شنبه ۲۱ فروردین ۱۴۰۰ شماره ۱۴۰۴

زیر رگبار اضطراب

درباره اهمیت راه‌اندازی سامانه غربالگری اضطراب کودکان ۵ تا ۶ ساله در استان مرکزی

مدیرکل بهزیستی استان مرکزی از راه‌اندازی سامانه غربالگری کودکان ۵ تا ۶ ساله خبر داد. زهرا امینی در گفت‌وگو با خبرنگار وقایع استان با اشاره به راه‌اندازی سامانه غربالگری کودکان ۵ تا ۶ ساله اظهار کرد: طرح غربالگری اضطراب کودکان ۵ تا ۶ ساله با هدف شناسایی؛ تشخیص و درمان به‌موقع اضطراب کودکان هرساله توسط دفتر مشاوره معاونت امور پیشگیری بهزیستی استان مرکزی اجرا می‌شود.
وی افزود: شایع‌ترین اختلالات دوران کودکی اختلالات اضطرابی است و بسیاری اوقات علائم این اختلال با فرآیند رشد طبیعی کودک اشتباه گرفته شده و مانع تشخیص و مداخلات به‌موقع می‌شود و اختلال اضطراب کودکی پدیده‌ای گذرا نبوده و در صورت بی‌توجهی و درمان نشدن تا سنین نوجوانی و بزرگ‌سالی ادامه می‌یابد و موجب افت عملکرد تحصیلی، اجتماعی و شغلی فرد و یا منجر به افسردگی و سوءمصرف مواد مخدر می‌شود.
مدیرکل بهزیستی استان مرکزی بیان کرد: در سال جاری با توجه به شیوع بیماری کرونا سـازمان بهزیستی کشور اقدام به راه‌اندازی ســامانه غـــربالگری اضطراب کودکان از طریق سامانه به نشانی moshavereh.behzisti.gov.ir نموده است
امینی ادامه داد: از خانواده‌های دارای کودک ۵ و ۶ ساله درخواست می‌شود تا در طرح غربالگری اضطراب کودکان در این سنین در سامانه خاص این غربالگری ثبت‌نام کنند.
وی گفت: این طرح با هدف شناسایی کودکان در معرض خطر اضطراب پیگیری می‌شود و نیز کمکی به والدین برای توجه به نشانه‌های اضطرابی کودکان و همچنین ارائه خدمات ارزان‌تر به والدین و کودکان جهت شناسایی و درمان این اختلال است.
مدیرکل بهزیستی استان مرکزی تصریح کرد: اگر اضطراب در دوران کودکی نادیده گرفته شود می‌تواند در دوران بزرگ‌سالی منجر به برخی بیماری‌های روحی و روانی شود که هدف از اجرای طرح غربالگری اضطراب کودکان نیز شناسایی مشکلات گروه هدف در این حوزه و تلاش برای رفع آنها است تا از مشکلات بزرگ‌سالی جلوگیری شود.

