دوشنبه ۶ دی ۱۴۰۰   شماره ۱۵۱۷

به مناسبت ۵ دی روز ایمنی در برابر زلزله

همه با هم برای کاهش ریسک بلایا

ناصرربیعی

کارشناس مسئول کاهش خطر بلایا مرکز بهداشت شهرستان اراک

بنا بر تصمیم شورای عالی انقلاب فرهنگی، روز ۵ دی و سالروز زلزله بم روز ملّی ایمنی در برابر زلزله و کاهش اثرات بلایای طبیعی نامیده شده است و هدف از یادآوری و بزرگداشت آن، جلب نظر و توجه عمومی به مخاطرات ناشی از وقوع پدیده‌های طبیعی مانند زلزله، سیل، طوفان، خشکسالی و شناسایی عوامل پیشگیری و کاهش خسارات ناشی از آن خصوصا تلفات جانی و گسترش فرهنگ ایمنی در جامعه است.
شعار امسال این روز همکاری همــه جــانبه دستگاه های اجرایی، ملی و محلی با مردم برای کاهش ریسک بلایا است.
بی تردید شناخت پدیده زلزله و سایر سوانح طبیعی و ارائه الگوهای مناسب برای رفتار جمعی و فردی مردم در قبل، حین و بعد از این سوانح می تواند از اثرات مخرب آنها بکاهد. قرار گرفتن ایران در بخشی از کمربند کوهزائی آلپ هیمالیا که یکی از جوانترین نواحی کوهزائی جهان محسوب می شود باعث شده که فلات ایران از لحاظ زلزله خیزی بسیار فعال بوده و هر از چند گاهی هزاران نفر با رویداد زمین لرزه های ویرانگر به کام نیستی بروند. زمین لرزه های اخیری که در ایران رخ داده ما را بر آن وا می دارد که هر روز آماده تر از روز قبل خود را در برابر حوادث نمــاییم، زمیـن لرزه های سال ۱۳۶۹ استان های گیلان و زنجان، زمین لرزه سال ۱۳۷۴ استان های اردبیل و خراسان، زمین لرزه پنجم دیماه سال ۱۳۸۲ استان کرمان (بم)، زمین لرزه سال ۱۳۸۳استان مازندران (بلده) و زمین لرزه سال۱۳۹۶ کرمانشاه.

اطلاعات عمومی از زمین لرزه ها
پیش بینی زمین لرزه ها بسیار دشوار است و کسی نمی تواند زمان وقوع زمین لرزه ها را مشخص نماید. اما داشتن اطلاعات لازم از زمین لرزه هایی که تا کنون رخ داده بر آمادگی ما در رویارویی با این حادثه خواهد افزود. همه باید آمادگی های لازم را جهت مقابله با زمین لرزه را با کسب اطلاعات صحیح بیاموزیم.

هنگام وقوع زلزله در منزل
وحشت نکنید و خونسردی خود را کاملاً حفظ نمایید.به منظور حفاظت از خودتان در مواقع اضطراری باید از قبل بیاموزید که در موقعیت های مختلف چه عکس العملی از خود نشان دهید، این عکس العمل بسته به نوع محل قرار گرقتن شما متفاوت می باشد. هنگامی که لرزش ها ضعیف هستند سعی کنید با قرار گرفتن کنار میز و نیمکت های مقاوم، از خود محافظت کنید در صورت بروز لرزش های ناگهانی و شدید و در صورتی که تشخیص دهید که باقی ماندن در منزل خطرناک است، هرچه سریعترخود را به مکانی امن در خارج از منزل برسانید. در صورت بروز آتش سوزی، شعله های کوچک به راحتی خاموش می شوند، بنابراین همیشه کپسول های آتش نشانی را مهیا و در دسترس قرار دهید.مراقب خرده شیشه های پنجره ها و ظروف باشید.اگر در آسانسور هستید در اولین طبقه آسانسور را متوقف کرده و از آن خارج شوید.در داخل خانه می توانید در زوایای دیوارها (گوشه ها) بایستید. درکناردیوارهای مشرف به بیرون ساختمان بایستید (زیرچهارچوب درب قرار نگیرید) اگر در پله می باشید خود را از آنجا دور نمایید و در بین طبقات توقف نمایید.
موقع خروج از ساختمان روی سر خود را با دست یا جسمی مانند تخته محافظت نمائید اجاق گاز و هرگونه آتش را خاموش کنید. از داد زدن و دویدن به هر طرف جداً خودداری کنید.اگر در شب زلزله روی داد برای روشنایی از کبریت و شمع استفاده نکنید (از چراغ قوه ای که قبلاً آماده نمود ه اید استفاده کنید).

