سه شنبه ۱۱ خرداد ۱۴۰۰  شماره ۱۴۲۷

به بهانه در گذشت ناصر شفاهی نوازنده پیشکسوت کنترباس و ویلن شهر اراک

انزوای بلند

آرش زرنیخی

کارگردان و پژوهشگر تئاتر

پنجشنبه ۶ خرداد ۱۴۰۰ خورشیدی ناصر (غلامعلی) شفاهی نوازنده پیشکسوت کنترباس و ویلن شهر اراک درگذشت.
او که تحصیل کرده رشته زبان انگلیسی در انیسیتوی زبان رشت بود پس از فراگیری خود آموز ویلن در برهه ای و همچنین در برهه بعدی بهره گرفتن از استادان ویلن نواز آن روزگاِر اراک ؛ یعنی زنده یادان کریم خوش الحان ، غلامعلی داوری و حبیب مشایخی پایش به ارکستر فرهنگ و هنر استان گیلان باز می شود. یحیی نیک نواز رهبر ارکستر و همچنین زنگنه مدیرکل وقت فرهنگ و هنر گیلان به او می گویند که بناست از تهران یک ساز کنترباس برای این ارکستر فرستاده شود و اگر شما می گویید که ویلن را در ابتدا به صورت خود نواز فرا گرفته اید برای اثبات گفته خود بایستی کنترباس را نیز در این شهر به طور خود نواز فرابگیرید چرا که ما در اینجا استاد کنترباس نداریم و در عین حال به شدت نیازمند صدای کنترباس در ترکیب ارکسترمان هستیم. زنده یاد شفاهی با نبوغی که در موسیقی داشت در این زمینه خوش درخشید و در ارکستر فرهنگ و هنر گیلان بعنوان نوازنده کنترباس مشغول به کار شد. خودش بارها برایم تعریف کرده بود که کنترباس را ابتدا با خطوط بیس ساده می نواختم تا پنجه هایم قوی شود و به این ساز بزرگ جثه عادت کند. بعدها شفاهی به اراک می آید و مشغول تدریس می شود. علاوه بر کار در آموزش و پرورش به تدریس ویلن ، سه تار و سنتور می پردازد. معلمی بدون حاشیه و نمایش های هنری رایج ! او گروه ها و هنرمندان بسیاری را در این شهر پرورانده است و درگذشتش تمام شاگردان را داغدار کرد. شفاهی از آن دسته هنرمنـــدانی بــود که مسائل روز را بطور عمیقی می فهمید و البته درد می کشید و رنج می برد. آنها که همچون من ارتباط روحی نزدیکی با او داشتند می دانند که یکی از مهم ترین دلایل انزوای خود خواسته شفاهی چه بود. این انزوای بلند که در قله آگاهی هنرمند واقع شده بود نه تنها به کسالت و بیکاری ختم نشد که حتی تا واپسین سال های عمر وی نیز به تربیت شاگردان مختلف در هر سنی معطوف شد. گاهی از تفاوت سنی شاگردانش حیرت می کردم .
زنده یاد استاد ناصر شفاهی محضر گرمی داشت و زبان همه را می فهمید. این برای یک معلم موسیقی امتیاز بزرگیست. خانه اش فرهنگسرایی بود و لحظه ای صدای ساز از آنجا خاموش نمی شد. شاید جدی ترین و شاخص ترین شاگرد او فرزندش آرش شفاهی است. آن روزها که مثل اکنون این همه تنوع و تعدد آموزشگاه موسیقی در این شهر وجود نداشت آموزشگاه موسیقی بتهوون به مدیرمسئولی آرش شفاهی برای موسیقی اراک اعتباری بود. شوربختانه او نیز همچون بسیاری از هنرمندان مطرح اراک از این شهر کوچ کرد و آموزشگاهش را هم با خود برد. اگرچه این کوچ بر غنای موسیقیایی او افزود .
فارغ التحصیل کنسرواتوار تهران و نوازندگی در ارکستر سمفونیک تهران از افتخارات آرش شفاهی به شمار می آید. فی الواقع استاد ناصر شفاهی در همان انزوای بلندش آنچه در چنته داشت به نسل بعد از خود منتقل کرد و این بلندی به گونه ایست که امروزه موفقیت شاگردان مختلفش گویای این مهم است. معمولاً آنچه از انزوا در ذهن می آید با رخوت و سکون پیوند دارد اما پنجه های زنده یاد ناصر شفاهی تا آخرین روزهای عمر با توجه به بیماری و ناخوش احوالی اش همچنان می چرخید و جهت نمای شاگردان برای رسیدن به قله بود. یادش گرامی.