لزوم ریشه‌یابی استرس در کودکان
شایع‌ترین اختلالات دوران کودکی اختلالات اضطرابی است و بسیاری اوقات علائم این اختلال با فرآیند رشد طبیعی کودک اشتباه گرفته‌شده و مانع تشخیص و مداخلات به‌موقع می‌شود. اختلال اضطراب کودکی پدیده‌ای گذرا نبوده و در صورت بی‌توجهی و درمان نشدن تا سنین نوجوانی و بزرگ‌سالی ادامه می‌یابد و موجب افت عملکرد تحصیلی، اجتماعی و شغلی فرد و یا منجر به افسردگی و سوءمصرف مواد مخدر می‌شود. با تشخیص به‌موقع و طراحی مداخلات به هنگام، می‌توان از طریق والدین و مربیان به کودکان کمک کرد که چگونه اضطراب خود را کنترل کنند و یک زندگی طبیعی داشته باشند.
در این راستا برنامه غربالگری اضطراب کودکان ۵ تا ۶ سال باهدف کمک به والدین برای توجه به نشانه‌های اضطرابی کودکان و همچنین ارائه خدمات ارزان‌تر به والدین و کودکان و شناسایی و درمان این اختلال طراحی‌شده است. کودکان مضطرب به‌طورمعمول از حیوانات، موقعیت‌ها یا اماکن خاصی می‌ترسند، از رفتن به مهدکودک یا هر کلاس آموزشی دیگر پرهیز می‌کنند، کم رو، بیش‌ازحد ترسو و مضطرب هستند و درصورتی‌که هر یک از این علائم شدید باشد و یا بیش از سه هفته طول بکشد والدین باید به اضطراب غیرطبیعی فکر کنند و به مهدهای کودک مجری طرح مراجعه کنند.
به گزارش وقایع استان به نقل از مهر، زمانی که مادر یا پدر تصمیم می‌گیرند کودک را به مهدکودک بفرستند و یا حتی برای چند ساعت پیش یکی از اقوام بگذارند، کودک به هر کاری متوسل می‌شود تا آن‌ها را از این کار منصرف کند. کودک گریه می‌کند، داد می‌زند، فریاد می‌کشد تا شاید او را رها نکنند اما در این مواقع والدین به فرض اینکه کودک لوس شده او را در همان موقعیت رها می‌کنند، اما واقعیت این است که کودک دچار اضطراب شده و نمی‌تواند کنترلی بر این اضطراب داشته باشد.

استرس و اضطراب فقط به دنیای بزرگ‌ترها تعلق ندارد
تشخیص اضطراب و درمان آن در کودکان بسیار ضروری است چراکه استرس و اضطراب فقط به دنیای بزرگ‌ترها تعلق ندارد، بلکه کودکان نیز با آن مواجه هستند. طبق تحقیقات انجام‌شده بسیاری از کودکان زمانی که در شرایط جدیدی قرار می‌گیرند، دچار اضطراب می‌شوند و واکنش‌های متعددی را از خود بروز می‌دهند که لکنت زبان، آویزان شدن به پدر و مادر، خجالتی شدن و جویدن ناخن از علائم آن است.
اضطراب یک احساس ناخوشایند و مبهم هراس همراه با منشائی شناخته یا ناشناخته است که با عدم اطمینان، درماندگی و برانگیختگی فیزیولوژیک در برابر موقعیتی که استرس‌زا بوده اتفاق می‌افتد به‌طوری‌که اضطراب جزئی جدایی‌ناپذیر از زندگی طبیعی دوران کودکی است و گاهی حتی برای رشد کودک آسیب می‌زند و موجب بروز اختلال در او می‌شود.

