خوشنویسی هنر اکتسابی نیست

پنجشنبه ۲۰ مهر ۱۴۰۲  شماره ۱۷۵۴

گفتگوی وقایع استان با مهدی سهل آبادی خوشنویس و استاد خط نستعلیق

مریم رسولی: علی رغم گسترش تولیدات رایانه ای که باعث شده دسترسی به انواع زیبایی های نوشتاری راحت تر شود کلاس ها و نمایشگاه های خوشنویسی نیز در حال افزایش هستند چرا که امروزه آموزش خط مانند گذشته که فقط محدود به آموزش خواندن و نوشتن بود، نیست و به عنوان یک هنر مستقل به آن پرداخته می شود. خوشنویسی را می توان هنر نوشتن کلمات از نظر زیبایی شناختی توصیف کرد که به صورت یک مهارت و ابزار هنری در نظر گرفته می شود، در واقع افراد برای تسلط به این هنر باید صبر و مهارت قابل توجهی داشته باشند. خوشنویسی تنها داشتن دست‌خطی زیبا یا دانستن انواع تکنیک‌ها نیست بلکه هنری بسیار فراتر از این تعاریف می‌باشد و می‌توان گفت که خوشنویسی هنر فرم دادن به نشانه‌هایی است که با دست نوشته می‌شوند و با چیدمان درست در کنار یکدیگر شکل می گیرد. در واقع سری مهارت‌ها و فنونی که برای جای‌گذاری و نوشتن حروف استفاده می‌شوند به شیوه‌ای که در آنها تناسب، هماهنگی، ریتم، خلاقیت و همبستگی قابل مشاهده باشد را هنر خوشنویسی می‌گویند.
بسیاری از نظریه‌پردازان هنری درمورد هنر بودن خوشنویسی اختلاف نظر دارند اما باید توجه داشت که برای درک و لذت بردن از ویژگی‌های بصری خوشنویسی باید این موضوع را در نظر بگیریم که فرد خوشنویس علاوه بر نگارش یک متن، سعی می‌کند اثری هنری و دارای ارزش زیبایی‌شناسانه خلق کند، پس به همین دلیل خوشنویسی با نگارش ساده مطالب و یا حتی طراحی حروف و صفحه‌آرایی یکی نمی‌باشد. همچنین از آنجایی که این هنر جنبه‌ای سنتی درخود نیز دارد پس تا حدودی از تایپوگرافی که بر ارزش‌های گرافیکی مدرن و کارهای چاپی تکیه می‌کند متمایز است.
مهدی سهل آبادی زاده ۱۳۵۳ خورشیدی در اراک و از شیفتگان هنر خوشنویسی است که ضمن شاگردی از محضر بزرگانی چون جواد صادقی، حبیب اله امیدوار، احمدی قاسم آبادی، کرمعلی شیرازی، غلامحسین امیرخانی و محمد جوادزاده پله های ترقی را طی کرده و امروز بعد از سال ها تلاش و کوشش با بهره برداری از تجربیات پیشکسوتان مطالعات علمی و تاریخی در این زمینه ابتکار و خلاقیت و خلاصه گام نهادن در این وادی از استادان صاحب نظر و دارای سبک در زمینه خوشنویسی نستعلیق محسوب می شود.
سهل آبادی دارای مدرک استادی خط نستعلیق از انجمن خوشنویسان ایران است، وی با بیش از بیست سال سابقه فعالیت در رشته خوشنویسی هم اکنون مدرس خوشنویسی می باشد.
مهدی سهل آبادی در گفتگو با وقایع استان می گوید: هنر خوشنویسی در خانواده ما مورد تحسین واقع می شد که همین امر موجب علاقه من به این هنر شد، در واقع باید گفت خوشنویسی یک هنر اکتسابی است که با تلاش و کوشش می توان آن را فرا گرفت.
وی ادامه می دهد: در جامعه ما نیز هنرجویانی هستند که می خواهند هنر خوشنویسی را با استفاده از کتاب های آموزشی یاد بگیرند که از نظر بنده این یک تفکر اشتباه است چراکه حضور یک استاد ماهر با آموزش دادن تاکتیک ها و قواعد تاثیر بیشتری بر یادگیری آنها خواهد داشت.
استاد خط نستعلیق تصریح می کند: پیشنهاد من به تمامی افرادی که علاقه مند به یادگیری رشته های هنری اعم از خوشنویسی، نقاشی، موسیقی و… هستند این است که حتما به دنبال یک استاد مجرب حرفه ای و توانمند در رشته خود باشند، تا نتیجه مطلوب در این زمینه حاصل گردد.
این استاد هنرمند با اشاره به اینکه در حال حاضر هیچ هنری را نمی توان به عنوان یک شغل درنظر گرفت، می افزاید: متاسفانه در جامعه ما به هنر آنچنان که شایسته است توجه نشده و هنرمند نیز مورد حمایت قرار نگرفته است که اگر اینطور می شد می توانستیم به عنوان یک شغل آن را درنظر بگیریم.
سهل آبادی با بیان اینکه انجمن خوشنویسان اراک حدود ۴۰ سال است که با وجود استاد مرحوم واشقانی پا برجا مانده و در حال حاضر مشغول به فعالیت می باشد، اظهار می کند: کلاس های آموزشی در انجمن خوشنویسان به صورت روتین پیش می رود و هنرجوها ابتدا سطح مقدماتی و بعد متوسط، خوش، عالی، ممتاز و پس ازآن فوق ممتاز و استادی را طی می کنند که پس از طی سه مرحله اول، هنرجو باید در دوره عالی خط دومی هم درنظر بگیرد.
وی با تاکید بر اینکه در حال حاضر هنرجو ها بیشتر از خط نستعلیق، شکسته نستعلیق، خط های ثلث و نسخ استقبال می نمایند اضافه می کند: در مراحل اول همه هنرجوها خط نستعلیق را فرا می گیرند که پس از آن می توانند با توجه به علاقه خود، خط های شکسته، نسخ یا ثلث انتخاب نمایند و پس از گذراندن دوره ممتاز آن را به صورت تخصصی دنبال کنند.

