روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
الهه فراهانی : در حالیکه کاهش صادرات فرش دستباف ایران و علی الخصوص فرش دستباف استان مرکزی در بازارهای هدف صـــادراتی بـــه نگرانی دست اندرکاران این بخش دامن زده بود، اقتضا می کرد که برای ارتقای اقتصاد این صنعت توجه ویژه ای صورت گیرد. حضور تاجران استان مرکزی در سراسر دنیا جهت عرضه فرش دستباف یکی از امتیازات با ارزش این هنر – صنعت است که شاید بسیاری کالاهای دیگر از چنین ویژگی برخوردار نباشند. لذا توجه ویژه به این امر موجب کاهش صادرات نفتی و بهتر شناخته شدن برند فرش های داخلی می شود. در همین راستا تمهیداتی برای این صنعت اندیشیده شد که با تصویب آن بخش عمده ای از مشکلات دست اندرکاران این عرصه را کاهش می دهد.
سند راهبردی فرش دستباف استان مرکزی در کارگروه امور اقتصادی به تصویب رسید که این سند با همکاری سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مرکزی، شرکت سهامی فرش و جهاد دانشگاهی استان تهیه شده است. البته در نشست اعضای کمیته فرش استان مرکزی که به تازگی برگزار شد معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استاندار مرکزی با انتقاد از عدم اجرای این سند در استان بیان داشت: با وجود گذشت چندین سال از تدوین سند راهبردی فرش استان مرکزی، تاکنون اقدام موثری در اجرای مولفه های این سند انجام نشده است.
سعید فرخی اظهار داشت: برخی از موارد این سند هیچ ارتباطی با مباحث اعتباری و بودجه ای ندارد و بسیاری از مولفه ها به مدیریت و تصمیم گیری ها برمی گردد؛ این مهم باید مورد توجه ویژه قرار گیرد.
به بهانه انتقادات معاون استاندار درباره این سند به فرآیند و لزوم تهیه آن اشاره ای خواهیم داشت.
سند راهبردی فرش چیست؟
با توجه به اینکه صنعت فرش یکی از موضوعات مهم اقتصاد استان مرکزی است، تصمیم بر این شد که سند راهبردی آن تهیه شود.
سند راهبردی فرش دستباف استان مرکزی پس از تصویب در کارگروه اقتصادی استان به شورای برنامه‌ریزی ارجاع شده و در آنجا به تصویب رسید و پس از آن کلیه اقدامات در خصوص فرش دستباف براساس این سند صورت می‌پذیرد.
یک سال و نیم بر روی این طرح کار شد و البته از نظرات صاحبنظران و دست اندرکاران حوزه فرش و تشکل‌های بخش خصوصی استفاده موثر شده است.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مرکزی درباره این سند می گوید: سند راهبردی فرش دستباف استان مرکزی با هماهنگی جهاد دانشگاهی، شرکت سهامی فرش و بخش خصوصی و با استفاده از نظرات صاحبنظران حوزه فرش استان تدوین شده است.
محمدرضا حاجی‌پور با بیان اینکه جهاد دانشگاهی استان مرکزی تیم کارشناسی بسیار قوی در این راستا فراهم کرده بود، افزود: با توجه به تمامی پتانسیل‌هایی که در مجموعه استان وجود دارد این سند راهبردی تدوین شده است و با توجه به هماهنگی‌هایی که با مرکز ملی فرش ایران داشته‌ایم با برطرف شدن اصلاحات جزئی، استان مرکزی به عنوان تنها استان در تهیه سند راهبردی به صورت مجزا معرفی می‌شود.
وی گفت: اعتبار مورد نیاز برای تدوین این سند ۵۰ میلیون تومان بوده است که از محل اعتبارات سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهیه شده است.
منیرالسادات میرجمالی مدیر گروه اقتصاد و توسعه جهاد دانشگاهی استان مرکزی به عنوان مجری طرح تهیه و تنظیم سند راهبردی فرش دستباف استان مرکزی در این باره بیان داشته است: فرش دستباف استان مرکزی در حال حاضر یک دوره رکود شدید را تجربه می‌کند و این رکود ناشی از سردرگمی و بلاتکلیفی همه عوامل موثر در تولید فرش دستباف است.
