شنبه ۲۷ شهریور ۱۴۰۰  شماره ۱۴۷۱

وقایع استان در گفت و گو با استادیار دانشگاه فرهنگیان اراک و کارشناس تکنولوژی آموزشی
اداره کل آموزش و پرورش استان مرکزی شیوه بازگشایی مدارس را بررسی می کند

تردیدهای یک بازگشایی

فاطمه چاپاری

چیزی تا مهرماه نمانده و گمانه زنی ها درمورد بازگشایی مدارس حاکی از آن است که ماه های آغازین سال تحصیلی جدید نیز آموزش ها به صورت مجازی دنبال خواهد شد، گهگاه از ادارات آموزش و پرورش استان های مختلف خبر بازگشایی تدریجی مدارس منتشر می شود اما تمامی این مسائل منوط به تصمیم ستاد ملی کرونا خواهد بود، اما با توجه به محدودیت فضاهای آموزشی در شهرها و محدودیت امکانات آموزش مجازی در روستاها، کارشناسان و فعالان حوزه آموزش، بهترین راه را تشکیل کلاس های حضوری در روستاها و ادامه آموزش های مجازی در شهرها می دانند.
حسین معافی استادیار دانشگاه فرهنگیان اراک در این باره به خبرنگار وقایع می گوید: شیوع بیماری کرونا در دنیا همه چیز از جمله آموزش را تحت تأثیر خود قرار داده، در این مقطع ضرورت استفاده از فناوری ها و آموزش های غیر حضوری را بیش از پیش احسـاس می شود، اما اکثر اولیاء و دانش آموزان به علت های مختلف از آموزش های مجازی راضی نبوده و به دنبال آموزش های حضوری در مدارس هستند. در دوران آموزش های غیر حضوری و مجازی در مدارس، مقوله مهم تربیتی و پرورشی به طور جدی مغفول ماند. مشکلات و چالش های این آموزش ها در روحیه و اخلاق دانش آموزان نیز اثرات زیانباری بر جای گذاشت و استرس های زیادی را به دانش آموزان و خانواده ها وارد کرد. در واقع اولیاء علاوه بر نقش پدر و مادری خود نقش مدیر، معاون و حتی معلم را هم باید ایفا کنند و این موضوع برای پدر و مادران کارمند بسیار سخت و دشوار بود.
حسین معافی ادامه داد: در بسیاری از کشورهای دنیا علیرغم شیوع بیماری کرونا با رعایت شیوه نامه های بهداشتی آموزش ها در مدارس حضوری شدند و فعالیت های آموزشی و پرورشی با حضور دانش آموزان ادامه پیدا کرد. به نظر می رسد در ایران نیز باید در سال تحصیلی جدید و با توجه به سرعت گرفتن واکسیناسیون، مدارس به سمت حضوری شدن پیش بروند. در مناطق روستایی و مدارس کم جمعیت به راحتی می توان از آموزش های حضوری استفاده کرد و مشکل اصلی به مدارس شهری و پرجمعیت برمی گردد که با برنامه ریزی و آموزش های ترکیبی می توان تا حدودی مشکلات را کاهش داد. مهم ترین مشکل مربوط به کلاس های شلوغ و پر جمعیت است که باید به نصف کاهش یابند و با کاهش ساعت آموزشی حضوری، مابقی ساعت کلاس به صورت مجازی و غیرحضوری انجام شود. امروزه با توجه به شرایط کشور این مدل از آموزش ترکیبی (حضوری + غیر حضوری) توسط مسئولین و کارشناسان آموزشی مورد تأکید می باشد.
وی تصریح کرد: البته باید برای حضوری شدن مدارس شهری و پرجمعیت همه معلمان، اولیاء و رانندگان سرویس و به طور کلی اکثر جامعه حتی دانش آموزان نیز واکسینه شوند تا خانواده ها با اطمینان بیشتری بچه های خود را به مدرسه بفرستند و از این بابت نگرانی و استرسی نداشته باشند.
این کارشناس اظهار کرد: در روزهای اخیر هم اعلام شده که واکسن مورد نیاز دانش آموزان نیز در حال وارد شدن است و از دو هفته آینده واکسیناسیون دانش آموزان نیز انجام می شود که اولویت با دانش آموزانی است که بیماری زمینه ای دارند. با این حال علاوه بر واکسیناسیون باید شیوه نامه های بهداشتی در مدارس به طور کلی اجرایی شود و تا دیر نشده برای کلیه مدارس باید بودجه هایی جهت خرید و تجهیز لوازم و اقلام بهداشتی در نظر گرفته شود و موضوع رعایت شیوه نامه های بهداشتی در مدارس به طور جدی نظارت شود. بارها در مقالات آموزشی خود که در روزنامه ها و جراید منتشر شده اند تأکید داشته ام که باید محتوا و برنامه های درسی در این شرایط و با توجه به ضرورت آموزش های مجازی تغییر و بازنگری شوند تا سریع تر و بهتر به اهداف مورد نظر طبق اسناد بالا دستی دست یابیم.
