روزنامه وقایع استان مرکزی پایگاه رسمی اطلاع رسانی نشریه
یکشنبه ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۲ شماره ۱۷۰۰
فاطمه چاپاری: بازار تاریخی اراک از بناهای قدیمی و ارزشمند این شهر است که نقش مهمی در ارتقای هویت و برندسازی اراک دارد؛ این بازار تاریخی با گذشت زمان نیازمند رسیدگی است، اما مرمت آن با موانعی روبه‌رو شده است.
اراک شهری تاریخی با بناهای منحصربه‌فرد است؛ بازار سرپوشیده در کنار خانه‌های تاریخی موجود در بافت قدیم شهر جایگاه ویژه‌ای دارد و از ظرفیت گردشگری خوبی برخوردار است.
بازار اراک یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری واقع در حریم شهر است که از نظر تاریخی اهمیت ویژه‌ای دارد. این بنا در دوره قاجار احداث شده و معماری آن به نحوی است که نمی‌توان نمونه مشابه آن را در سراسر کشور یافت، اما آنچه مانع از بهره‌گیری از این فرصت برای ارتقای گردشگری شهر می‌شود رکود بعضی از سراهای این مجموعه و همکاری نکردن مالکان برای احیا و مرمت آن است.
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در بازدید خود از این بنا بر لزوم به‌کارگیری تیم‌های فنی و آشنا به معماری برای مرمت این بنا اشاره کرد و با تاکید بر اهمیت قسمت‌های مختلف این مجموعه از جمله مدرسه سپهداری و حجره امام (ره) قول مساعدت برای مرمت بازار را داد، از طرفی شهرداری بافت تاریخی اراک و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان مرکزی نیز برنامه‌های جامع و مدونی را برای احیای این بنا در سال جاری در نظر گرفته‌اند؛ باید دید که آیا این قول‌ها و برنامه‌ها در سال جدید عملی می‌شود یا باز هم این بنای با ارزش تاریخی در محجوریت به فراموشی سپرده خواهد شد.
شرایط تملک برای شهرداری دشوار است
ابوالفضل شالی‌بک، شهردار بافت تاریخی اراک به خبرنگار وقایع استان می‌گوید: مهم‌ترین ظرفیت گردشگری موجود در بافت تاریخی شهر اراک بازار سرپوشیده و کاروانسراهای آن است که نیازمند احیا است، اما به علت تعدد مالکان و وراث این املاک، شهرداری برای ترمیم یا تملک سراها شرایط دشواری دارد.
وی با بیان اینکه بعضی از سراهای بازار در حال تخریب است و نیاز به مرمت دارد، خاطرنشان می‌کند: بودجه‌های سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان مرکزی برای رسیدگی به این آسیب‌ها کافی نیست، از طرفی این سراها در تملک افرادی هستند که بیشتر ورثه هستند یا خارج از کشور زندگی می‌کنند، از این‌رو این سراها به حال خود رها شده است.
شهردار بافت تاریخی اراک ادامه می‌دهد: شهرداری پیرو سیاست‌های شورای اسلامی شهر به دنبال شناسایی کاروانسراهای مناسب برای تملک، احیا و بازسازی بازار است.
شالی‌بک اظهار می‌کند: در حال پیگیری هستیم تا با خریداری تعدادی از این سراها بتوانیم همزمان با احیا و مرمت سراها این ظرفیت گردشگری در شهر را فعال و مجموعه‌ای از فعالیت‌های فرهنگی را در این محل ساماندهی کنیم، در صورتی که این اقدام به نتیجه برسد آمادگی همکاری با هنرمندان بومی شهر در حوزه صنایع دستی را داریم.
کاروانسراهای بازار در مالکیت شهرداری قرار می‌گیرد
شهردار بافت تاریخی اراک می گوید: به منظور تملک بعضی از کاروانسراهای بازار و ایجاد مراکز فرهنگی در این مکان تاریخی در حال مذاکره هستیم.
ابوالفضل شالی اظهار می کند: صیانت از بازار سرپوشیده و کاروانسراها در بافت تاریخی شهر اراک در اولویت شهرداری است، در همین راستا یکی از کاروانسراهای بازار در حال کارشناسی و ارزیابی برای تملک است و در حال مذاکره با اوقاف هستیم تا با تحویل گرفتن این دو کاروانسرای وقفی نسبت به احیا و مرمت این سراها اقدام کنیم و به ایجاد مراکز فرهنگی در این محدوده بپردازیم.
وی می افزاید: این پروژه‌ها سال گذشته آغاز و اعتبارات آن نیز از قبل پیش‌بینی شده است، از همین رو در سال جدید اعتباری به این امر اختصاص داده نشده و اولویت شهرداری اراک در سال جاری تملک مسیر پروژه ۲۴ متری است.
