سه شنبه ۲۰ مهر ۱۴۰۰   شماره ۱۴۷۹

درباره مشکلات ثبت نام و توزیع کتاب های درسی

به نام مدارس، به کام دیگران

حسین معافی

تحلیل گر مسائل آموزشی و تربیتی

چند سالی است که سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی با هدف رضایت مندی اولیاء ودانش آموزان در تهیه کتاب درسی و همچنین صرفه جویی در مصرف کاغذ، شیوه توزیع کتاب های درسی را از حالت سنتی که توسط کتابفروشی ها انجام می شد تغییر داده و به شیوه جدید با ثبت نام در سامانه فروش کتب درسی و توزیع توسط مدرسه انجام می شود.
مسئولین سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی مهمترین هدف از شیوه جدید توزیع کتاب ها در سامانه را نفع اقتصادی خانواده ها، صرفه جویی در مصرف کاغذ و کاهش توزیع کتاب های درسی سال قبل، عنوان می کنند. تجارب در چند سال گذشته نشـان می دهد که نه تنها به این اهداف نرسیده اند بلکه مشکلات زیادی را برای مدارس و خانواده ها به وجود آورده اند.
اکنون که بیش از دو هفته روز از شروع سال تحصیلی می گذرد برخی از کتاب های درسی متوسطه دوم در استان مرکزی و شهر اراک هنوز توزیع نشده و بسیاری از اولیا و دانش آموزان سردرگم هستند و هر روز به صورت تلفنی و یا حضوری کسری کتاب های درسی را دنبال می کنند. همچنین برخی دانش آموزان انتقالی به مدارس دیگر و یا و انتقالی از استان های دیگر و کسانی که تغییر رشته داده اند علیرغم پرداخت هزینه کتاب های درسی هنوز کتاب های خود را دریافت نکرده و علت را عدم به روز رسانی سامانه فروش کتب درسی با سامانه های سیدا و پادا یا عدم کلاس بندی در مدارس عنوان می کنند.
دانش آموزان ورودی های سال اول، هفتم و دهم برای ثبت نام در مدرسه جدید و همچنین دانش آموزان تغییر رشته در متوسطه دوم نیز برای دریافت کتب درسی خود در پایان شهریور ماه دچار مشکل هستند و چون در سیستم های مدرسه کلاس بندی نشده اند نمی توانند کتاب های خود را دریافت کنند لذا باید برای این دسته از دانش آموزان نیز فکری شود چرا که پاسخگوی مناسبی برای این مشکلات وجود ندارد.
با گذشت دو هفته از سال تحصیلی جدید و با وجود اینکه اکثر دانش آموزان در ماه های گذشته ثبت نام کتب درسی را انجام داده و هزینه را پرداخت کرده اند ولی هنوز در برخی از رشته ها و پایه ها هنوز کل کتاب ها توزیع نشده و به هفته های بعد موکول شده است.
مسئولین در سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی مشکل را در مدیریت توزیع کتاب های درسی در استان ها می دانند که در این چند سال هنوز فکری برای آن نشده که خود جای سوال دارد و استان ها نیز مشکلات موجود در توزیع کتاب های درسی را به عدم هماهنگی سامانه های مدارس گره می زنند.
در ضمن به گفته خود مسئولین در سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی ۳۵۰۰۰۰ هزار دست کتاب درسی بیشر از آمار دانش آموزان کل کشور چاپ شده که این امر بحث صرفه جویی در کاغذ را زیر سوال می برد و دیگر احتیاجی به ثبت سفارش در سامانه نیست در حالی که طبق اطلاعات سامانه های سال گذشته می توان آمار دقیق کتاب های درسی در هر استان را مشخص کرد.
نکته قابل تأمل اینجاست کـه قبل از انتشار فایل کتاب های درسی در فضای مجازی، کتاب های کمک درسی منتشر شده و فروش قابل توجهی هم دارند این در حالی است که خیلی از دانش آموزان هنوز کتاب درسی به دستشان نرسیده است.
ثبت نام کتاب های درسی از فروردین ماه امسال شروع شده و مدارس یا خانواده ها هزینه ها را برای بیشتر دانش آموزان پرداخت کرده اند که اگر از حدود ۱۵ میلیون دانش آموز تنها ۱۰ تا ۱۲ میلیون به طور متوسط نفری ۷۰۰۰۰ هزار تومان پرداخت کرده باشند رقم بسیار زیادی پول را واریز کرده که سود زیادی در این چند ماه به آن تعلق می گیرد.
نکته مهم این است که مسئولین نظارتی در آموزش و پرورش باید توجه داشته باشند که کتاب های درسی سر از بازار سیاه در نیاورند و عده ای به دنبال سوء استفاده از این بحران نباشند.
مهمترین نکته این است که مدارس وقت زیادی را برای ثبت نام انفرادی و یا گروهی دانش آموزان برای کتب درسی صرف می کنند و همچنین پاسخگوی دانش آموزان و اولیا برای دریافت کتاب های درسی بوده و دغدغه های تحویل و توزیع آن را برعهده دارند. در واقع کلیه چالش ها، مسائل و مشکلات توزیع کتاب های درسی را مدیران مدارس بر عهده دارند و کلی وقت از عوامل مدرسه صرف این امر می شود که این موضوع یکی از مشکلات فعلی توزیع کتابهای درسی است و باید حتما تدبیری برای آن اندیشیده شود.
با توجه به وجود چنین مشکلاتی؛ یا باید شیـــوه ثبت نام و توزیع کتب درسی را دوباره تغییر داد و یا اینکه ایرادات کار را بررسی و اصلاح کرد و به سمتی پیش برد که دغدغه ی دانش آموزان، خانواده ها و مدارس کمتر شده و تا قبل از شروع سال تحصیلی کلیه کتاب ها به دست دانش آموزان برسد.
برای رهایی مدارس و خانواده ها می توان با همان ثبت نام درسامانه و توزیع توسط کتابفروشی های منتخب و قابل اعتماد و با نظارت دستگاه های مربوطه بسیاری ازمشکلات مطرح شده را مرتفع نمود.