بررسی شلوغی بازار شب عید و پدیده جیب بری در این ایام/جیب برها عید ندارند

سه شنبه ۱۰ اسفند ۹۵ شماره ۵۴۱

وقایع استان
فرشته غلامی
باز هم اسفند ماه شد و خانواده های ایرانی به سنت هر ساله در تدارک برنامه ای برای عید نوروزی خود هستند. آنها بیش از همیشه در این روزها به فکر تهیه لباس و خرید شب عیدند و مسبب شلوغی بیش از حد خیابان ها شده اند؛ آن هم در شهری که مراکز خریدش در یکی دو منطقه محدود واقع شده است و مردم با ولعی سیری ناپذیر در این ایام به خرید می پردازند.
این روزها حال و هوای شهر رنگ و بوی دیگری دارد. خیابان ها شلوغ و مغازه ها جای سوزن انداختن نیست. بیلبوردها، تابلوهای تبلیغاتی، تراکت و… همه در تکاپوی شروع سال جدید هستند و با انواعی از تبلیغات سعی در فروش اجناس خود دارند.
مردمانی که اکنون در فکر تهیه خرید برای این سنت کهن هستند اگرچه شرایط اقتصادی شان همچون گذشته روبه راه و بر وفق مراد نیست اما همچنان از سنت دیرینه خرید کردن دست نکشیده و در تکاپوی نو کردن لباس های کهنه خود هستند. پس بدیهی است که با جیب پر از پول وارد بازار شوند.
خیابان های مرکزی شهر هم پرترافیک تر از همیشه و مملو از آدم هایی است که در مراکز تجاری کوچک اراک به دنبال پیدا کردن کیف و کفش و لباس هستند. این خرید بیش از حد بازار برخی مشاغل را داغ و داغ تر می کند. اما بیش از تمامی این مشاغل، بازار گروهی از افراد در این ایام بسیار سکه است و باعث می شود بیش از قبل سکه بر روی سکه بگذارند. مشاغلی که خطرات بسیاری را برای جامعه به ارمغان خواهد آورد. اسفند ماه بازاری است برای جیب برها و کیف قاپ ها. آنهایی که برای خالی کردن جیب مردم بی قراری می کنند و این روزها که شلوغی بازار بی اندازه است تنور داغ خود را می چسبند، وهر چه هم به اواخر اسفند نزدیک تر می شوند و خیابان ها از ترافیک انسان ها و وسایل نقلیه به انفجار می رسد، بازار این سارقان که برای خالی کردن جیب طعمه هایشان هزاران نقشه می کشد داغ و داغ تر می شد. و به خوبی می دانند افرادی که برای خرید عید به این مکان ها می آیند، کیف شان پر از پول است
این سارقان به خوبی می دانند که طعمه هایشان را می توانند در محدوده مرکز شهر اراک پیدا کنند. آنجا که مراکز خرید اصلی شهر اراک در آن واقع است و این روزها ازدحامی از جمعیت را در خود جا می دهد. آنها به روش های مختلف جیب و کیف افراد را می زنند. هر ساله نیز تعداد بی شماری از افراد جیب بر در روزهای منتهی به پایان سال در خیابان ها پرسه می زنند آن هم با نقشه هایی با شکل و شمایل جدیدتر تا مبادا نقشه هایشان لو برود.
جیب بری، سرقتی است که اوج آن در روزهای آخر سال و قبل از عید است، درست زمانی که خیابان ها، ایستگاه های اتوبوس، تاکسی، پاساژها و مغازه ها پر از آدم هایی است که برای خرید شب عید از خانه هایشان بیرون زده اند.
جیب برها طعمه خود را به خوبی می شناسند و ممکن است مدتها او را زیرنظر داشته باشند. چندان عجیب نیست که این روزها در گوشه و خیابان صدای داد و بیداد و کمک کمک افراد را زیاد بشنویم یا در مغازه ای و یا هر محفلی بشنویم که کیف یا طلا و دیگر وسایل قیمتی شان به سرقت رفته است.
همین چند روز پیش بود که کیف خانم مسنی را به بهانه سوال پرسیدن، خالی کرده و النگوهای دست کودکی را درآورده بودند و… اینها نمونه هایی از جیب بری هایی است که هر ساله تکرار می شود و سال به سال بر آمارشان افزوده می شود.
اگرچه دادستان عمومی و انقلاب اراک سرقت در اراک را بالای هشت هزار فقره عنوان کرده بود که بالاترین جرائم را در اراک و البته استان مرکزی را شامل می شود اما از اینکه کدام سرقت بیشترین آمار را دارد سخنی به میان نیاورده و آمار دقیقی از میزان جیب بری در کلانشهر اراک در دست نیست.

