زنجیره اشتباه

سه شنبه ۱۲ دی ۱۴۰۲  شماره ۱۷۸۰

وقایع استان گزارش می دهد؛ سبد فروشی شرکت های پخش دارو مشکل این روزهای داروخانه ها

زنجیره اشتباه

فاطمه چاپاری:امروزه با گسترش علم داروسازی، تنوع داروها بیشتر شده است و پزشکان نیز دستورالعمل‌هایی برای درمان و تجویز دارو دارند. از آنجایی که عرضه دارو صرفا با دستور پزشک معالج امکان‌پذیر بوده، دارو از نظر محدودیت عرضه با دیگر اقلام متفاوت است. از این ‌رو تجویز صحیح و مصرف به‌موقع دارو می‌تواند برای بهبود نظام سلامت کشور مفید باشد، بسیاری از کارشناسان و فعالان حوزه دارو سبد فروشی را به عنوان مهم ترین عامل در ایجاد کمبود دارو در برخی مواقع عنوان می کنند. سبد فروشی به عنوان یکی از چالش های اصلی زنجیره تامین دارو معرفی می شود؛ معضلی که در آن شرکت های پخش با قرار دادن داروهای با چرخش کم در کنار داروهای حیاتی و کمیاب سعی در افزایش فروش محصولات مانده در انبارهایشان می کنند.
علی رضایی مدیر داروخانه و کارمند شرکت پخش دارو در اینباره به خبرنگار وقایع استان می گوید: در حال حاضر کمبود محسوسی در داروها نداریم حتی داروی بیماری های خاص نیز در داروخانه ها موجود است و تنها در چند قلم از داروهای وارداتی مانند میدودرین دچار کمبود هستیم اما در حال حاضر با کمبود نگران کننده ای مواجه نیستیم. وی می افزاید: در مقاطعی کشور دچار کمبود دارو می شود که عامل اصلی آن هم به نظر من عملکرد بد شرکت های توزیع و پخش دارو در نحوه تخصیص داروها است، در این زمینه سبدفروشی داروها در شرکت ها عامل اصلی کمبود دارو در داروخانه ها به شمار می رود که بنده این موضوع را با سازمان غذا و دارو به عنوان متولی اصلی دارو در کشور هم در میان گذاشته ام.
رضایی توضیح می دهد: سبد فروشی این گونه است که شرکت های پخش دارو، داروخانه ها، هلال احمر یا مراکز خاصی را مجبور می کنند اگر دارویی را می خواهند در کنارش باید داروهای مازاد بر مصرف خریداری کنند که این ناشی از عدم مدیریت توزیع دارو در سطح داروخانه ها است. وی اضافه می کند: بعد از آن هم عدم پیش بینی به موقع بازار و نداشتن آمار درست از مراجعات و بیماران، پراکندگی بیماران و .. را می توان برشمرد.
رضایی عنوان می کند: نظارت مستمر اداره غذا و داروی دانشگاه بر شرکت های توزیع و داروخانـه هـا را می توان به عنوان راهکـار حل این مشکـل مطرح کـرد به گونه ای که شرکت ها و داروخانه ها از ناظران فرمانبرداری داشته باشند، اما در این میان نظارت های غذا و دارو استان مرکزی همواره عملکرد خوبی از خود نشان داده است.
لیلا مشهدی هم از کارکنان یکی از داروخانه های شهر است که می گوید: این روزها در داروخانه با کمبود داروهای آنتی بیوتیک و اسپری های تنفسی روبرو هستیم.
وی تصریح می کند: به طور کلی انواع آنتی بیوتیک‌ها، استامینوفن‌ها و بروفن‌ها، سُرم‌ها و اسپری‌‌های تنفسی و عجیب‌تر از همه حتی قطره و اسپری بینی سدیم کلراید و در مجموع داروهای عمومی که بیشتر برای سرماخوردگی استفاده می‌شود، در بازار به زحمت پیدا می‌شود.
مشهدی توضیح می دهد: من اطلاعی از عوامل ریشه ای موثر در کمبود داروها ندارم اما به طور کلی آلودگی هوا و شیوع بیماری هایی چون آنفلوانزا و سرماخوردگی در این روزها در کمبود داروهایی مرتبط موثر بوده است.
عباس علیمرادیان معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی استان مرکزی هم در اینباره می گوید: ما در محدوده استان به طور ویژه با کمبود دارویی مواجه نیستیم اما به طور کشوری با کمبود داروی بیماری های خاص و اسپری های تنفسی همیشه روبروبوده ایم.
وی ادامه می دهد: عوامل متعددی در این مساله موثراند که از آن جمله می توان به نحوه نامناسب توزع، عدم تامین مواد اولیه و مشکلات تخصیص ارز اشاره نمود.
معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی استان مرکزی در خصوص معضل سبدفروشی توضیح داد: برای برخورد با سبدفروشی لازم است داروخانه ها تخلفات را به ما اعلام کنند، ما به طور کلی که نمی توانیم با سبدفروشی برخورد کنیم بلکه باید نام شرکتی که دست به این تخلف زده به ما اعلام شود چرا که در غیر این صورت برخورد ما غیرقانونی خواهد بود و شرکت می توان از ما شکایت کند.
