«وقایع استان» روند تسلیم اظهارنامه مالیاتی سال ۹۶ را بررسی می کند/هر چه داری رو کن

شنبه ۲۷ خرداد ۹۶ شماره ۶۱۱
***
وقایع استان
فرشته غلامی
***
چیزی به پایان خرداد نمانده است، همان ماهی که بیش از هرچیز حساب و کتاب و امتحانش به چشم می آید. گویا خرداد قرار است همیشه فصل حساب و کتاب و امتحان باقی بماند و بیشتر از آنکه رنگ و بوی بهاری به خود داشته باشد با یک دنیا آزمون و حساب همراه است. علاوه بر امتحانات مدارس و دانشگاه، این ماه فصل حساب و کتاب مالیاتی هم هست، موضوعی که در سال‌های اخیر خواب بسیاری را آشفته کرده و آن به موضوعی بغرنج تبدیل شده است.
با شروع خرداد بیشترین چیزی که به وفور به چشم می آید آگهی هایی از این دست است: تسلیم اظهارنامه مالیاتی، پایان خرداد آخرین مهلت تسلیم اظهارنامه مالیاتی است و… این روزها که خرداد دارد نفس های آخر را می کشد روند اینگونه تبلیغات هم شدت بیشتری گرفته، کافی است از خانه بیرون زده و از جلوی دفاتر پست و کافی نت های شهر عبور کنیم آن چه که خودنمایی می کند بنرهای بزرگی است که از ثبت نام اظهارنامه های مالیاتی سخن می گویند.
پایان خردادماه سررسید ارسال اظهار نامه های مالیاتی است. رکود بازار و تحمیل مالیات های سنگین از یک سو و از سوی دیگر تغییر روش اظهار و تعیین مالیات ها از شکل سنتی به شکل مدرن باعث بروز مشکلات متعددی برای جامعه شده است.
مؤدیان بخش صنوف و مشاغل طبق قانون مالیات‌های مستقیم، باید حداکثر تا پایان خردادماه سال جاری اظهارنامه عملکرد سال ۹۵ خود را به سازمان مالیاتی ارائه کنند. این خبری است که این روزها بارها به گوش می رسد. بحث بر سر مالیات به قدری گسترده و پیچیده است که صحبت در خصوص آن کمی مشکل به نظر می رسد. اگرچه مالیات مربوط به امروز و دیروز نیست اما شیوه نوین آن و تسلیم اظهارنامه سالانه کمی آن را جدی تر از قبل کرده است. از ابتدای سال ۱۳۹۱(سال مالی ۱۳۹۰) مودیان می بایست با مراجعه به پایگاه اینترتنی سازمان امور اقتصادی و دارایی نسبت به تکمیل و تسلیم اظهارنامه مالیاتی الکترونیکی اقدام نمایند. اظهارنامه هایی که در آن سال ها تا پایان تیرماه فرصت تسلیم آن را داشتند اما یکی دو سالی است که از تیرماه به خردادماه موکول شده است. قائم مقام سازمان امور مالیاتی کشور این تغییر را کمک به بالارفتن کیفیت خدمت‌رسانی به مودیان مالیاتی می داند.
محمدقاسم پناهی گفته بود: این تغییرات با رویکرد تسهیل و تسریع در ارائه اظهارنامه مالیاتی، افزایش اعتماد و اطمینان مودیان به ثبت اطلاعات و داده‌های مربوطه، افزایش راندمان ارائه خدمات در زمان دریافت اظهارنامه‌های مالیاتی توسط ماموران و کارکنان سازمان می‌باشد.
اظهارنامه مالیاتی در واقع کارنامه مالی یک سال کاری شرکت یا شخص است که جهت محاسبه مالیات به سازمان امور مالیاتی ارایه می کند که طبق ماده ۱۰۰ قانون مالیات های مستقیم مودیان موضوع این فصل قانون مکلفند اظهارنامه مالیاتی مربوط به فعالیت‌های شغلی خود را در یک سال مالیاتی برای هر واحد شغلی یا برای هر محل جداگانه طبق نمونه‌ای که وسیله سازمان امور مالیاتی کشور تهیه خواهد شد تنظیم و تا آخر خردادماه سال بعد به اداره امور مالیاتی محل شغل خود تسلیم و مالیات متعلق را به نرخ مذکور در ماده (۱۳۱) این قانون پرداخت نمایند.
در تبصره ماده مذکور آمده است که سازمان امور مالیاتی کشور می‌تواند برخی از مشاغل یا گروههایی از آنان را که میزان فروش کالا و خدمات سالانه آنها حداکثر ده برابر معافیت موضوع ماده(۸۴) این قانون باشد از انجام بخشی از تکالیف از قبیل نگهداری اسناد و مدارک موضوع این قانون و ارائه اظهارنامه مالیاتی معاف کند و مالیات مؤدیان مذکور را به‌صورت مقطوع تعیین و وصول نماید. در مواردی که مؤدی کمتر از یک سال مالی به فعالیت اشتغال داشته باشد مالیات متعلق نسبت به مدت اشتغال محاسبه و وصول می‌شود. حکم این تبصره مانع از رسیدگی به اظهارنامه‌های مالیاتی تسلیم‌شده در موعد مقرر نخواهد بود.
