یکشنبه ۱۲ مرداد ۱۳۹۹ شماره ۱۳۰۲

ماشه چکان ها را بشناسید

مهنوش نیازی

عضو انجمن مشاوره ایران شعبه استان مرکزی

نزدیک به پنج ماه است که مردم در سراسر دنیا در قرنطینه به سر میبرند.زمانی که صحبت از در خانه ماندن، تعطیلی طولانی ،خارج شدن زندگی از حالت عادی و گذراندن زمان بیشتر اعضا خانواده با یک دیگر می شود طبیعی است که برخورد بین اعضا دوچندان خواهد شود. طولانی تر شدن قرنطینه شرایط اجتماعی، اقتصادی، روابط خانوادگی و شرایط روحی و روانی همه افراد را دچار تنش کرده است. آنچنان که شاهد تشدید روند وحشتناک پدیده تلخ خشونت خانگی در سراسرجهان هستیم. متاسفانه کرونا جسم را درگیر می کند اما خشونت خانگی می تواند سال ها روان افراد یک خانواده را درگیر کند. ورود کرونا به کشور ما آنچنان غیر منتظره بود که برای مقابله با آن جهت حفظ سلامت جسم و روان افراد نباید انتظار برنامه جامع و بی نقصی برای ادامه زندگی را داشت. خشونت خانگی در واقع به معنای رفتار خشونت آمیز و اعمال کنترل و قدرت یک عضو خانواده علیه سایر اعضا دانست. خشونت خانگی از برجسته ترین آسیب های دوران قرنطینه می باشد که تنها مختص یک جامعه یا طبقه اجتماعی و یا اقتصادی خاص نیست و دارای جنبه های متعددی از جمله خشونت جسمی، جنسی، روانی و کلامی می باشد که اثرات این خشونت مانند خاکستر زیر آتش تا سال ها پس از توقف باقی میماند. قربانیان اصلی خشونت خانگی زنان و کودکان هستند. در واقع تا چندی پیش خانه محلی امن برای آنان بود اما با شیوع ویروس کرونا و ادامه دار شدن قرنطینه، خانه به ناامن ترین مکان برای آنان تبدیل شده است.آنان نه راهی برای رفتن دارند نه پایی برای ماندن زیرا مرگ در بیرون خانه و خشونت درون خانه انتظار آنان را می کشد. از جمله اثرات خشونت خانگی بر کودکان و نوجوانان که شاهد یا قربانی آن هستند می توان به از دست دادن اعتماد خود به دنیا، اضطراب، استرس، افسردگی، اختلال در هیجانات و ناتوانی در برقراری ارتباط اشاره کرد.این موارد عواملی برای سو مصرف الکل، پرخاشگری، خشونت و بزهکاری و مشکلات روان شناختی در بزگسالی دانست. در واقع خشونت خانگی تعارضاتی است که از قبل وجود داشته است و اکنون با توجه به شرایطی چون خانه نشینی و عدم تحرک،ترس از بیماری، ناامیدی، بی پولی و تاب آوری پایین افراد خانواده و… مجال بروز پیدا کرده است. برای جلوگیری از ابتلا به ویروس کرونا ما باید سبک جدیدی از زندگی را در پیش بگیریم سبکی که سلامت جسمی و روانی جامعه را تضمین می کند. فرهنگ جدید زندگی به سبک کرونا باید آموخته شود اما شرط آموختن این سبک جدید پذیرش افراد را می طلبد. از این رو روانشناسان و مشاوران برای مقابله با دشواری های زندگی به سبک کرونا و کاهش خشونت خانگی راهکار هایی را پیشنهاد کرده اند .
-۱ترک محل: زمانی که بگو مگو شما بالا میگیرد و شرایطی محیطی شما دارای ویژگی های خاص است مانند نور زیاد، صدای بلند و.. باعث عصبانیت بیشتر و تبدیل آن به خشونت می شود. یکی از راه های ساده برای پیشگیری می تواند ترک محل و رفتن به اتاق دیگر باشد .
-۲ توجه به حریم خصوصی: در این ایام افراد یک خانواده مجبور هستند زمان بیشتری را در خانه با یک دیگر سپری کنند در نتیجه بیشتر از قبل باید به حریم خصوصی یک دیگر احترام بگذارند و از کنترل کردن یک دیگر خودداری کنند.