علیمرادیان در ادامه افزود: متاسفانه هیچ داروخانه ای تخلفاتی چون سبدفروشی را به ما اعلام نکرده و دلی آن هم می تواند این باشد که داروخانه ها که با شرکت ها در حال همکاری هستند و می خواهند خودشان خراب نشوند.
محمدرضا مرادی مدیرعامل شرکت پخش رازی نیز در گفت و گو با بازار و در پاسخ به معضلات پیش آمده با سبد فروشی شرکت های پخش می گوید: مشکل اصلی در کل زنجیره ارزش داروی کشور سیاست گذاری است؛ چرا که برخی از آیین نامه ها که باعث بروز مشکلاتی می شوند آن مشکلات را به شرکت های پخش هم سرایت می دهند. وی اضافه می کند: وقتی ۵۴ شرکت یک محصولی را تولید می کنند و همه هم می خواهند سهم بازار بگیرند قائدتا دیگر نمی شود یک حالت متواضعی را در فروش از شرکت تولیدی توقع داشته باشیم
مدیرعامل شرکت پخش رازی تاکید می کند: بنابراین به پخش کننده می گوید اگر می خواهی داروی مورد نظر را تهیه کنی باید سایر محصولات کم فروش تر دیگر را هم خرید کنید. همین روند تا داروخانه ادامه می یابد. بنابراین مشکل سیاست گذاری است. این درحالی است که به نظر بنده یکی از صنایعی که می تواند بعد از نفت به کشور کمک کند همین داروسازی است.
این داروساز می افزاید:ظرفیتی تولیدی که اکنون در اختیار داریم بیش از نیاز داخلی است و بیش از ۳.۵ برابر نیاز داخل می توانیم تولید کنیم اما تولید نداریم؛ چرا؟ چون نمی توانیم صادرات داشته باشیم. بنابراین وقتی این موارد و کنار هم بگذاریم متوجه دلیل سبد فروشی خواهیم شد.
وی می افزاید: بنابراین وقتی سیاست گذاری اشتباه است و برنامه ریزی وجود ندارد همیشه یک تعدادی محصول زیاد و تعدادی محصول کم است. با این شرایط و تعداد بالای شرکت های پخش می بینیم که سبد فروشی می شود. پخش ها هم چون می خواهند در این فضا بمانند و حذف نشوند چند محصول استراتژیک را پیش خرید می کنند و بعد به داروخانه سبد فروشی می کنند.
مرادی: پخش ها هم ناچار هستند خیلی از محصولات را پیش خرید کنند؛ چرا که بین ۶۴ شرکت پخش سراسری دارو رقابت است. آخر این موضوع نیز متضرر شدن داروخانه ها هست
مرادی ادامه می دهد: پخش ها هم ناچار هستند خیلی از محصولات را پیش خرید کنند؛ چرا که بین ۶۴ شرکت پخش سراسری دارو رقابت است. آخر این موضوع نیز متضرر شدن داروخانه ها هست. این درحالی است که اگر از ظرفیت های کشور استفاده شود بتوانیم در بعد کلان مشکل صادرات دارویی را رفع کنیم خیلی از مسائل دیگر خود به خود برطرف می شود.
این داروساز تاکید می کند: با چنین شرایطی خیلی از شرکت ها که تعداد شان هم کم نیست می توانند محصول شان که بیش از نیاز بازار است را صادر کنند و توازنی در سبد ایجاد تولیدات ایجاد کنند. همچنین اگر کمبودی هم پیش بیاید واردات ساده تر است. توازن که باشد هیچ کسی نمی تواند داروخانه را مجبور به خرید سبد دارویی کند. داروخانه هم مشتری ثابت شرکت های پخش است و نمی خواهد باعث از دست رفتن آن شود اما شرایط ایجاد می کند.
مرادی می افزاید: این مسائل هم فقط به داروساز و شرکت پخش و غیره مرتبط نیست. از ابتدای زنجیره یعنی مواد اولیه مشکل سیاست گذاری وجود دارد تا اینکه داروخانه که در ارتباط با مردم است. الان یکی شرکت های تولید کننده یک محصول را با ظرفیت ۵ سال نیاز کشور را تولید کرده بعد همان شرکت ۵۰ محصول دیگر را نتوانسته تولید کند.
با این تفاسیر شاید بخشی از کمبودهای دارویی و معضلات امروز صنعت داروسازی در ادامه همان بخش نامه های گاهی و بیگاهی باشد که نه تنها چشم اندازی برای داروسازان نمی گذارد بلکه باعث می شود در نبود صادرات، داروسازان و شرکت های پخش به صورت زنجیره ای ناچار به سبد فروشی شوند. اتفاقی که شاید تاثیر مستقیمی بر روی صنعت درمان کشور نگذارد اما به طور حتم با بروز کمبودهای دارویی در نهایت دود آن در چشم مردم می رود.