبی، سکته مغزی، بیماری‌های کلیوی می‌شوند. ازاین‌رو در جهان بیماری فشارخون بالا با عنوان «قاتل خاموش» شناخته می‌شود، اما به گفته پــزشکان می توان با فعالیت بدنی، تغذیه مناسب و سالم آن را کنترل کرده و از بروز و شدت یافتنش جلوگیری به عمل آورد. روز ۲۷ اردیبهشت (۱۷ ماه می میلادی) روز جهانی فشارخون نامگذاری شده، به همین بهانه وقایع استان پیرامون عوامل زمینه ســاز ایـن بیماری و راه های جلوگیری از بروز آن، به گفتگو با پری میرشفیعی رییس گروه بیماری های غیر واگیر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اراک پرداخته است.
چه عواملی زمینه ساز بیماری فشار خون است؟
عواملی چون سن، ژنتیک، چاقی، جنسیت، کم تحرکی، مصرف الکل، مصرف زیاد نمک و برخی از داروها و ابتلا به برخی بیماری ها چون دیابت یا بیماری های کلیوی یا تیرویید و… در ابتلا به فشار خون موثر هستند. درصورت ابتلا یکی ازاعضای خانواده به فشارخون بالا،احتمال ابتلای سایراعضای خانواده بیشتر است، همچنین با افزایش سن احتمال ابتلا به این بیماری بالاترمی رود، این بیماری تا ۴۵ سالگی بیشتر در مردان شایع بوده و در ۴۵-۵۴ سالگی درهر دو جنس و از۵۴ سالگی به بعد درخانم ها شایعتر است.
این بیماری چه زمانی می تواند خطرساز باشد؟و برای جلوگیری از بروز آن چه مواردی را باید رعایت کرد؟
فشار خون در مراحل اولیه به‌ ندرت از خود نشانه‌ی بالینی بر جای می‌گذارد، از‌ این‌ رو در جهان بیماری فشارخون بالا با عنوان «قاتل خاموش» شناخته می‌شود تنها زمانی که افراد متعاقباً دچار عوارض این بیماری می شوند ممکن است به آن آگاه شوند، احساس سردرد، تاری دید، درد قفسه سینه و… در صورتی که افرادی علایمی چون درد یافشار (یا هر دو) روی قفسه سینه، احساس افتادن و غش یا سنکوپ، احساس ناراحتی روی معده، تعریق سرد، علایم حمله مغزی، علایم کلیوی و یا فشارخون بالای ۱۸۰/۱۱۰ و… را در خود مراجعه کردند بایستی هرچه سریعتر به پزشک مراجعه کنند. علاوه بر این فشارخون براساس عوامل ایجادکننده آن به دو نوع اولیه (که شایعترهست وعلت آن ناشناخته هست) و نوع ثانویه (که چنددلیل اختصاصی دارد وعارضه یک مشکل دیگراست، اگرفشارخون بالا به علت سایر شرایط یابیماری ایجادشود) دسته بندی می شود.
برای مثال فشار خون ثانویه ممکن است به علت آسیب های کلیوی، فعالیت بیش از حد غددفوق کلیوی، دیابت، سندروم کوشینگ، یاهیپرتیروئیدی و یا مصرف الکل یا علل دیگر ظاهر شود، فشارخون بالا در ابتدا بدون علامت هست امازمانی که به تدریج منجربه بروزعوارض یاچندین بیماری مانند بیماری کلیوی، بیماری قلبی و… شود، علایم دار می شود که مربوط به تظاهر عوارض بیماری فشارخون بالا است.
برای جلوگیری از بروز این بیماری افراد بایستی فشارخون خود را چک کنند و با توجه به میزان آن (عدد فشارخون چندهست؟) بارعایت رژیم غذایی مناسب، مصرف محدود نمک، غذاهای سرخ کردنی، عدم مصرف دخانیات والکل، مصرف به انداره میوه و سبزی، انجام فعالیت فیزیکی و کنترل وزن مناسب آن را درحد طبیعی نگه دارند. برای کنترل فشارخون بالا علاوه بر رعایت موارد بالا مراجعه منظم به پزشک ومصرف دارو طبق توصیه و تجویز پزشک ضروری می باشد.
میزان شیوع فشارخون در کشور و استان مرکزی چگونه است؟
میزان شیوع فشارخون طبق مطالعه پیمایش عوامل خطرکه درسال۱۳۹۵در کشور انجام شد، درکشور۲۷ درصد و در استان مرکزی ۲۹درصد می باشد.
میزان آگاهی عموم از این بیماری در استان در چه سطحی می باشد؟
میزان آگاهی عموم ازبیماری فشارخون در کشور۵۷ درصد و دراستان مرکزی خوشبختانه ۶۲ درصد می باشد.
میزان مراقبت از بیماری در کشور واستان چقدر هست؟
میزان مراقبت از فشارخون درکشور ۵/۳۷ درصد و در استان ۳۶ درصد است.
آیا بیماران فشارخونی دراستان پرونده الکترونیکی دارند؟
بیمارانی که توسط دانشگاه شناسایی شده اند در سامانه یکپارچه بهداشت (سیب) دارای پرونده الکترونیک هستند و مراقبت ها برای ایشان انجـام می شود.