یکشنبه ۱۶ آبان ۱۴۰۰  شماره ۱۴۹۲

وقایع استان بررسی می کند؛ استاندار جدید مرکزی کدام چالش های استان را در اولویت قرار دهد؟

مشکلات اصلی

استان مرکزی با مساحتی معادل ۲۹۵۳۰ کیلومترمربع، ۱٫۸۲ درصد از مساحت کل کشور را به خود اختصاص داده و تراکم نسبی جمعیت استان ۴۶ نفر در هر کیلومترمربع است. بر اساس آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن، جمعیت استان مرکزی یک میلیون و ۴۲۹ هزار و ۴۷۵ نفر است. یک میلیون و ۹۹ هزار و ۷۶۴ نفر از مردم استان مرکزی در شهرها و ۳۲۹ هزار و ۶۹۰ نفر در روستا سکونت دارند. بر اساس آخرین تقسیمات کشوری در سال ۱۳۹۳، این استان از ۱۲ شهرستان، ۲۳ بخش، ۶۶ دهستان، ۳۳ شهر و ۱۶۰۳ آبادی تشکیل شده است.
مرکزی در سال های اخیر با چالش ها و مشکلات عدیده ای روبرو بوده است. در این گزارش به برخی از مهمترین این چالش ها اشاره خواهد شد، چالش هایی که استاندار جدید باید در اولویت کاری خود قرار دهد.

اقتصاد، صنعت و گردشگری
مسائل اصلی که استان در حوزه اقتصادی، صنعتی و گردشگری با آن‌ها درگیر است، در چهار بخش کلی مطرح شده است. مشکل کمبود نقدینگی، مشکل تصفیه‌خانه‌های شهرک‌های صنعتی و اختلاف با سازمان محیط‌زیست در خصوص جانمایی شهرک امیرکبیر، مشکل ساختار گمرک و حمل‌ونقل، عدم تحقیق و توسعه در صنعت و جانمایی شرکت‌ها، چالش‌های اساسی استان در بخش صنعت و معدن است. اما در بین این مسائل، مشکل کمبود نقدینگی از مسائل کلیدی و عمده استان بوده و برای خروج از رکود و حل مشکلات بخش صنعت و معدن تنگناهای مالی صنایع و رفع آن اولویت دارد. برای حل این مسئله نیز، مهم‌ترین و تنها سیاست پیشنهادی، ساماندهی صنایع کوچک و متوسط است؛ این سیاست به دلیل اشتغال نزدیک به ۵۰ درصد از مردم در این صنایع و از طرفی لزوم سرمایه‌گذاری کمتر به‌منظور افزایش بازدهی، از ارجحیت برخوردار است. در اجرای این سیاست نیز، خوشه سازی و حمایت از کاربرد خوشه‌ها و تجمیع امکانات و دانش صنایع مرتبط با یکدیگر جایگاه ویژه‌ای دارد.

محیط‌زیست، آب و کشاورزی
در حوزه محیط‌ز‌یست، آب و کشاورزی نیز، استان مرکزی از ابتدا به‌عنوان یک استان صنعتی کشور هدف‌گذاری شده و حجم صنایع بزرگ و کوچک استان در طول سال‌های گذشته در حال افزایش بوده است. مهم‌ترین مسئله استان مرکزی در حوزه محیط‌زیست، آب و کشاورزی، بارگذاری نامتناسب بر محیط‌زیست است که برای حل آن، چهار گزینه سیاستی محتمل پیش‌روست:
۱٫ تعدیل بارگذاری محیطی متناسب با توان منطقه درزمینه آلودگی هوا و کشاورزی
۲٫ مهار و مدیریت رواناب سطحی و سیلاب
۳٫ بهینه‌سازی مصرف آب
۴٫ باز تعریف راهبرد مدیریت پسماند

اجتماعی و فرهنگی
ازجمله مهم‌ترین مسائل اجتماعی و فرهنگی استان مرکزی را می‌توان در دو سطح کلان و میانی طبقه‌بندی کرد. در سطح کلان، چند مسئله قابل اشاره است:
۱٫ اضطراب اجتماعی ناشی از وضعیت زیست‌محیطی، آلودگی شهری و خطر سلامت.
۲٫عدم هماهنگی میان برند صنعتی استان با زیرساخت‌های اجتماعی آن
۳٫ توجه نکردن به کارکرد صنعتی شهر با هدایت، آموزش و جذب نیروی کار موردنظر
۴٫ عدم هویت استانی و نیز هویت شهری برای شهر اراک به‌عنوان مرکز استان
۵٫ عدم توجه به نوع، میزان و ترکیب مهاجران واردشده به استان
۶٫ عدم برنامه‌ریزی در سیستم تأمین اجتماعی برای جمعیت در آستانه پیری
۷٫ پتانسیل درگیری بر سر منابع محدود زیست‌محیطی مانند آب و قدرت اقتصادی به‌ویژه در زمینه پست‌های کلیدی صنعتی. در سطح میانی نیز، عدم هویت شهری و عدم پیوند دانشگاه، صنعت و کنشگران اجتماعی، دو مسئله کلیدی در حوزه اجتماعی و فرهنگی استان به شمار می‌روند.
می‌توان با راهکارهایی چون تقویت هویت محله‌ای، افزایش خدمات فرهنگی و اجتماعی به‌منظور افزایش حضور شهروندان در عرصه‌های عمومی شهری، تقویت وحدت استانی، تقویت و حمایت از شبکه‌های اجتماعی هویت‌ساز در بین شهروندان، در راستای حل مسئله بی‌هویتی شهری گام برداشت.