روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
سه شنبه ۱۶ آذر ۹۵ شماره ۴۷۶
روشنک مشتاق
وقایع استان
قدیمی تر ها می گویند جوانان امروز مثل گذشته نیستند. شهروندان، همسایه ها و حتی اعضای یک فامیل کمتر از نسل های قبل به فکر یکدیگرند و افراد آنقدر سرگرم زندگی خودشان هستند که مشکلات دیگران را فراموش می کنند.
بیشتر ما در طول زندگی مان فیلم هایی را از درگیری های خیابانی، دزدی و حتی قتل دیده ایم که نشان می دهد افرادی شاهد این درگیری ها بوده اند و آن قدر فرصت داشته اند که علاوه بر مشاهده حادثه آن را با دوربین تلفن همراه خود ثبت کرده اند، بدون این که در ماجرا دخالتی کنند، اما آیا این نشانه ی بی تفاوتی افراد نسبت به دیگران است و یا افزایش مشغله های شهروندان و ترس از عواقب آن؟ نتایج یکی از بررسی هایی که درباره بی تفاوتی و نوعدوستی در جامعه شهری ایران و عوامل موثر بر آن توسط صمد کلانتری و همکارانش صورت گرفته است نشان می دهد، در مواجهه به حالت های اضطراری ۷۵٫۳ درصد از شهروندان نوع دوست و ۲۴٫۷درصد بی تفاوتند. علاوه بر این، بر اساس یک نظرسنجی تلفنی و تصادفی که از ۶۰۰ نفر صورت گرفته است، ۵۹ درصد از شرکت‌کنندگان علت اصلی کمک نکردن به مصدومان سوانح رانندگی را ترس از گرفتاری‌های بعدی آن می دانند. «وقایع استان» این شماره می خواهد میزان توجه افراد به همشهریانشان را در سطح شهر بررسی کند و برای این موضوع با ۸۰ شهروند اراکی گفت و گو می کند.
در این گزارش«وقایع استان» با ۴۰ زن و ۴۰ مرد گفت و گو کرده است. حداقل سن پاسخ دهندگان ۱۸ سال و حداکثر ۶۰سال بوده است. بیشترین فراوانی سنی پاسخ دهندگان، محدوده سنی ۲۰ تا ۳۰ سال بوده که حدود ۵۲ درصد از کل نمونه را در برگرفت. ۴۵ درصد از شهروندان اراکی در پاسخ به سوال »اگر چند نفر در خیابان در حال کتک کاری باشند، چه می کنید؟»گفته اند که به پلیس اطلاع می دهم.
«اگر در خیابان بچه ای را ببینید که در حال گدایی است چه می کنید؟» ۹۰ درصد از شهروندان اراکی در پاسخ به این سوال گفته اند که به او کمک می کنند.
۳۴٫۵ درصد از شهروندان اراکی در پاسخ به سوال «اگر در مترو یا اتوبوس ببینید که فردی در حال دزدی از مسافران است چه می کنید؟» گفته اند که دخالتی نمی کنند.
«اگر در خیابان جوانان را در حال مصرف دخانیات ببینید چه می کنید؟» ۴٫۵ درصد از شهروندان اراکی در پاسخ به این سوال گفته اند که بی تفاوت رد می شوند.
«اگر در خیابان شاهد حادثه رانندگی باشید که راننده فرار کرده باشد آیا به مصدوم کمک می کنید؟»۶۵درصد از شهروندان گفته اند که کمک نمی کنند و فقط با پلیس یا آمبولانس تماس می گیرند، اما ۳۵درصد گفته اند که مصدوم را به بیمارستان می رسانند و ۹۴ درصد افرادی که گفتند مصدوم را به بیمارستان نمی رسانند، علت اصلی را ترس از عواقب آن بیان کرده اند.
« به نظر شما دلیل اصلی عدم دخالت برخی شهروندان در ماجراهایی که روزانه در سطح شهر شاهد آن هستند چیست؟» ۸۲درصد شهروندان دلیل اصلی را ترس از عواقبی که ممکن است متوجه آنان باشد، بیان کرده اند. ۱۵ درصد از شهروندان علت اصلی عدم دخالت را مشکلات شخصی و نداشتن وقت کافی برای رسیدگی به امور دیگران می دانند و تنها ۳ درصد مشکلات دیگر شهروندان را بی اهمیت می دانند. این نشان می دهدکه شهروندان اراکی به ماجراهای روزانه ای که در سطح شهر مشاهده می کنند، بی تفاوت نیستند.
علت عدم دخالت
نتایج گفت و گو نشان می دهد، شهروندان اراکی در همه ی اتفاقاتی که در جامعه رخ می دهد، بی تفاوت نیستند و اگر این اتفاق به خودشان آسیب رساند، سکوت می کنند و دخالتی نمی کنند. اما در رابطه با پدیده ای مثل تکدی گری اکثریت سکوت نمی کنند و با کمک کردن و نصیحت سعی در دخالت در ماجرا دارند.