حسین معافی خاطرنشان کرد: با توجه با اینکه جهش های ژنتیکی و سویه های جدید کــووید ۱۹ می تواند افراد واکسینه شده را نیز درگیر کند، لازم و ضروری است که همه آحاد جامعه از جمله دانش آموزان، معلمان و اولیاء نیز پروتکل ها و شیوه نامه های بهداشتی را به طور کامل رعایت کنند. هم مدارس و هم خانواده ها باید این توصیه های مهم بهداشتی را برای دانش آموزان تبیین و توجیه کنند تا در محیط مدرسه و سـرویس های حمل و نقل دانش آموزان و یا در ساعت های تفریح و ورزش مشکلی برای کسی پیش نیاید و سلامتی افراد به خطر نیفتد. با توجه به اینکه حدود یک سال و نیم هست که دانش آموزان همدیگر را ندیده اند، باید تدابیری در مدارس اندیشیده شود و کمیته هــایی از خود دانش آموزان برای رعـــایت شیوه نامه های بهداشتی، شکل گیرد تا در این زمینه نیز شاهد بروز مشکلات نباشیم.
وی می گوید: به نظر من بهترین روش آموزش در روزهای اول مهر امسال آموزش غیر حضوری است که در ماه های بعد با بهتر شدن شرایط بـــه سمت آموزش های ترکیبی (حضوری + غیر حضوری) حرکت کنیم و در نهایت هم بعد از چند ماه که همگی واکسینه شدند آموزش ها کلاً حضوری شوند. البته فراموش نکنیم که به طور کلی آموزش های غیر حضوری و مجازی جایگاه خود را باز کرده اند و در آینده بیشتر از این نوع آموزش ها در مدارس و دانشگاه ها استفاده خواهد شد. آموزش های مجازی در برخی از دروس می تواند جایگزین آموزش های حضوری شود چرا که در صرفه جویی وقت و هزینه ها تاثیر فراوانی دارد. اگر قرار است که در برخی از دروس در آینده آموزش ها مجازی ارایه شوند حتماً باید محتوا این کتاب ها نیز با توجه به شرایط آموزش تغییر کنند و به روزرسانی شوند.
معافی در ادامه تاکید کرد: مهم ترین مشکل مربوط به کلاس های شلوغ و پر جمعیت است که باید به نصف کاهش یابند و با کاهش ساعت آموزشی حضوری، مابقی ساعت کلاس به صورت مجازی و غیر حضوری انجام شود. امروزه با توجه به شرایط کشور این مدل از آموزش ترکیبی (حضوری + غیر حضوری) توسط مسئولین و کارشناسان آموزشی مورد تأکید می باشد.
وی با اشاره به مواردی که بایستی در آموزش های مجازی مورد توجه قرار گیرد، افزود: در اختیار داشتن ابزار و فناوری ها و زیر ساخت های لازم از ضروریات اینگونه آموزش هاست. هم دانش آموزان و هم معلمان باید کامپیوتر، لپ تاپ، تبلت و یا حداقل یک گوشی هوشمند با دسترسی به اینترنت پر سرعت در اختیار داشته باشند تا بتوانند در امر آموزش موفق باشند. در سال های گذشته اقدامات خوبی در این زمینه انجام شده که باید گسترش یابد و این امکانات در تمامی نقاط کشور به ویژه روستاهای دور افتاده نیز مهیا شود.
استادیار دانشگاه فرهنگیان بیان کرد: در اختیار قرار گرفتن نرم افزارها و برنامه های آموزشی نیز از ملزومات آموزش غیر حضوری است که برنامه شاد تا حدودی توانست این نیاز را برآورده کند اگر چه مشکلات زیادی در ابتدا داشت ولی کم کم این مشکلات کاهش پیدا کرد و امیدواریم که در پلتفرم جدید شاد که برای سال تحصیلی جدید رونمایی می شود همه این مشکلات مرتفع شده باشد و در مقایسه با سایر برنامه ها امکانات بهتری را برای آموزش و ارزیابی مهیا نماید. چون در شاد آموزش تعاملی وجود نداشت برخی از مدارس از اسکای روم، ادبی کانکت، اسکایپ و … استفاده کردند.
معافی خاطرنشان کرد: آموزش معلمان جهت تدریس با این نرم افزارها در فضای مجازی نیز از مواردی است که متأسفانه توسط آموزش و پرورش به خوبی انجام نشد و عده ای از معلمان توانایی و شرایط لازم را برای این گونه آموزش ها نداشتند که همگی با مشقات فراوان و ایده های ابتکاری آموزش را در ماه های اول شیوع بیماری مدیریت کردند. اگر چه اکنون تجربه های تدریس در فضای مجازی بیشتر شده ولی هنوز آموزش های زیادی هست که معلمان باید کسب کنند. آموزش و آشنایی خانواده ها در فعالیت های مجازی نیز از مواردی است که باید صورت پذیرد تا به عنوان نقش معلم، مدیر و معاون مدرسه بتوانند به دانش آموزان کمک نمایند.

