فناوری اطلاعات و اقتصاد

دوشنبه ۱۵ آبان ۹۶  شماره ۷۱۶

دکتر مجید آهنگرانی

با توجه به نقش مؤثر و کلیدی توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در تحقق رشد پایدار اقتصادی، رویکرد کشور‌ها به سرمایه‌گذاری و توسعه در این حوزه متمرکز شده است. اهمیت این موضوع از این حیث دو چندان است که فناوری اطلاعات و ارتباطات با سرعت چشم‌گیری در تمامی ابعاد زندگی به‌خصوص در چرخه اقتصاد ورود کرده است، تا آنجا که توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات نقش غیرقابل انکاری در مزیت رقابتی و توسعه پایدار اقتصادی کشور‌ها ایفا می‌کند. با توجه به اهمیت موضوع، نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در اقتصاد ایران بحث و بررسی می‌شود. توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌تواند تحولات چشمگیری را در حوزه اقتصاد از طریق تسهیل تجارت، سهولت کسب‌و‌کار، توسعه کارآفرینی، کاهش فساد اداری، تسریع امور اداری، تقویت توان رقابت‌پذیری، کاهش تصدی‌گری و افزایش نظارت دولت و… بجای ‌گذارد. هر چند وضعیت فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور طی سال‌‌های اخیر بهبود یافته است، با وجود این، ایران همچنان در مراحل آغازین توسعه ICT و اثرگذاری آن در اقتصاد قرار دارد. به همین دلیل ضرورت سرمایه‌گذاری در این حوزه (با توجه به رشد شتابان توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات) بیش از هر زمان دیگر به چشم می‌خورد. با وجود تمامی نکات مثبت توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات، ذکر چند نکته حایز اهمیت است. اول آنکه، توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات منوط به اتخاذ سیاست‌های مدون، تجهیز زیرساخت‌های مناسب، تلاش مستمر به‌منظور بهبود فضای کسب‌و‌کار، تعامل دانشگاه‌ها، مراکز علمی تحقیقاتی با بخش صنعت و… در این حوزه است. نکته دیگر آنکه، تب فناوری و استفاده محض و ناآگاهانه از آن، بدون توجه به شرایط فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و… راه نفوذ و سلطه بر افراد جامعه را هموار می‌کند؛ به‌طوری که این امکان وجود دارد سرویس‌های جاسوسی کشورهای خارجی با عنوان توسعه ارتباطات به گردآوری اطلاعات افراد به‌خصوص نخبگان دانشگاهی و اطلاعات اقتصادی کشور بپردازند که این موضوع تهدیدی جدی برای برقراری امنیت اقتصادی و حتی امنیت ملی کشور به شمار می‌آید. ازاین‌رو، توسعه فناوری ارتباطات و اطلاعات بویژه در حوزه اقتصادی، نیازمند توجه ویژه به بحث‌های امنیت جریان اطلاعات داشته و مدیریت توسعه آن، تقویت امنیت اقتصادی و ملی را می‌طلبد.
راهکارهای پیشنهادی:
– بومی‌سازی فناوری‌های روز دنیا با ایجاد شرکت‌های مشترک بین‌المللی و آسیب‌شناسی توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات
– ممانعت از واردات صرف فناوری اطلاعات و ارتباطات
– گسترش آموزش عمومی و آموزش تخصصی
– ایمن‌سازی و بررسی نقاط احتمالی آسیب‌پذیری امنیت کشور
– تقویت زیرساخت‌های اقتصادی و تلاش به‌منظور بهبود فضای کسب‌و‌کار
– مدیریت توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در حوزه اقتصادی کشور