هنگام وقوع زلزله در خیابان
برای جلوگیری از ضربات ناشی از خرده شیشه های پنجره ها و تابلوهای شکسته، کیف و یا وسیله دیگری را روی سر خود قرار دهید و به سوی مکان امنی بروید. از ساختمان ها و کابل های برق فاصله بگیـرید. از کوچه های تنگ و باریک حذر کنید و در طول ساختمان ها ندوید.

هنگام وقوع زلزله در فروشگاه ها
به دستورالعمل های فروشندگان و مسئولان توجه نمایید و به سوی درهای خروجی هجوم نبرید. چرا که این کار می تواند خطر آفرین باشد. قبل از اتمام لرزه ها سعی نکنید از آن محل خارج شوید. اگر در یک سالن اجتماعات، سینما، زمین ورزشی هستید در جای خود بمانید و با دست ها از سر خود محافظت کنید. هنگام وقوع هرگز از آسانسور و پله های برقی برای خروج استفاده نکنید.

وقوع زلزله در هنگام رانندگی
از ترمز کردن ناگهانی اجتناب ورزید و در عوض، به آرامی سرعت خود را کاهش دهید و اتومبیل را درمنتهی الیه سمت راست خیابان متوقف نمایید. به اطلاعیه هایی که از رادیو اتومبیل پخش می شود توجه کنید و قوانین راهنمایی و رانندگی را مراعات کنید. اگر درکنار کوه توقف نموده اید مراقب ریزش سنگ ها باشید.ممکن است لرزش زمین اتومبیل شما را به یک جهت هدایت کند، به نظرتان می رسد که لاستیک های اتومبیل صاف بوده و بر سطح جاده استوار نیستند. موتور را خاموش کنید ولی سوئیچ را از جایش بیرون نیاورید، در داخل اتومبیل مانده و به رادیو گوش دهید.

نکات مهم در هنگام وقوع زلزله
هنگام وقوع زلزله سعی نکنید از اشیاء گران قیمت و شخصی خود محافظت کنید ، بیشتر به فکر نجات جان خود باشید.اگر به طرف خیابان دویدید، در صورت امکان خود را به فضای باز و دور از تمامی خطرات مثل پارک برسانید.زلزله معمولاً بدون خبر روی می دهد، به محض احساس کوچکترین لرزشی سریعاً به محل امنی بروید.
به خاطر داشته باشید وقت زیادی در اختیار ندارید و عکس العمل شما نسبت به زلزله یک حرکت غیر ارادی است.به خاطر داشته باشید که خاتمه زلزله رفع کامل خطرنمی باشد، شما باید برای پس لرزه ها آماده باشید. دست پاچه نشوید، با خونسردی و اندیشه اقدامات لازم را آغاز نمایید و دیگران را نیز به آرامش دعوت نمائید.

مکان های امن
اگر به طرف خیابان دویدید، در صورت امکان خود را به فضای باز و دور از تمامی خطرات مثل پارک برسانید. از وسایل آتش زا مانند آبگرمکن و اجاق گاز و بخاری و… فاصله بگیرید. از شیشه ها و پنجره ها فاصله بگیرید. از قرار گرفتن در محل های که موادی همچون اسید و… وجود دارد پرهیز نمایید.
شما می توانید در چهار گوش دیوارها پناه بگیرید. در کنار میز و یا صندلی محل خوبی جهت پناه گرفتن می باشد.ازنزدیک شدن به درختان و اشیاء آونگ (آویزان) جداً بپرهیزید. در هنگام وقوع از آسانسور خارج شوید. از اتومبیل خارج شده و پس از پارک خودرو در نزدیک خودرو پناه بگیرید. از سواحل دریا فاصله بگیرید.کتاب و یا یک جسم سخت را بر روی سر خود قرار دهید.