تاریخچه مالیات در ایران
اخذ مالیات بحث امروز و دیروز نیست بلکه ایرانیان از زمان هخامنشیان برای دریافت مالیات و امور مالی کشور دفاتر و سازمانهای مرتبی داشتند. در زمان ساسانیان اخذ مالیات صورت کاملتری داشت و سه نوع مالیات به نامهای اراضی، سر شماری و سرانه دریافت می شد. پس از ظهور اسلام و در زمان حجاج بن یوسف ثقفی دفاتر مالیاتی از فارسی به عربی برگردانیده شد اما در دوره سلجوقی دفاتر مالیاتی مجدداً به فارسی نگارش می شد.
وزیر مالیه، قبل از مشروطیت مامور شخص پادشاه بود و شاه تمام درآمدها و عواید کشور را در اختیار داشت و وزیر مالیه بودجه کشور را تنظیم می کرد و در مرکز هر استان مستوفی مسئول امور مالیاتی بود.
پس از پیروزی انقلاب مشروطه در سال ۱۲۸۵، اولین کابینه قانونی تشکیل و رادیو تهران که محل اداره گمرک بود، به وزارت مالیه اختصاص یافت. در سال ۱۲۸۹ ادارات هفتگانه مالیه تصویب وتشکیل شد. مهمترین ادارات درآن زمان خزانه داری کل، گمرک و وصول عایدات بود. پس از مدتی محل وزارت مالیه به پارک اتابک، محل کنونی سفارت شوروی سابق انتقال یافت.
در سال ۱۲۹۴ وزارت مالیه به ۹ اداره تقسیم شد که عبارت بودند از: دایره وزارتی، تشخیص عایدات و خالصه جات ومسکوکات، خزانه داری کل و دیون عمومی، گمرکات، محاکمات مالیه، کمیسیون تطبیق حوالجات، پرسنل و ملزومات و مجلس مشاور عالی برای محاکمات اداری. ازسال ۱۳۰۰ به بعد دگرگونی های زیادی در وزارت مالیه رخ داد، از جمله این که حدود چهل شرکت دولتی تأسیس و بعداً منحل گردیدند و سازمان به دو قسمت مالی و اقتصادی تقسیم و به وسیله دو معاون و هفت مدیر اداره می شد. در سال ۱۳۲۹ سازمان وزارت دارایی با تقلیل ادارات به تصویب رسید. با وقوع انقلاب اسلامی ساختار وزارت امور اقتصادی و دارایی دچار تغییرات چندانی نشد و وصول درآمدهای مالیاتی همچنان از وظایف این وزارتخانه بود. تا اینکه در چارچوب اهداف برنامه سوم توسعه اقتصادی، طرح ساماندهی اقتصادی و سیاستهای دولت در زمینه اصلاح ساختار اقتصادی به عهده این وزارتخانه گذاشته شد.
اما سازمان امور مالیاتی کشور به موجب ماده ۵۹ قانون برنامه سوم، درسال ۱۳۸۰ تشکیل و نمودار تشکیلاتی آن در بخش ستاد سازمان در اوایل سال ۱۳۸۱ و تشکیلات ادارات کل امور مالیاتی استانها به تأیید سازمان مدیریت وبرنامه ریزی رسید. با تشکیل سازمان امور مالیاتی، بودجه این سازمان از وزارت امور اقتصادی و دارایی تفکیک شد. همزمان با ایجاد سازمان امور مالیاتی قانون مالیاتهای مستقیم نیز اصلاح شد.
امسال هم همچون سال های قبل از ابتدای خرداد تسلیم اظهارنامه های مالیاتی شروع شده و اگرچه با اشکالاتی مواجه بوده اما چند روزی به پایان تسلیم آنها نمانده است
یکی از صاحبان کافی نت در اراک از روند ثبت نام اظهارنامه های امسال گلایه داشته و می گوید: پس از آنکه نیمی از زمان ثبت نام گذاشته در اواسط خرداد ابلاغیه جدیدی در خصوص اظهارنامه ها صادر شده که در روند ثبت نام اختلال به وجود آورده است.
او ادامه می دهد: به طور مثال تعداد صفحات اظهارنامه اشخاص حقوقی از ۲۵ صفحه به ۲۷ صفحه افزایش پیدا کرده است.و در جداول صفحات اظهارنامه مالیاتی جابجایی هایی صورت گرفته است. یا اینکه در صفحه ۲ اظهارنامه جدول سایر محل های فعالیت حذف شده است.
آقای نجفی از این موضوع نیز گلایه داشته که امسال به نسبت سال های قبل استقبال مراجعان کمتری شده.و همین تعداد هم که مراجعه می کنند بر سر هزینه ثبت نام چانه زنی می کنند.
به هر حال پنج سالی است که ازتسلیم اظهارنامه ها به شیوه الکترونیکی می گذرد و اهمیت درآمدهای مالیاتی هیچ گاه از دید سیاستگذاران پنهان نمانده و هر دولتی برای اداره جامعه و اجرای برنامه هایش نیازمند منابع و امکانات مالی است تا بتواند وظایفی را که از جانب مردم بر عهده گرفته است به نحو مطلوبی انجام دهد. اما همچنان در مقام مقایسه نظام مالیاتی ایران با کشورهای پیشرفته، تعداد اظهارنامه های مورد رسیدگی به نسبت اظهارنامه های مورد قبول بسیار بالا است. فقدان اطلاعات مالیاتی، پیچیدگی و عدم شفافیت قوانین، نوع رسیدگی مالیاتی را از مختصات یک رسیدگی بهینه دور می کند.