بازدهی آموزش های حضوری نسبت بــه آموزش های مجازی بیشتر است
احمد فرقدان کارشناس تکنولوژی آموزشی اداره کل آموزش و پرورش استان مرکزی نیز در گفت و گو با خبرنگار وقایع استان گفت: با توجه به تجربیات سال های گذشته، شیوع ویروس کرونا، نگرانی های بسیاری را بر خانواده ها متحمل کرده و به نظر نمی رسد خانواده ها تمایلی برای تشکیل کلاس های حضوری برای دانش آموزان داشته باشند، شاید با گذشت چند ماه از شروع سال تحصیلی و انجام واکسیناسیون، وضعیت متفاوت شود.
وی ادامه داد: بدیهی است که بازدهی آموزش های حضوری نسبت به آموزش های مجازی بیشتر است، اما تا زمانی که مشکلات شیوع کرونا موجود است تشکیل کلاس های حضوری امکان پذیر نخواهد بود، چرا که نمی توان کلاس ها را با تراکمی که در گذشته برگزار می شد تشکیل داد، مگر اینکه کلاس ها را با تراکم پنجاه درصدی برگزار نمود.
احمد فرقدان اظهار کرد: برای هر گونه تصمیم گیری باید شرایط روانی حاکم بر کل جامعه را در نظر گرفت، چرا که قشر دانش آموزان نیز از این فضا متاثر هستند، اما نحوه فعالیت مدارس بر اساس تصمیمات ستاد کرونا مشخص خواهد شد، شروع کلاس ها و تصمیم گیری در خصوص چگونگی آن مشکل ترین قسمت این قضیه است، هر چند امکانات موجود در مدارس به گونه ای نیست که در صورت بازگشایی مدارس بتوان به اولیا اطمینان داد در ادامه سال تحصیلی در مــدراس پروتکل ها رعایت شود.
کارشناس تکنولوژی آموزشی اداره کل آموزش و پرورش استان مرکزی در ادامه خاطرنشان کرد: با توجه به محدودیت فضای آموزش و پرورش استان، در حال حاضر در هر کلاس ۳۰ دانش آموز حضور خواهد داشت، این دانش آموزان در سنی قرار دارند که نظارت بر آن ها در خصوص رعایت پروتکل ها و حفظ فاصله به سادگی امکان پذیر نیست، بنابراین به نظر می رسد تنها مدارس روستایی که در مجموع حدود ۵۰ نفر جمعیت داشته و در هرکلاس ۱۰ الی ۱۵ نفر حاضر هستند را بتوان بازگشایی کرد و از آن جا که امکانات مجازی دانش آموزان این مدارس نیز کم است، بهتر است به صورت حضوری ادامه یابد. اما در مدارس شهری کسی نمی تواند اطمینان دهد که پروتکل ها رعایت خواهد شد و در صورت بازگشایی این مدارس، این مساله بار روانی منفی ای بر جامعه خواهد گذاشت.
وی در پایان گفت: در آموزش مجازی کارهای مشاوره ای اهمیت بیشتری پیدا خواهد کرد، اما در سال تحصیلی گذشته این گونه نبوده و خود معلمان به گونه ای بار کارهای مشاوره ای را بر دوش می کشیدند و تنها در روزهای پایانی سال تحصیلی به این مساله توجه شد. در کارهای آموزشی بنا به ضرورت ها به صورت خودبخودی دانش آموزان و معلمان با روش مجازی به تدریج آشنا شدند و در برنامه شاد نیز محتواهایی قرار داده شد، اما در زمینه مشاوره ای، تنها کارشناسان پرورشی در مدارس فعالیت هایی داشتند که مدارس ابتدایی از آن محروم بود چرا که در این مدارس آن طور که در مدارس متوسطه شاهدیم واحد مشاوره و پرورشی وجود ندارد، در مدارس ابتدایی معلمان این وظیفه را عهده دار شدند و این مساله نیز از جمله مواردی است که در سال تحصیلی جدید باید به آن توجه شود.