جیب بر کیست؟
گفته اند جیب ‌بری نوعی از سرقت است که در آن پول و یا اشیای گرانقیمت افراد از جمله طلا از شخص دزدیده می شود. به طوری که شخص زیان دیده در آن هنگام متوجه دزدی نمی شود. جیب بری نیازمند هوش و ذکاوت زیاد است.
جیب برها و دیگر سارقان از روش های مختلف برای مقصود خود استفاده می کنند از روش هایی چون سوال پرسیدن و یا تنه زدن برای پرت کردن حواس قربانی. اگر چه این روش ها تا حدودی قدیمی شده و افراد بدان آگاهی دارند اما برای اینکه جیب برها بتوانند حواس شخص را پرت کنند باید سرعت عمل و توانایی رد گم کردن و البته هوش و ذکاوت بالایی داشته باشند.
از جیب ‌برهای مشهور در دنیای داستان می‌توان به داجر چیره‌دست و فاگین، شخصیت‌های رمان الیور توئیست اثر چارلز دیکنز، اشاره کرد. در دنیای واقعی هم شیکاگو مِی (روسپی آمریکایی-ایرلندی) جیب ‌بر مشهوری است که در دو کتاب شیکاگو می، ملکه باج‌گیرها و جهنم بدون خشم خداوند: زنان مشهور در جنایت به زندگی او پرداخته شده است.

جیب بری در قانون
جیب بری هم مانند انواع دیگری از سرقت دارای مجازات از نظر قانونی می باشد. جیب بری را در دسته بندی های حقوقی به عنوان سرقت تعزیری مطرح کرده اند و اگر ربودن مال با ضرب و جرح هم همراه باشد شامل دو مجازات می شود. از آنجایی که این نوع سرقت عمدی است و نیازی به اثبات ندارد، مجازات حبس و شلاق را شامل می شود.
ماده ۶۵۷ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی درخصوص جیب بری می گوید: هر کس مرتکب ربودن مال دیگری از طریق کیف زنی، جیب بری و امثال آن شود به حبس از یک تا پنج سال و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.
شلوغی های نزدیک به ایام عید همان چیزی است که جیب برها علاقه زیادی به آن دارند چرا که در این صورت احتمال لو رفتنشان کمتر می شود و راحت تر می توانند در ازدحام جمعیت، جیب مردم را خالی کنند.
جیب برها وقتی بازار را برای خرید داغ می بینند خریداران را زیرنظر می گیرند تا اطلاعی درباره میزان پول همراهی شان کسب کنند و بیشتر هم جذب افراد سهل انگار می شوند.
چیزی که به طور مشترک همه شهروندان می گویند این است که برای خرید اقلام مورد نیاز شب عید به مراکز خرید سطح شهر رفته ولی اجناس یا پول آنها توسط جیب برها و کیف قاپ ها آن هم در یک چشم بر هم زدن و بدون اینکه متوجه شوند به سرقت رفته است. آنچه که مهم است این می باشد که اگر چه شخص سارق مطابق قانون متحمل مجازات می شود ولی شخص قربانی با کمی دقت در وجه نقد و اقلام خود می تواند از وقوع جرم جلوگیری کند تا طعمه ای برای این افراد نباشد.