بررسی یک پدیده ی تلخ اجتماعی/کودکان انتظار

چهارشنبه ۱۱ اسفند ۹۵ شماره ۵۴۲

روشنک مشتاق
وقایع استان
با نزدیک شدن به سال جدید و تعطیلات نوروزی، هرساله ماه اسفند، ماه بدو بدو های خیابانی و خرید وسایل و رخت نو برای اعضای خانواده است. در خیابان های پر زرق و برق و بازار گران شب عید بساط دستفروشان در گوشه پیاده روها حال و هوای خاصی به این روزها می دهد، دستفروشانی که اغلب کودکانی هستند که بعد از مدرسه بساط چند هزارتومانی خود را پهن می کنند تا باری از دوش خانواده بردارند، کودکانی که بی هیچ گناه باید هم درس بخوانند و هم کار کنند، کودکانی که گاه آنقدر کوچک هستند که جرات فریاد زدن ندارند و خجالت و شرم راه گلوی آن را می بندد اما ماموران مبارزه با دستفروشان از خجالتشان در می آیند و بساطشان را قلع و قمع می کند و از این رونق بازار اغلب سهمی حتی ناچیز نصیبشان نمی شود. غافل از اینکه این اقدامات و اجرای طرح های این چنینی با توجه به این که دلایل و ریشه های اصلی گرایش این کودکان به کار را از لحاظ خانوادگی و اجتماعی، هدف قرار نمی دهند، ممکن است باعث سوق دادن کودکان به کارهای پرخطر و رفتارهای بزه شود.
به گزارش یونیسف: «از هر ۱۰ کودک چهار کودک به حداقل استانداردهای آموزشی دسترسی ندارند. ۱۵ درصد کودکان جهان از هر نوع امکانات تحصیلی محرومند و ۵۹ میلیون کودک در جهان در سنین ابتدایی از امکانات تحصیلی محروم هستند که ۵۲ درصد از آنان دخترند.»
به گزارش وقایع استان به نقل از ایرنا، انوشیروان محسنی بندپی، رئیس سازمان بهزیستی معتقد است: “آمار دقیقی از تعداد کودکان کار و خیابان وجود ندارد و آمارهای ۱۰ تا ۱۲ هزار کودک خیابانی نیز قابل قبول نیست اما تاکنون ۲ هزار و ۴۶۰ کودک در بهزیستی تهران پذیرش شده‌اند. ۷۰ درصد این کودکان خیابانی اتباع خارجی هستند که اگر قوه قضائیه به لحاظ قانونی و حقوقی شرایط را فراهم کند می‌توانند دوباره به اجتماع برگردند. همچنین ۱۴ سالگی شروع سن اعتیاد در ایران است.”
“ پدیده کودکان کار محصول غفلت های گذشته است، اکثر این کودکان دچار سوء تغذیه و آسیبهای اجتماعی هستند، همه مسئولان در دستگاههای مختلف و از جمله خیرین در برابر کودکان کار مسئول هستند.” این جملات را هاشمی وزیر بهداشت در گفت و گو با ایرنا بیان کرده است.
به گزارش وقایع استان و به نقل از ایرنا هاشمی بیان داشت: “پدیده کودکان کار یک آسیب اجتماعی و یک واقعیت اجتماعی در ایران است، با وجود یکسری کارهایی که برای ساماندهی کودکان کار در برخی دستگاهها از جمله وزارت بهداشت انجام شده و در جای خودقابل تقدیر هم است ولی واقعیت این است که متاسفانه هنوز اتفاق خاصی برای کودکان کار اتفاق نیفتاده است و اکثر این کودکان دچار سو تغذیه هستند.
برای ساماندهی و مقابله با پدیده کودکان کار، مهمتر از هر موضوعی این است که کودک کاری متولد نشود، باید ریشه های پدیده کودکان کار را بخشکانیم و پیشگیری را مقدم بداریم. ایجاد گرمخانه یا مراکز مراقبت از این کودکان یا ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به آنان کارهای خوبی است که باید هم باشد اما راه اصلی از بین بردن ریشه های ایجاد کودک کار است.
برای رسیدن به این هدف نیز بایستی حتماً در زمینه های اقتصادی گام های موثر و عملی برداشته شود. کودکان کار واقعیتی هستند که حتی اگر نخواهیم آنها را ببینیم، وجود دارند. مردم آنها را در خیابان می‌بینند. آنان محصول سیاست های غلط دولتها و مجلس های گذشته هستند.
اما به هر حال دولت وظیفه دارد به این کودکان کمک کند. البته توان دولت محدود است و همه انتظار دارند، دولت به تنهایی همه مشکل را حل کند، اما لازم است که خیرین هم به میدان بیایند.”
همچنین هاشمی افزود:” باید جمعیت های مردمی از دانشجویان، فرهیختگان و افراد خیر به میدان بیایند و کودکان کار را شناسایی کنند، من فکر می‌کنم اهمیت رسیدگی به این کودکان کمتر از ایتام نیست.
برخی از این کودکان از زمان تولد معتاد به دنیا می‌آیند، برخی از آنها از ابتدای صبح تا نیمه های شب مجبور هستند در خیابان دنبال کار بگردند. بسیاری از ‌آنها در معرض انواع آسیبهای اجتماعی هستند، اکثر آنها سوء تغذیه دارند و همه آنها محتاج کمک هستند.
حتی آمار درستی از کودکان کار نداریم. باید وزارت کار و سازمان بهزیستی برای ساماندهی این کودکان بیش از گذشته وارد عمل شوند.”
هاشمی معتقد است: “وزارت بهداشت برای ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به آسیب دیدگان اجتماعی از جمله کودکان کار در سطح تهران و برخی از مراکز استان ها نظیر کرمان، همدان، سیستان و بلوچستان، خراسان بسیار موفق عمل کرده است و در کنار خدماتی که سایر ارگان ها از جمله شهرداری به این کودکان ارائه می کنند، وزارت بهداشت نیز خدماتی ارائه می کند. ولی اینها بیشتر ظاهر قضیه است.
باطن موضوع این است که چرا کودک کار در جمهوری اسلامی ایران باید وجود داشته باشد. باید برای این مسئله چاره اندیشید و این کودکان باید در بیمارستان های دولتی رایگان مورد پذیرش قرار گیرند.”

در مواجهه با کودکان کار چه کنیم؟
مدتی پیش متنی در فضای مجازی منتشر ‌شد مبنی بر این که در برخورد با کودکان دستفروش، چیزی نخرید! زیرا بیشتر این کودکان اجاره ای هستند و پولی که به آن‌ها می‌دهیم برای خودشان نیست، بلکه این پول به سر گروه آنها داده می شود و حتی اگر همه چیزهایی که دستشان هست را بخریم باعث نمی‌شود زودتر به خانه برگردند.
اما آیا درست ترین راه این است که نسبت به آنها بی تفاوت باشیم تا این کودکان علاوه بر فقر با دیدن این حجم بی تفاوتی با تنفر از جامعه بزرگ شوند. شاید درست ترین راه این است که به او احترام بگذاریم و مثل یک فروشنده با او برخورد کنیم.اصرار کردن و التماس کردن در واقع روش‌های فروش او‌ست و چون این روش‌ها جواب داده به کار می‌برد.حل مسأله کودکان کار با دلسوزی و دادن غذا و سوالات بیجا از آنها ممکن نیست.