مردان نسبت به زنان بیشتر در ماجراهایی که روزانه با آن ها رو به رو می شوند، دخالت می کنند و سعی در حل ماجرا دارند.
لیلا ۲۹ ساله، دانشجوی رشته معماری است. او می گوید:اگر شاهد دزدی یا استعمال دخانیات افراد در مکان های عمومی باشم، بی توجه رد می شوم. اگر بخواهم خودم را درگیر کنم، ممکن است به ضررم باشد و به خودم هم آسیب برسد. اما یک بار که در خانه بودم و از پنجره شاهد درگیری چند جوان در خیابان کرمان بودم به ۱۱۰ اطلاع دادم چون در آن موقع مطمئن بودم هیچ آسیبی به خودم نمی رسد.
لیلا متاهل و مادر دو دختر است، او می گوید:« نیازمندی بچه های کار خیلی ناراحتم می کند و همیشه سعی می کنم از بچه های دستفروس خرید کنم و به آن ها کمک کنم. به نظر من نصیحت این کودکان کاملا بی معناست چون آن ها مطمئنا دوست ندارند گدایی کنند و از روی ناچاری به این کار روی آورده اند»
امین ۳۴ ساله، راننده تاکسی است. او می گوید:«اگر در خیابان درگیری باشد، حتما دخالت می کنم، شغلم جوری است که بیشتر روز را در خیابان هستم و بارها درگیری های خیابانی را دیده ام. بعضی وقت ها در جریان یک درگیری و به خصوص درگیری بین جوان ها، اگر دخالت مردم نباشد ممکن است عواقب وحشتناکی داشته باشد. به نظر من بیشتر آدم هایی که دعوا می کنند دوست دارند دیگران دخالت کنند و نگذارند آن ها با هم گلاویز شوند. همچنین اگر در خیابان فردی را در حال دزدی ببینم، حتما به ۱۱۰ زنگ می زنم. اما در رابطه با کودکان کار خیلی توجه نمی‌کنم، به نظرم این بچه ها عضو باندهایی هستند که اگر هم به آن ها کمک کنیم، این پول در جیب آن ها نمی رود، بلکه رئیس باند پول را از آن ها می گیرد.»
«در درگیری های خیابانی هیچ وقت دخالت نمی کنم، چون اکثر اوقات افراد بی گناه و تماشاچی ها در معرض آسیب قرار می گیرند.» علیرضا ۲۵ ساله، کارمند بانک است و می گوید:« همیشه از دعوا و درگیری می ترسم، چند سال پیش در خیابان محل زندگی ام شاهد درگیری چند جوان بودم، اما راستش را بخواهید تنها کاری که کردم به پلیس ۱۱۰ زنگ زدم. چون هیچ کدام از آن ها در حال خود نبودند و ترسیدم اگر جلو بروم من را هم با چاقو مجروح کنند، اما قضیه کودکان خیابانی کاملا متفاوت است، همیشه به آن ها کمک می کنم و نمی توانم در برابر آن ها بی تفاوت باشم.»
محمد ۴۲ ساله فروشنده مغازه است. او می گوید:«چند وقت پیش یک فیلم دیدم که توسط دوربین مخفی در خارج از ایران ضبط شده بود،ماجرا از این قرار بود که ۲ مرد در آسانسور درگیر می شدند و وقتی در آسانسور باز می شد هرکدام از مردم با دیدن این صحنه عکس العمل های جالبی نشان می دادند و وحشتناک ترین واکنش، فیلمبرداری برخی از شهروندان از این صحنه قتل بود. این فقط دوربین مخفی بود، اما متاسفانه در زندگی واقعی هم بارها دیده ایم که از صحنه های مرگ بار و کشته شدن افراد فیلمبرداری شده است و این نشان می دهد که بعضی از افراد واقعا نسبت به دیگران بی تفاوت هستند و یا شاید برایشان عادی شده است.»
« کمک کردن به هم‌نوع وظیفه است.» سمیرا ۳۱ ساله کارشناس مددکاری است و می گوید:«به نظر من بهترین راه تماس با پلیس است. گاهی دخالت در درگیری ها و یا تذکر به جوانانی که در حال مصرف دخانیات هستند و در حالت طبیعی قرار ندارند، می تواند برای فردی که شاهد این ماجراست، مشکلاتی به همراه داشته باشد. پس چه بهتر که پلیس را در جریان بگذاریم.» سمیرا معتقد است:« وجود کودکان خیابانی یکی از معضلات جامعه است که کمک کردن به آن ها مشکلی را حل نمی کند و باید راه حل اساسی پیدا کرد و به جای ماهی باید ماهی گیری را به آن ها یاد داد.»
در نمونه ی مورد بررسی مشخص شد شهروندان اراکی همچنان نسبت به وقایع عینی که در شهر مشاهده می کنند، نه تنها بی تفاوت نیستند بلکه سعی در حل آن ها دارند و اگر هم در بعضی مواقع با عدم دخالت روبه رو می شوند، به علت ترس از عواقب آن مثل مجروح شدن در درگیری است.
