روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
چهارشنبه ۱ آذر ۹۶ شماره ۷۲۷
مهرداد یاری: برای کسانی که اهل مطالعه هستند کتاب از هر مخدری اعتیاد آورتر و از هر فعالیتی هیجان انگیزتر است اما برای آن دسته از کسانی که تا کنون سراغ کتاب نرفته اند مطالعه کردن از غروب جمعه ملال آورتر و از هر جیغ بنفشی دل آزارتر است. اگر از جمع کثیری که بیزار از مطالعه هستند علت این بیزاری را جویا شوید گاه نظرات جالبی خواهید شنید نظراتی مثل اینکه می گویند کتاب که می خوانند سر درد می گیرند!! متاسفانه برای رفع سر درد ناشی از کتابخوانی هنوز دارویی ساخته نشده است چرا که از نظر پزشک ها کتاب هیچ دردی منتقل نمی کند.
اغلب کسانی که مطالعه نمی کنند از کمبود وقت به عنوان عامل اصلی دوری از کتاب یاد می کنند هر چند به نظر ما این عزیزان اگر به کتاب به عنوان یک فعالیت مهم نگاه کنند اختصاص دادن ۱۵دقیقه زمان برای مطالعه در روز کار ساده ای است. این را از آنجایی می گوییم که در تمام مشاغل آدم های اهل مطالعه وجود دارد این یعنی هیچ آدمی نیست که تمام عمر برای مطالعه وقت نداشته باشد. روشن است که این مهم بودن یا نبودن مطالعه است که برای افراد مختلف تعیین کننده می باشد نه هیچ مورد دیگر.
یکی از دلایلی که اهمیت مطالعه را برای کتاب نخوان ها کم می کند تصور مبهم و یا اشتباه آن ها از محتوای کتاب است. یکی از حرف های مشخص آن ها درمورد کتاب این است که «اصلا حوصله خواندن رمان و داستان را ندارم و از رمان خوشم نمی آید» یا اینکه می گویند «کتاب ها داستان اند و واقعی نیستند» و حرف هایی از این دست. خب باید برای این قشر پر جمعیت توضیح داد که این تصور به هیچ عنوان درست نیست کتاب ها به اندازه تمام تفکرات و نیازها در خود ظرفیت دارند یعنی شما هر چه را که بخواهید می توانید در آن پیدا کنید آن هم در حجم های مختلف.
اینکه تصور شود کتاب تنها در رمان های کسل بار طولانی خلاصه می شود مثل این می ماند که کسی تصــور کند که ورزش تنها بازی فــوتبال آن هم در رده های پایین لیگ عراق است. خب در همین فوتبال می شود گل کوچک بازی کرد یا به ورزش های دیگر نظیر والیبال، بسکتبال، کشتی، جودو، دوچرخه سواری، شنا و… پرداخت. شما می توانید همان طور که در پنج دقیقه یک سیگار می کشید یک متن کوتاه و چند دقیقه ای را بخوانید. اصلا چه کسی گفته است که مطالعه یعنی خواندن طولانی یعنی ساعت ها به درازا انجامیدن؟ در حالی که اغلب اوقات می توانیم تنها نیازمان را برطرف کنیم آن هم با مطالعه ی بخشی از یک فصل مشخص از کتاب.
ما برای چطور زندگی کردن دو راه پیش رو داریم اول این است که خودمان راه مان را انتخاب کنیم که هم شیرین تر است و هم مهربانانه تر و همچنین تغیبرات نیز به سرعت شکل می گیرند. اما راه دوم روزگار است که آموزگاری بسیار سخت گیر می باشدو با تنبیه و عبرت آنچه را که می خواهد می آموزد. اساسا هر گاه در کارمان اشتباه کنیم سر و کله ی روزگار پیدا می شود او معلمی است با زبانی تلخ. اول تنبیه می کند بعد عبرت می دهد حال اینکه این تنبیهات تا کی طول بکشند معلوم نیست گاهی یک دقیقه گاهی چند سال و گاهی تا پایان عمر. بی شک آدم ها دلشان می خواهد راه اول را در پیش بگیرند اما از کجا باید دانست که انتخاب هایمان درست است؟چون اگر اشتباه باشد حتما تنبیهی در کار است. سراغ یکی از دل سوختگان مطالعه و کتاب رفتم. وفایی، صاحب یکی از کتابفروشی های شهر است. پرسیدم از نظرش مهم ترین عواملی که چنین فضایی را در مطالعه میان ما به وجود آورده اند کدامند؟ وفایی۴ عامل را عنوان کرد؛ اول اینکه در سال های اخیر مردم از کتاب خواندن و مطالعه فاصله گرفته اند و با کمتر شدن مطالعات، تفکرات مختلف کم شده، طرفداران اختصاصی کتاب های مربوط به آن تفکرات نیز کم می شود.