شهردار بافت تاریخی اراک خاطرنشان می کند: قطعه زمینی اوقافی واقع در خیابان حصار برای ایجاد کاروانسراهای سنتی و ایجاد فعالیت‌های تجاری پیش‌بینی شده است، علاوه بر آن زمینی در ابتدای خیابان محسنی واقع در بافت تاریخی شهر در تملک شهرداری قرار گرفته است تا در راستای توسعه پارکینگ‌های عمومی شهر مورد استفاده قرار گیرد.
شالی بک با بیان اینکه بعضی از سراهای بازار در حال تخریب است و نیاز به مرمت دارد، تاکید کرد: اعتباری چهار میلیارد تومانی برای مرمت بازار در نظر گرفته شده و قرارداد آن با پیمانکار منعقد شده است تا نسبت به رفع خطر و مرمت نقاط آسیب‌دیده اقدام شود.
وی گفت: از آنجا که شرح خدمات و نظارت بر این پروژه بر عهده سازمان میراث فرهنگی است، به محض اینکه صورت وضعیت‌ها را از این سازمان دریافت کنیم عملیات اجرایی پروژه آغاز خواهد شد و چنانچه نتیجه خوبی از این کار حاصل شود شهرداری آمادگی همکاری مجدد با این سازمان و تخصیص اعتبار برای ترمیم بنای تاریخی بازار را دارد.
شهردار بافت تاریخی اراک افزود: از آنجا که بازار به عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شده است، تمام کارهای اجرایی در راستای مرمت و احیای آن به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری سپرده خواهد شد تا بر اساس ضوابط موجود اقدام کند.
اولویت شهرداری حفظ آثار تاریخی شهر است
وی با بیان اینکه اولویت شهرداری حفظ آثار تاریخی شهر است، تاکید می‌کند: سال ۱۴۰۱ اجرای کف‌فرش دو گذر از بازار انجام شد و پیشنهاد داده‌ایم اعتبار لازم برای کف‌فرش مابقی گذرها حد فاصل خیابان محسنی و حصار در نظر گرفته شود.
شهردار بافت تاریخی اراک اضافه می‌کند: اعتباری بالغ بر چهار میلیارد برای مرمت بازار در نظر گرفته شده بود که بررسی شد و به محض انعقاد قرارداد با هماهنگی میراث فرهنگی نسبت به رفع خطر و مرمت نقاطی که در شرح قرارداد آمده است، اقدام خواهد شد.
شالی‌بک تاکید می‌کند: زمین‌های مستعدی برای ایجاد فضای سبز در بافت تاریخی شناسایی شده است، با برخی از مالکان نیز به تفاهم رسیده‌ایم و در صورتی که مذاکرات به نتیجه برسد، اقدام خواهیم کرد، چراکه در محدوده بافت تاریخی شهر فضای سبز وجود ندارد.
اجرای طرح جامع بازار نیاز به اعتبارات ویژه دارد
در همین رابطه مصطفی مرزبان، مدیرکل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان مرکزی می‌گوید: بازار تاریخی اراک با ۲۰ سرا و تعدادی کاروانسرا و تیمچه مربوط به دوره قاجار است و پس از گذشت حدود ۲۰۰ سال همچنان کاربری اقتصادی، فرهنگی و مذهبی خود را حفظ کرده است.
وی ادامه می‌دهد: بازار اراک یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری این شهر محسوب می‌شود، اما آنچنان که باید مورد توجه قرار نگرفته است و بسیاری از سراهای این بنا در رکود به سر می‌برد.
مدیرکل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان مرکزی با بیان اینکه همکاری نکردن مالکان از موانع جدی برای احیای این بازار است، تصریح می‌کند: این مجموعه تاریخی که هویت شهر اراک است، دچار آسیب‌های شدیدی شده است، در این زمینه اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان مرکزی به عنوان یکی از متولیان حفظ بازار به کمک مشاور، طرح جامع بازار را تهیه کرده که هنوز به تصویب نهایی نرسیده است و باید ضمن تصویب طرح، منابع لازم برای مرمت، حفظ و احیای بازار تأمین شود تا بتوان اقدام مؤثری را در این زمینه انجام داد.
مرزبان تاکید می‌کند: ما در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری درصدد جذب اعتبارات مورد نیاز برای مرمت این بنا و معرفی آن به صورت مجازی و فیزیکی هستیم و امیدواریم با همکاری بین‌ِبخشی بتوانیم در راستای حفظ و معرفی این بنای تاریخی گام برداریم.