اختلال اضطرابی یکی از اختلال‌های شایع دوران کودکی و نوجوانی است
در این میان اختلال اضطرابی یکی از اختلال‌های شایع دوران کودکی و نوجوانی است که می‌تواند زمینه برخی اختلال‌های دیگر را هم فراهم کند بنابراین وظیفه والدین در این موقعیت این است که با کودک با صبر و حوصله برخورد کنند و به کودک اعتمادبه‌نفس لازم را برای مواجهه با آن شرایط بدهند.
از اختلالات اضطرابی شایع در کودکان می‌توان اضطراب اجتماعی، ترس از مدرسه، اضطراب امتحان و اضطراب جدایی را نام برد که با بزرگ شدن کودک و پا گذاشتن به دوران نوجوانی ممکن است اختلالات اضطرابی جدیدی در او پدید آید.
سری به یک مرکز روانشناسی زدیم و در ورود به این مجموعه اتاقی که در آن‌یک کودک ۵ ساله در آغوش مادرش نشسته بود نظرمان را جلب کرد.
مادر بهنام در حالی مشغول صحبت با روان‌شناس بود که کودکش یک ثانیه هم وی را تنها نگذاشت تا پس از پایان صحبت‌های آن‌ها ما نیز سؤال‌هایمان را بپرسیم.
مادر بهنام بابیان اینکه کودکم از همان دوران نوزادی و وقتی کمتر از یک سال داشت از دوری من وحشت می‌کرد، گفت: بهنام اوایل به‌راحتی با غریبه‌ها دوست می‌شد اما کم‌کم رفتارش تغییر کرد. وی بابیان اینکه هر بار که در مواجهه با افراد غریبه بهنام گریه می‌کرد اطرافیان می‌گفتند که عادی است و رفتار اغلب کودکان در سن کم همین‌طور است و من چندان به موضوع اهمیت نمی‌دادم، گفت: رفته‌رفته ترس بهنام بیشتر شد تا جایی که حتی در مواقعی که او را نزد مادرم می‌گذاشتم تا به امور زندگی برسم نیز گریه می‌کرد.
وی بابیان اینکه اکنون بهنام ۵ سال و ۵ ماه از سن خود را سپری کرده اما همچنان ترس و اضطراب او را رها نمی‌کند، گفت: امسال پسرم وارد مقطع پیش‌دبستانی شد و دو هفته اول از روزهای رفتن به مدرسه را با اشک و گریه سپری کرد چراکه از جدایی و نبودن من در کنارش می‌ترسید تا جایی که من در مدرسه می‌ماندم تا خیالش از حضور من مطمئن شود.
مادر بهنام که قدردان مربی آموزشی فرزندش است که او را به مشکل فرزندش آگاه کرده، گفت: در جلسه مشاوره مدرسه، مربی بهنام از من خواست او را به مرکز سنجش اضطراب ببرم تا دلایل این‌همه ترس مشخص شود.
وی با بیان اینکه در این مرکز از فرزندم آزمون اضطراب گرفته شد و متأسفانه فرزندم با اختلال اضطرابی مواجه است، گفت: امیدوارم درمان را دیر شروع نکرده باشم و این مشکل فرزندم حل شود.

سن شیوع خاصی نمی‌توان برای اختلال اضطراب در کودکان در نظر گرفت
روانشناسی کودک نیز در این خصوص بابیان اینکه سن شیوع خاصی نمی‌توان برای اختلال اضطراب در کودکان در نظر گرفت، گفت: کودک از ۹ ماهگی واکنش‌های محیطی را درک می‌کند و آمادگی دچار شدن به اضطراب را دارد.
انسیه گمار بابیان اینکه بیش از ۱۰ درصد این گروه سنی در مقطعی از رشد دچار این اختلال می‌شوند، گفت: اضطراب جدایی بین ۹ تا ۱۸ ماهگی به اوج خود می‌رسد و تا حدود ۲.۵ سالگی کاهش می‌یابد. وی بابیان اینکه اختلال اضطراب جدایی، اختلال اضطراب فراگیر و جمعیت هراسی در کودکان و نوجوانان به هم مرتبط است، گفت: در بیشتر کودکان یکی از این دو اختلال وجود دارد.
گمار بابیان اینکه کودکی که برای خوابیدن ترس دارد، در خوردن غذا مشکل دارد، مدام دلش درد می‌کند یا نمی‌خواهد به مدرسه برود و شب‌ها هم کابوس می‌بیند، اگر به مدت ۴ هفته این علائم را همراه با علائمی مانند سردرد و دل‌درد داشته باشد، دچار اختلال اضطرابی است و باید تحت نظر روان‌پزشک و روان‌درمانگر قرار گیرد، گفت: یکی از ملاک‌های تشخیصی طول مدت اختلال است که حداقل ۴ هفته است. وی بابیان اینکه درمان این اختلال به دو صورت روان‌درمانی و دارودرمانی است، گفت: دوره درمان بر اساس وضعیت کودکی که مراجعه کرده متفاوت است.
گمار گفت: گاهی اوقات فرد یک سال تحت درمان است اما گاهی علائم خفیف بوده و ۶ تا ۸ جلسه درمان کفایت می‌کند. وی تأکید کرد: والدین باید محیطی را فراهم کنندکه کودک اعتمادبه‌نفس پیدا کند و در انجام کارها به خود متکی باشد و حتی آن‌ها می‌توانند در مورد نگرانی‌های کودک با او حرف زده و روش کنار آمدن با اتفاقات را نیز به او آموزش دهند.