وی در خصوص فلسفه هنر خوشنویسی و خط نستعلیق خاطر نشان می کند: خط نستعلیق دومین خط خاص ایرانیان می‌باشد که پس از خط تعلیق در اواخر سده هشتم و اوایل سده نهم هجری توسط میرعلی تبریزی پا به عرصه وجود گذاشت اما میرعماد هنرمندی بود که نستعلیق را به اوج تکامل و زیبایی رساند و این خط دارای سبک و مکتبی شد که هنرمندان خوشنویس سالیان بسیار پس از او از شیوه اش را دنبال کردند، سپس در قرن سیزدهم سبک و شیوه جدیدی در نستعلیق بوجود آمد که این کار به‌وسیله هنرمندی به نام محمدرضا کلهر صورت گرفت، فلسفه خط نستعلیق که برگرفته از ذات و ذکاوت و هنرمندی بسیار زیبای ایرانی و ریشه های فرهنگی و هنری تاریخی است که در وجود ایرانیان قرار دارد و طبق اصول دوازده گانه ( قوت، ضعف، سطح، دور، صعود، نزول، سواد و بیاض، ارسال، قاعده نسبت یا تناسب، قاعده ترکیب، قاعده کرسی، صفا و شان) تعریف می شود.
این استاد خط نستعلیق با بیان اینکه خوشنویسی می تواند در بسیاری از عرصه ها بخصوص در کتب، ادعیه، قرآن و …. تجلی بخش باشد، اظهار می کند: هنر خوشنویسی می تواند در مراکز فرهنگی جایگاه شاخصی داشته باشد چراکه موجب ارتقای سطح فرهنگی و انتقال آن می شود، متاسفانه شاهد آن هستیم که در برخی از المان ها، الگوها و مبلمان شهری از یک خوشنویس درجه یک استفاده نمی شود و برخی از اشعار و ترکیب ها دارای ایراد می باشند.
سهل آبادی درخصوص حراج آثار هنری می گوید: حراج های هنری رخدادهای جذابی است که معمولا اعداد قابل توجهی پول در آن تبادل می شود و همچنین از جمله اتفاق های خاص هنری است که چند وقتی است خوشبختانه در ایران نیز شاهد آن هستیم و این امر به نوعی حمایت از آثار هنری است که موجب جلب توجه عمومی به هنر و سودآوری این صنعت و گرایش نسل جوان برای تداوم و بقای هنر در کشور، تقویت معاش هنرمندان و ترغیب آنان به ارتقای کیفیت آثار هنری، شناخته تر شدن هنر در جامعه و بالارفتن سطح درک و فرهنگ اجتماعی مردم و …. می شود.
وی در پایان تاکید می کند: متولی هنر در هر استانی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی می باشد که متاسفانه در استان مرکزی حمایت های خوبی از هنرمندان صورت نداده و بستر مناسبی ایجاد نشده تا فعالیت های هنری بهتری صورت بگیرد، من در سال ۱۴۰۰ موفق به اخذ مدرک استادی خط نستعلیق شدم و هیچگونه حمایتی از من صورت نگرفت و حتی یک تقدیرنامه ای هم برای بنده ارسال نشد، امیدوارم شرایط اقتصادی کشور رو به بهبودی برود تا مردم جامعه بتوانند به غیر از اینکه به فکر تامین روزمرگی و ابتدایی ترین نیازهای خانواده باشند، هنر را هم در سبد کالاهای زندگی بگنجانند.