وی فقدان برنامه استانی مصوب، ضعف در مراحل قبل و بعد از تولید فرش مثل نبود رنگرزی، ضعف در بازاریابی و سفارش پذیری، بهای تمام شده بالای فرش و کاهش قدرت رقابت پذیری در بازار، گرایش برخی فعالان به استفاده از مصالح نامرغوب و پایین بودن سرمایه اجتماعی، عدم اعتماد و نبود تعهد متقابل میان فعالان عرصه فرش را از جمله موارد متعدد در خصوص لزوم اجرای طرح برشمرد.
میرجمالی گفت: در راستای تهیه و تنظیم سند راهبردی فرش دستباف استان مرکزی از توان، تخصص و تجربه سه گروه از افراد بهره برده‌ایم؛ یک گروه کارشناسی متمرکز که در جهاد دانشگاهی مستقر هستند، یک گروه خبرگان که در جنبه‌های مختلف فرش دارای احاطه و تخصص و تجربه هستند و یک گروه خبرگان و ذینفعان که به تناسب بخش‌های مختلف طرح یاری و مساعدت کرده‌اند.
مدیر اداره همیاری اشتغال دانش آموختگان جهاددانشگاهی استان مرکزی نیز درباره تدوین سند راهبردی فرش دستباف استان بیان داشت: شناخت جایگاه و بررسی آسیب‌شناسانه فرش استان مرکزی ضرورتی است که برای تدوین برنامه کارآمد و نقشه راهبری آینده این هنرصنعت به عنوان یک ظرفیت بالقوه، احساس می‌شود.
محمدرضا آقاجانی با بیان اینکه فرش دستباف ایران عمری به درازای تاریخ هنر و فرهنگ ایرانی دارد، شناخت جهانیان از قالی ایران و ستودن آن را ناشی از تلاش و شوریدگی مردمانی دانست که ذوق هنری را با جاذبه‌های پر رمز و راز فرهنگ و هنر ملی درآمیخته‌اند.
وی افزود: فرش به عنوان یکی از ارزشمندترین دستاوردهای مردم، خود یک فرهنگ است. فرهنگی مرکب از هنرهای دستی مانند طراحی، برجسته‌کاری، نقاشی و صورتگری، مینیاتور، تشعیر و تذهیب، کاشی‌کاری، رنگ و رنگرزی بوده و باعث تکامل و غنای این هنر اصیل شده است.
آقاجانی گفت: این هنر سنت‌آفرین نیز بوده و بیان‌کننده حالات، باورها، اعتقادات دینی ماست و مکنونات قلبی مردم پاک‌سرشت را در خود جای داده است.
وی با بیان اینکه فرش دستباف استان مرکزی براساس شواهد، تاریخ و اطلاعات جمع‌آوری شده محصولی از ذوق و هنرمندی مردم ایران زمین است و قدمت آن به حدود دو هزار و ۵۰۰ سال قبل باز می‌گردد اضافه کرد: فرش ساروق استان مرکزی آوازه نیکویی در جهان داشته و بیشتر کشورهای صاحب هنر، فرش ساروق را به خوبی می‌شناسند و امروزه هم هنوز زیراندازهای دستباف این منطقه مورد توجه کشورهای مختلف است.
آقاجانی اضافه کرد: اصالت و ظرافت‌های هنری، طرح و نقش‌های فرش دستباف استان مرکزی، در موزه‌های معروف دنیا جهانگردان بی‌شماری را به خود جذب می‌کند.
وی این آثار بی‌بدیل را معرف فرهنگ و تمدن این مرز و بوم و جایگاه خاص استان مرکزی در قریحه هنری و ظرفیت فرهنگی دانست و افزود: فرش استان مرکزی به دلیل موقعیت جغرافیایی و استراتژیک اراک و قرار گرفتن آن در مسیر راه‌های بازرگانی و تجاری کشور دارای شرایطی خاص بوده و این منطقه براین اساس به قطب تجارت فرش تبدیل شده و تعداد زیادی از بازرگانان نخبه این رشته از کشورهای مختلف را در خود گردآورده بوده است.
***
با توجه به اهمیت نقش ویژه فرش دستباف و جایگاه فرهنگی، هنری، اقتصادی و اجتماعی آن، جایگاه آن در اقتصاد خانواده‌ها و کشور و به منظور بررسی وضعیت و شناسایی مشکلات در این عرصه تصویب سند راهبردی فرش دستباف استان مرکزی بدون شک امری لازم بوده است ولی این کار باید با در نظر گرفتن تمام جوانب انجام می شد. امید است که با برطرف شدن مشکلات آن بزودی شاهد اجرایی شدن آن باشیم.