-۳گفت و گو: افراد یک خانواده باید از بگو مگو با یک دیگر پرهیزکرده و سعی کنند آن را تبدیل به گفت و گو کنند. وقتی دیگران از حال ما باخبر باشند از سردی و واکنش تلخ ما کمتر می رنجند پس سعی کنید برای جلوگیری از تنش گفت و گو همدلانه داشته باشید.
-۴ حفظ آرامش روانی:جهت حفظ آرامش روانی در خانواده از بازگو کردن خبرهای بد در جمع خانوادگی خودداری کنید . هر فرد به عنوان یک عضو موثردر خانواده موظف است نظم و امنیت روانی را در خانه حفظ کند .
-۵ گذراندن زمان با کودکان: والدین باید سعی کنند در این ایام زمان کافی را با کودکان بگذرانند.کودکان و نه هیچ شخص دیگری مقصر این اتفاق نیست در نتیجه دریغ کردن زمان از کودکان و رهایی آنان به حال خودشان راه حل مناسبی برای فائق آمدن بر این شرایط نیست حداقل کاری که والدین می توانند انجام دهند تبدیل این شرایط به فرصت برای گذراندن وقت با فرزندان خود است. والدین باید با کودکان بازی سرگرم کننده انجام دهند. در آغوش کشیدن کودکان باعث کاهش ترس و اضطراب آنها می شود.
-۶ اعتدال در رعایت بهداشت: یکی از دلایل تنش در این روز ها استفاده بیش از حد اصول بهداشتی برای مقابله با بیماری توسط یکی از اعضا خانواده است. رعایت وسواس گونه اصول بهداشتی عواقبی چون خشونت سایر افراد و افسردگی برای خود شخص را در پی دارد.
-۷ حل تعارضات: وجود اختلاف برای افرادی که باهم در یک خانه زندگی می کنند امری طبیعی است زیرا هرقدر افراد یک خانواده با یک دیگر تفاهم و هم فکری داشته باشند بازهم در اموری با یک دیگر تفاوت دارند. اگر افراد یک خانواده نتوانند این تعارضات را کنترل کنند این تعارضات رفته رفته تبدیل به خشونت خانگی می شود. برای هر مسئله ای راه حل بخصوص وجود دارد که استفاده از آن می تواند تعارضات را به حداقل برساند. در این خصوص میتوان به احترام متقابل و مسئولیت پذیری در خانواده اشاره کرد.
-۸ ماشه چکان هارا بشناسید: زمانی که شما ماشه یک تفنگ را میچکانید پاسخ آن شلیک خواهد بود. برای هر فرد موقعیتی وجود دارد که برایش تحریک کننده است و مانند چکاندن ماشه عمل می کند. تحریک فرد باعث بروز رفتار های ناسازگارانه و پرخاشگرانه میشود.این پاسخ در سرتا سر عمر فرد خودنمایی می کند. بدین معنی که هروقت یکی از موقعیت های ماشه چکان حضور داشته باشد پاسخ ظاهر می شود این پاسخ بدون توجه به زمـــان و مکان به دفعات تکرار میشود.در این ایام باید به موقعیت هایی که باعث تحریک افراد و بروز خشونت می شود توجه کرد.
-۹ افزایش تاب آوری : زندگی طولانی مدت درقرنطینه و تحمل شرایط بحرانی و استرس زا تحریک پذیری و حساسیت افراد را بالا می برد و در نهایت درگیری و خشونت اتفاق می افتد. دراین فرصت اجباری بهتر است تاب آوری را تمرین کـــرده و ویژگی هایی چون مهارت حل مسئله، کفایت اجتماعی، خوش بینی، همدلی، اعتماد به نفس که از ویژگی های افراد تاب آور است را در خود پرورش دهیم. یکی از راه های افزایش تاب آوری ندیدن این ایام به شکل موقعیت برطرف نشدنی است. توجه داشته باشید نشیب و فراز های زندگی غیر قابل اجتناب هستند . هرچند ما نمی توانیم حقیقت مشکلات را تغییر دهیم اما میتوانیم تفسیر خودمان از موقعیت را عوض کنیم. زمانی که موقعیت های زندگی خود را به صورت مسائل قابل حل ببینیم گام مثبتی که قادر هستیم برای این مشکل برداریم محدود یا بازداری میشود.اینگونه با کمک قابلیت درونی خود به موفقیت می رسیم.
-۱۰ استفاده از مشاوره تلفنی: در ایام قرنطینه بسیاری از مطب ها و کلینیک های مشاوره تعطیل هستند و این امر موجب شده است بسیاری از افرادی که برای حل مشکلات خود نزد مشاور می رفتند از این خدمات محروم شوند از این رو مراجعین بیشتر تمایل دارند از مشاوره تلفنی استفاده کنند. این نوع مشاوره دارای معایب و مزایای خود می باشد. از معایب آن می توان به افزایش احتمالی تعداد جلسات مشاوره، عدم استفاده از زبان بدن، عدم برقراری ارتباط چهره به چهره و کاهش دقت در تشخیص بیماری یا اختلال مراجع اشاره کرد. از مزایا این نوع مشاوره می توان هر لحظه دسترسی داشتن به مشاور، عدم نیاز به گرفتن وقت ملاقات، بازگو کردن مشکل در کم ترین زمان ممکن اشاره کرد.