وی عامل دوم را تبلیغات ضعیف می داند و عقیده دارد رسانه ها به خصوص صدا و سیما در این رابطه کوتاهی می کند و در برابر هزینه ای که برای تبلیغ سایر کالاها می شود هزینه تبلیغات برای کتاب اندک است و اشاره کرد به معرفی کتاب هایی که چند برنامه پر طرفدار انجام داد و مراجعه مردم برای خرید آن کتاب ها، تا تاثیر تبلیغات را در این باره تا این حد بالا نشان دهد. از دید آقای وفایی مهم ترین عامل نبود آموزش کافی چه در خانواده ها و چه در مدرسه است. حداقل کاری که آموزش و پرورش می تواند انجام دهد اختصاص دادن یک زنگ با عنوان زنگ کتاب برای دانش آموزان در تمام مقاطع تحصیلی است. اما این وزارتخانه کمترین کار را در مورد آموزش کتابخوانی انجام می دهد.
همین چند شماره پیش به ضعف آموزش در وزارتخانه آموزش و پرورش مطلبی را اختصاص دادیم چرا که کلیدی ترین نقش را در این زمینه ها آموزش و پرورش دارد. آقای وفایی می گوید چون فرهنگ کتابخوانی در ایران جا نیافتاده است می گویم آمدن گوشی و شبکه های اجتماعی فاجعه به بار آورده است وگرنه بسیاری از کشورهایی که کتابخوان و پیشرفته هستند پیش از ما صاحب گوشی و شبکه های اجتماعی شدند. وی عامل چهارم را حمایت نشدن ناشران از طرف دولت می داند و می گوید: در گذشته دولت به ناشران سوبسیت می داد به همین خاطر کتاب ها تقریبا رایگان بودند اما حالا تعیین نرخ کتاب دست ناشران است و کتاب ها روز به روز گرانتر می شوند و برای خریدار نمی صرفد.
کتابفروشی وفایی بیشتر به کتب درسی اختصاص دارد. وی می گوید: هم اکنون در اراک تعداد بسیار کمی هستند که کتابفروشی مختص به کتب غیر درسی دارند که اغلب نیز مغازه هایشان دو کاره هستند. آدرس شان را به ما داد چهار یا پنج مغازه کتابفروشی به علاوه ی یک دکه ی فروش کتاب های دسته دوم که صاحب این دکه کسی نیست جز پیرمرد دوست داشتنی و محبوب ما آقای برون.
برون به علت عشق فراوانی که به کار خود دارد همیشه حرف های جالبی را مطرح می کند. وی علاوه بر تایید آنچه وفایی عرض کرد ابتدا به طیف سنی خریداران کتاب پرداخت و گفت: بیشتر جوانترها از من کتاب می خرند اما چون در حین خرید با آن ها صحبت می کنم و سوالاتی می پرسم به این نتیجه رسیدم که اغلب بر اساس مد روز و بیشتر برای اینکه ژست روشنفکری شان تکمیل شود دست به خـــرید کتاب می زنند. وی همچنین به تاثیر ممیزی ها اشاره کرد و آن را عاملی برای زدگی طرفداران کتاب از آن می داند چرا که کیفیت کتاب را پایین می آورد و همین عامل دوری بزرگترها از کتاب و به تبعیت از آن فرزندان نیز می شود که نهاد آموزشی خانواده اینچنین دور از کتاب و مطالعه می ماند.
ما نمی گوییم از امروز به بعد کتاب ها را ببلعید و فکر و ذکرتان بشود کتاب ولی خب زندگی خالی از کتاب و مطالعه آغاز فرایند مردن است. هم مرگ ما و هم مرگ کتاب در ایران. این فاجعه بار است که ما این گونه مطالعه را زمین گذاشته ایم. وقتی ما مردم کار به این با اهمیتی را کم ارزش تلقی می کنیم پس چگونه از مسئولین انتظار ساختن بهشت را داریم؟
به قول برون انسان های بزرگ در دوره زمانه خودشان به علت ناآگاهی مردم بسیار رنچ دیده اند چه بسا آدم های بزرگی هستند که امروزه ما آن ها را رنج می دهیم. هیچ وقت شک نکنید که تنها راه ما برای خوب زندگی کردن و گرفتاردست و عبرت روزگار نشدن، آگاهی و دانایی است و هر آنکس تواناست که دانا باشد.
